Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Czy wypadek podczas przemieszczania się pracownika między dwoma zakładami w czasie pracy samodzielnie, własnym samochodem (w sytuacji, gdy pracodawca dysponuje samochodami służbowymi) będzie wypadkiem przy pracy czy wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy?

Czy fakt użycia samochodu własnego w celu przemieszczania ma jakikolwiek wpływ na charakter wypadku?

Odpowiedź

Podczas przemieszczania się pomiędzy zakładami pracy tego samego pracodawcy pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy. Wypadek, jakiemu opisany w pytaniu pracownik uległ podczas przemieszczania się własnym samochodem pomiędzy dwoma zakładami pracy tego samego pracodawcy jest wypadkiem przy pracy, pod warunkiem że zdarzenie odpowiada określonej w przepisach definicji wypadku, a pracownik w chwili wypadku działał na rzecz pracodawcy i w jego imieniu.

Uzasadnienie

Wypadek może być uznany jako wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy jedynie wtedy, gdy pracownik przebywa w podróży służbowej (delegacji), bierze udział w szkoleniu w zakresie powszechnej samoobrony, wykonuje zadania zlecone mu przez organizacje związkowe. Użycie własnego samochodu do przejazdu pomiędzy zakładami tego samego pracodawcy nie ma wpływu na charakter i uznanie wypadku - jest to wypadek przy pracy. Można jedynie dopatrywać się winy pracownika (zły stan techniczny samochodu, nadmierna szybkość, wymuszenie pierwszeństwa, nie stosowanie kamizelki ostrzegawczej podczas naprawy samochodu na drodze, użycie własnego samochodu pomimo wyraźnej dyspozycji pracodawcy w sprawie używania samochodu służbowego do przemieszczania się pomiędzy zakładami, inne). Wina pracownika nie zmienia faktu, że zdarzenie jest wypadkiem przy pracy.

Przepis art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.) - dalej u.u.w. określa definicję wypadku przy pracy, a w ust. 2 definicję wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w u.u.s., traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:

w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w ust. 1, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;

podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;

przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Według wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 1999 r., II UKN 86/99, OSNAP 2001, nr 1, poz. 20 dla uznania, że czynność była podjęta w interesie pracodawcy, nie ma znaczenia, czy została uzgodniona z pracodawcą, czy też podjęta bez jego wiedzy. Nawet subiektywne przekonanie pracownika, że działa na rzecz lub w interesie pracodawcy, daje podstawę objęcia takiego działania ochroną przewidzianą w ustawie wypadkowej z 1975 r.

Kazimierz Kościukiewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 7 października 2014 r.