Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Czy pracodawca może zastosować pracę na wezwanie, po powstaniu konieczności jej wykonywania z zachowaniem norm czasu pracy?
Jak rozwiązać problem zgodnie z prawem pracy, bo w żadnym rozkładzie czasu pracy to się nie mieści?
Czy w zadaniowym systemie czasu pracy w 3-miesięcznym okresie rozliczeniowym pracownik może pełnić dyżur w domu?
Odpowiedź
Jeśli pracodawca ma możliwość wcześniejszego przewidzenia konieczności zlecenia pracownikom dodatkowej pracy, która nie powoduje przekroczenia norm czasu pracy, może dokonać zmiany pierwotnie ustalonego rozkładu czasu pracy.
Pracownik zatrudniony w zadaniowym systemie czasu pracy może pełnić dyżur.
Uzasadnienie
Zgodnie z art. 129 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)– dalej k.p, rozkład czasu pracy danego pracownika może być sporządzony – w formie pisemnej lub elektronicznej – na okres krótszy niż okres rozliczeniowy, obejmujący jednak co najmniej miesiąc. Pracodawca przekazuje pracownikowi rozkład czasu pracy co najmniej na tydzień przez rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony ten rozkład.
Z przepisu tego nie wynika wprost, że dopuszczalne jest dokonywanie zmian w rozkładzie czasu pracy pracowników, jednak w praktyce jest to często spotykane. Należy uznać zatem, że zmiany w rozkładach czasu pracy pracowników są dopuszczalne.
Zdaniem Departamentu Prawa Pracy MPiPS (stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w sprawie modyfikacji rozkładów czasu pracy pracowników z dnia 18 października 2013 r.), z art. 129 § 3 k.p. nie wynika, z jakim wyprzedzeniem mogą być one dokonywane. Regulacja w tym zakresie może natomiast być zawarta w przepisach wewnątrzzakładowych, obowiązujących u pracodawcy, np. w regulaminie pracy. Warto zatem kwestie te uregulować w obowiązujących w zakładzie pracy aktach wewnątrzzakładowych dookreślając termin, w jakim pracodawca zobowiązany będzie poinformować pracowników o zmianie rozkładu czasu pracy.
Ponadto pamiętać należy, iż pracodawca wprowadzający zmiany w obowiązującym już rozkładzie czasu pracy pracownika powinien dokonać tego w taki sposób, aby w ich wyniku wymiar czasu pracy pracownika oraz minimalna liczba należnych mu dni wolnych od pracy nie zostały naruszone. Jeżeli zatem zmiana rozkładu czasu pracownika polegać ma np. na poleceniu mu pracy w dniu pierwotnie dla niego wolnym w zamian za udzielenie dnia wolnego, w dniu w którym początkowo miał zaplanowaną pracę, to zmiana taka nie spowoduje powstania pracy nadliczbowej, a tym samym konieczności jej rekompensaty.
W przypadku jednakże braku możliwości uprzedzenia pracownika o zmianie obowiązującego go rozkładu czasu pracy (np. na jeden dzień wcześniej) pracodawca powinien faktycznie przez niego przepracowany czas odnotować w ewidencji czasu pracy, nie nanosząc żadnych zmian na obowiązujący pracownika rozkład czasu pracy. Ewidencja czasu pracy ma bowiem przede wszystkim przedstawiać rzeczywisty czas pracy pracownika. Powinna więc odzwierciedlać faktycznie przez niego przepracowane godziny w skali doby, tygodnia czy okresu rozliczeniowego.
Pracownik zatrudniony w zadaniowym systemie czasu pracy może pełnić dyżur.
Zgodnie z art. 151(5) § 1 k.p. pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Takie pozostawanie w dyspozycji pracodawcy nazywane jest dyżurem. Z uwagi na fakt, iż powyższy przepis nie wprowadza żadnych ograniczeń, w odniesieniu do różnych systemów czasu pracy, należy przyjąć, iż polecenie pełnienia dyżuru może być skierowane również do pracownika zatrudnionego w zadaniowym systemie czasu pracy. Brak jest zatem przeszkód dla polecenia pracownikom zatrudnionym w zadaniowym systemie czasu pracy dyżuru w domu, pod warunkiem, iż dyżur taki nie naruszy minimalnych okresów odpoczynków (dobowych i tygodniowych) jakie pracodawca ma obowiązek zagwarantować każdemu pracownikowi.
Joanna Kaleta, autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 11 sierpnia 2014 r.