Czy pracodawca zatrudniający do 25 pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp jednemu z zatrudnionych pracowników? Jakie kwalifikacje powinien posiadać pracownik zatrudniony na tym stanowisku? Jakie obowiązki obciążaj pracownika w związku z wypadkiem przy pracy?

W zakładzie zatrudniającym do 100 osób, wykonywanie zadań służby bhp, pracodawca może powierzyć pracownikowi zatrudnionemu jednocześnie przy innej pracy.
Zgodnie z art. 23711 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm) pracodawca, który zatrudnia nie więcej niż 100 pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu jednocześnie przy innej pracy. Kwestie uprawnień i obowiązków pracowników służby bhp, a także pracownika zatrudnionego przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp, precyzuje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 r. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) - dalej r.s.b.h.p.

Zgodnie z § 2 ust. 1 r.s.b.h.p. do zakresu działania służby bhp należy przykładowo:

1.
przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk pracy, na których są zatrudnione kobiety w ciąży lub karmiące dziecko piersią, młodociani, niepełnosprawni, pracownicy wykonujący pracę zmianową, w tym pracujący w nocy, oraz osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,

2.
bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń,

3.
udział w opracowywaniu zakładowych układów zbiorowych pracy, wewnętrznych zarządzeń, regulaminów i instrukcji ogólnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w ustalaniu zadań osób kierujących pracownikami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

4.
opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach pracy,

5.
udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz w opracowywaniu wniosków wynikających z badania przyczyn i okoliczności tych wypadków oraz zachorowań na choroby zawodowe, a także kontrola realizacji tych wniosków,

6.
prowadzenie rejestrów, kompletowanie i przechowywanie dokumentów dotyczących wypadków przy pracy, stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby, a także przechowywanie wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,

7.
doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

8.
udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonywaną pracą,

9.
doradztwo w zakresie organizacji i metod pracy na stanowiskach pracy, na których występują czynniki niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe, oraz doboru najwłaściwszych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej,

10.
współdziałanie z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, a w szczególności przy organizowaniu okresowych badań lekarskich pracowników.
Pracownik zatrudniony na stanowisku inspektora bhp powinien spełniać jeden z wymogów określonych w § 4 ust. 2 r.s.b.h.p., czyli co najmniej posiadać zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy bądź studia podyplomowe w tej dziedzinie. W razie wypadku przy pracy bierze on czynny udziału w działaniach zespołu powypadkowego. Okoliczności i przyczyny wypadków ustala, powoływany przez pracodawcę, zespół powypadkowy, w którego skład wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy. Natomiast u pracodawcy, który nie ma obowiązku tworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy, w skład zespołu powypadkowego, zamiast pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy, wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp, albo też specjalista spoza zakładu pracy.

Wykonywanie zadań z zakresu bhp przez pracowników służby bhp lub przez pracownika, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp, nie oznacza, że przejmują oni cały ciężar odpowiedzialności za stan bhp w firmie. Zgodnie z art. 207 § 1 k.p. za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy odpowiedzialność ponosi pracodawca. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy.

Zgodnie z art. 283 § 1 k.p. ten kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30.000 zł. Za osobę odpowiedzialną za stan bhp można przecież uznać właśnie pracownika służby bhp lub pracownika, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań tej służby (U. Jackowiak (red.), M. Piankowski, J. Stelina, W. Uziak, A. Wypych-Żywicka, M. Zieleniecki, Kodeks pracy z komentarzem, Fundacja Gospodarcza, 2004)

Kamil Szymański