Jestem zatrudniona na umowę o pracę i zarabiam więcej niż minimalne wynagrodzenie. Od niedawna prowadzę własną działalność, a w związku z umową o pracę płacę tylko składkę zdrowotną.
Jeżeli zachoruję, to pracodawca przestaje płacić składki społeczne, czy wówczas powinnam zgłosić się z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej do ubezpieczenia społecznego?
Nie. W przypadku, gdy pracownik pomimo tego, że ma zagwarantowane wynagrodzenie w wysokości co najmniej równej kwocie minimalnego wynagrodzenia, z uwagi na niezdolność do pracy, otrzymał w danym miesiącu od pracodawcy wynagrodzenie niższe od kwoty minimalnego wynagrodzenia lub w ogóle go nie otrzymał, nie musi zgłaszać się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności.
Pracownik i osoba prowadząca pozarolniczą działalność (np. pozarolniczą działalność gospodarczą) podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 i 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.) - dalej u.s.u.s.
W przypadku gdy dana osoba jest jednocześnie pracownikiem i prowadzi pozarolniczą działalność mamy do czynienia z tzw. zbiegiem tytułów ubezpieczeniowych. O tym czy w takiej sytuacji ubezpieczony podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z obydwu tytułów, czy też jednego z nich i z którego, rozstrzygają art. 9 ust. 1 i 1a u.s.u.s. Z przepisów tych wynika, że osoba, które jednocześnie jest pracownikiem i osobą prowadzącą pozarolniczą działalność podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu:
a) wyłącznie z tytułu stosunku pracy, jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tego tytułu, w przeliczeniu na okres miesiąca, jest co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę,
b) stosunku pracy i pozarolniczej działalności, jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca, jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Dokonując interpretacji art. 9 ust. 1a u.s.u.s. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (pisma z dnia 12 grudnia 2002 r., U.520-197/02 oraz z dnia 12 marca 2003 r., U.520-39/03) zajęło stanowisko, że w przypadku pracownika, który ma w umowie o pracę zagwarantowane wynagrodzenie w kwocie co najmniej równej lub wyższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia, posiadane przez niego dodatkowe (pozapracownicze) tytuły do ubezpieczeń mają charakter dobrowolny. Interpretacja ta odnoszona jest przez ZUS przede wszystkim do przypadków, gdy z przyczyn niezależnych od pracownika jego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, w danym miesiącu, jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dotyczy takich sytuacji jak niewywiązywanie się przez pracodawcę z obowiązku wypłacania pracownikowi wynagrodzenia, wypłacanie przez pracodawcę wynagrodzenia w kwocie niższej od należnej, czy przypadku niezdolność do pracy pracownika z uwagi na chorobę,
Tym samym, jeżeli z uwagi na chorobę pracownika prowadzącego pozarolniczą działalność, pomimo zagwarantowanego w umowie o pracę wynagrodzenie w wysokości co najmniej równej kwocie minimalnego wynagrodzenia, jego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy była w danym miesiącu niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, to nie podlega on obowiązkowi ubezpieczeń społecznych z tytułu pozarolniczej działalności.