Odpowiedź eksperta
W Polsce nie można zgodnie z literą prawa użytkować nowych maszyn bez oznaczenia CE. Najważniejszym dokumentem dopuszczającym nową maszynę do pracy, o którym nie ma mowy w pytaniu, jest Deklaracja Zgodności. Oznakowanie CE jest graficznym znakiem Deklaracji Zgodności. Trzeci dokument niezbędny to Instrukcja, która jest na stanie. Jeśli maszyny zostały wyprodukowane przez zakład, to w tym momencie zakład (pracodawca) jest producentem maszyny i zgodnie z literą prawa może sam wystawić Deklaracje Zgodności i umieścić na maszynie znak CE.
Uzasadnienie
Pracodawca wykonujący sam maszynę zostaje producentem tej maszyny, maszyna musi spełniać zasadnicze wymagania oraz posiadać stosowną dokumentacje techniczną, deklaracje zgodności i oznaczenie CE. Dokumentem prawnym nakładającym te obowiązki na producenta jest dyrektywa maszynowa 2006/42/ WE przełożona w polskim prawie na rozporządzenie Ministra Gospodarki z 21.10.2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn - dalej r.z.w.m.
Zgodnie z § 6. r.z.w.m.:
1. Przed wprowadzeniem maszyny do obrotu lub oddaniem do użytku producent lub jego upoważniony przedstawiciel:
1) zapewnia, że maszyna spełnia odpowiednie zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa określone w rozporządzeniu;
2) zapewnia, że dostępna jest dokumentacja techniczna, o której mowa w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
3) dostarcza niezbędnych informacji, w szczególności instrukcji;
4) przeprowadza właściwe procedury oceny zgodności, o których mowa w § 127 r.z.w.m.;
5) sporządza deklarację zgodności WE, o której mowa w pkt 1 załącznika nr 3 do r.z.w.m., i zapewnia, że została dołączona do maszyny;
6) umieszcza oznakowanie CE, zgodnie z zasadami określonymi w załączniku nr 4 do r.z.w.m.
Instrukcja Maszyny
Zgodnie z § 59 ust. 1 r.z.w.m. dokumentacja maszyny zwana Instrukcją powinna zawierać:
1) nazwę i pełny adres producenta i jego upoważnionego przedstawiciela;
2) określenie maszyny, które zostało umieszczone na samej maszynie, z wyjątkiem numeru seryjnego;
3) deklarację zgodności WE lub dokument przedstawiający treść deklaracji zgodności WE, wskazujący szczegółowe dane dotyczące maszyny, niekoniecznie zawierający numer seryjny i podpis;
4) ogólny opis maszyny;
5) rysunki, schematy, opisy i objaśnienia niezbędne do użytkowania, konserwacji i naprawy maszyny oraz sprawdzenia prawidłowości jej działania;
6) opis stanowiska lub stanowisk pracy, które mogą zajmować operatorzy;
7) opis zastosowania maszyny zgodnego z przeznaczeniem;
8) ostrzeżenia dotyczące niedozwolonych sposobów użytkowania maszyn, które, jak to wynika z doświadczenia, mogą mieć miejsce;
9) instrukcje montażu, instalowania i łączenia, zawierające rysunki, schematy i sposoby mocowania oraz określenie podwozia lub instalacji, na jakich maszyna powinna być zamontowana;
10) dotyczące instalacji i montażu, mające na celu zmniejszenie hałasu lub drgań;
11) dotyczące oddania do użytku i eksploatacji maszyny oraz, jeżeli jest to niezbędne, instrukcje dotyczące szkolenia operatorów;
12) informacje dotyczące ryzyka istniejącego mimo zastosowania konstrukcji bezpiecznej samej w sobie, środków zabezpieczających i dodatkowych środków ochronnych;
13) dotyczące środków ochronnych, jakie musi zastosować użytkownik we właściwych przypadkach, łącznie z dostarczeniem środków ochrony indywidualnej;
14) podstawowe parametry narzędzi, które można stosować w maszynie;
15) warunki, w jakich maszyna spełnia wymagania stateczności podczas użytkowania, transportu, montażu, demontażu, postoju, badań czy przewidywalnych awarii;
16) określające bezpieczne warunki transportu, przenoszenia i przechowywania, z podaniem masy maszyny i jej poszczególnych części, jeżeli istnieje konieczność osobnego transportu;
17) sposób postępowania w razie wypadku lub awarii; jeżeli w maszynie zastosowano funkcję blokowania, to należy podać sposób przeprowadzenia bezpiecznego odblokowania urządzenia;
18) opis czynności regulacyjnych i konserwacyjnych, jakie powinien wykonywać użytkownik, oraz zapobiegawcze środki konserwacji;
19) instrukcje umożliwiające bezpieczne przeprowadzenie regulacji i konserwacji, w tym środki ochronne, jakie należy podjąć w trakcie tych czynności;
20) specyfikacje części zamiennych, jakie mają zostać użyte, jeżeli mają one wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo operatorów;
21) parametry dotyczące emisji hałasu:
a) poziom ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy skorygowanego charakterystyką A, jeżeli przekracza on 70 dB(A); natomiast jeżeli poziom ten nie przekracza 70 dB(A), to powinno być to wyraźnie zaznaczone w instrukcji,
b) szczytową chwilową wartość ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy skorygowaną charakterystyką C, jeżeli przekracza ona 63 Pa (130 dB w stosunku do 20 µPa),
c) poziom mocy akustycznej maszyny skorygowany charakterystyką A, jeżeli poziom emitowanego ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy skorygowany charakterystyką A przekracza 80 dB(A);
22) dotyczące promieniowania emitowanego przez maszynę, szczególnie promieniowania niejonizującego, które może mieć niekorzystny wpływ na operatora i osoby narażone, w szczególności gdy mają wszczepione aktywne lub nieaktywne urządzenia medyczne.
2. Wartości parametrów, o których mowa w ust. 1 pkt 21, powinny być zmierzone dla danej maszyny albo ustalone na podstawie pomiarów wykonanych dla technicznie porównywalnej maszyny.
3. W przypadku bardzo dużych maszyn zamiast poziomu mocy akustycznej z korekcją A dopuszcza się wskazanie poziomów ciśnienia akustycznego z korekcją A w określonych punktach otoczenia maszyny.
4. W przypadkach niestosowania przy określaniu hałasu norm zharmonizowanych poziomy dźwięku mierzy się przy użyciu metody najbardziej odpowiedniej dla danej maszyny. Jeżeli podane są wartości dotyczące emisji dźwięku, należy określić niepewności pomiarowe tych wartości i jednocześnie opisać warunki pracy maszyny podczas pomiarów i zastosowane metody pomiaru.
5. W przypadku gdy stanowisko lub stanowiska pracy nie są lub nie mogą zostać określone, poziom ciśnienia akustycznego z korekcją A mierzy się w odległości 1 metra od powierzchni maszyny i na wysokości 1,6 metra od podłoża lub podestu, z którego możliwy jest dostęp do maszyny; należy podać wartość najwyższego ciśnienia akustycznego i określić miejsce, w którym dokonano pomiaru.
6. Przepisy ust. 3-5 dotyczące pomiarów ciśnienia akustycznego i mocy akustycznej nie mają zastosowania, jeżeli przepisy odrębne stanowią inaczej.
Załącznik nr3 w/w rozporządzenia podaje treść Deklaracji zgodności WE
Deklaracja zgodności
Producent samodzielnie, we własnym imieniu wystawia deklarację zgodności. W deklaracji zgodności producent stwierdza, że dany wyrób jest zgodny z zasadniczymi wymaganiami zawartymi w dyrektywach, którym produkt podlega. W każdej deklaracji zgodności powinny się znaleźć następujące informacje:
- nazwę i pełny adres producenta oraz jego upoważnionego przedstawiciela, jeżeli ma to zastosowanie;
- nazwisko i adres osoby mającej miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, upoważnionej do przygotowania dokumentacji technicznej
- opis i dane identyfikacyjne maszyny, w tym ogólne określenie, funkcję, model, typ, numer seryjny i nazwę handlową,
- zgodność z dyrektywą maszynową i innymi dyrektywami dotyczącymi maszyn. Wszystkie odniesienia musza być odniesieniami do przepisów opublikowanych w Dzienniku Urzędowym UE.
- nazwę, adres i numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej, , oraz numer certyfikatu badania typu WE, jeżeli ma to zastosowanie;
- odniesienie do zastosowanych norm zharmonizowanych, jeżeli ma to zastosowanie;
- odniesienie do innych zastosowanych norm i specyfikacji technicznych, jeżeli ma to zastosowanie;
- miejsce i datę sporządzenia deklaracji; ( Data podpisu musi być wcześniejsza niż umieszczenie na rynku lub oddanie do użytku maszyny)
- imię i nazwisko oraz podpis osoby upoważnionej do sporządzenia deklaracji w imieniu producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela.
Oznakowanie CE na maszynie
Podpisanie deklaracji zgodności upoważnia do umieszczenia oznakowania CE na maszynie. Znak CE na maszynie oznacza że spełnia ona wszystkie wymagania które jej dotyczą wynikające ze wszystkich dyrektyw którym podlega. Elementy oznakowania CE powinny mieć tę samą wysokość, która nie może być mniejsza niż 5 mm W przypadku maszyn o niewielkich rozmiarach dopuszcza się odstępstwo od tego warunku.
Oznakowanie CE musi być umieszczone w bezpośredniej bliskości nazwy producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela, przy zastosowaniu tej samej techniki.
W przypadku zastosowania procedury pełnego zapewnienia jakości, za oznakowaniem CE umieszcza się numer jednostki notyfikowanej.
Autor odpowiedzi: Roman Majer
Odpowiedzi udzielono 20.10.2017 r.
Czy w Polsce można użytkować nowe maszyny z 2017 r. bez CE?
Pytanie Użytkownika Serwisu BHP: Maszyny mają instrukcję, elementy w niej użyte mają CE, natomiast samo urządzenie jako całość nie ma oznakowania CE. Maszyny zostały wyprodukowane przez nasz zakład wchodzący w skład grupy z innego kraju. Czy w Polsce można użytkować nowe maszyny z 2017 r. bez CE?
