Podczas drugiego czytania w Sejmie (13 września 2024 r.) ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej, która ma wprowadzić dodatek dopełniający do renty socjalnej dla niektórych osób z niepełnosprawnością, posłanka Magdalena Roguska (Koalicja Obywatelska) złożyła dodatkowe poprawki. Teraz ponownie projektem zajmie się sejmowa Komisja Polityki Społecznej i Rodziny.
Dodatek dopełniający dla osób całkowicie niezdolnych do pracy
Projekt obywatelski ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej (sejmowy druk nr 30) pierwotnie miał zrównać wysokość renty socjalnej z kwotą minimalnego wynagrodzenia za pracę dla wszystkich osób ją pobierających. W czasie prac sejmowych zmieniono jednak pomysł. Obecna wersja projektu (sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny - druk sejmowy nr 583) zakłada, że od 1 stycznia 2025 roku będzie dodatek dopełniający do renty socjalnej, ale tylko dla osób, które są całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji. Dodatek dopełniający wyniesie 2520 zł. Będzie on co roku waloryzowany. Dodatek będzie mogło otrzymać ok. 1/3 osób z rentą socjalną.
Czytaj również: Od nowego roku będzie dodatek dopełniający do renty socjalnej>>
Poprawki do projektu ustawy o dodatku dopełniającym
Z poprawek złożonych podczas drugiego czytania projektu ustawy w Sejmie wynika kilka sporych zmian proponowanych przepisów:
- Wnioskując o wydanie orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji będzie można w nim wskazać oba świadczenia – uzupełniające, tzw. 500 plus dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji oraz dodatek dopełniający do renty socjalnej. Uprawnienia nie będą się wykluczać.
- Przyznanie dodatku dopełniającego nie będzie miało wpływu na kwotę świadczenia wspierającego.
- Dodatek dopełniający będzie wypłacany razem z rentą socjalną. Będzie waloryzowany co roku 1 marca.
- Od decyzji w sprawie renty socjalnej z dodatkiem dopełniającym będzie można się odwołać.
- Jeśli osoba uprawniona do renty socjalnej z dodatkiem dopełniającym ma ustalonego opiekuna prawnego, to świadczenia będą wypłacane opiekunowi, z wyjątkiem sytuacji, gdy byłby on w więzieniu, w areszcie wojskowym, areszcie za wykroczenie lub był tymczasowo aresztowany.
- Jeśli uprawniony do renty i dodatku nie ma ustalonego opiekuna prawnego, ale samodzielnie nie może odebrać świadczeń, będą one wypłacane opiekunowi faktycznemu.
- Przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji będą odnosiły się także do renty socjalnej z dodatkiem dopełniającym.
- Przy ustalaniu prawa do tzw. 14. emerytury będzie brana pod uwagę kwota renty socjalnej z dodatkiem dopełniającym.
- Osoby, które w dniu wejścia w życie projektowanych przepisów (1 stycznia 2025 r.) pobierają rentę socjalną i mają orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji, nie będą musiały wnioskować o dodatek dopełniający. ZUS lub inny organ emerytalno-rentowy przekaże decyzję o przyznaniu dodatku na profilu osoby w systemie teleinformatycznym ZUS. Pierwszą wypłatę dodatku dopełniającego te osoby otrzymają w maju 2025 r. z wyrównaniem od stycznia.
- Jeśli osoba pobiera rentę socjalną, ale w dniu wejścia w życie ustawy nie ma orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji, po jego otrzymaniu będzie musiała złożyć wniosek o dodatek dopełniający. Te osoby otrzymają pierwszą wypłatę dodatku dopełniającego wraz z rentą socjalną w maju 2025 r. z wyrównaniem od dnia złożenia wniosku o dodatek. Jeśli osoba ta będzie w tym okresie wyrównania pobierać świadczenie uzupełniające, to kwota dodatku dopełniającego będzie potrącona o kwotę świadczenia uzupełniającego wypłacanego w tym czasie.
Dodatek dopełniający na wniosek
Ustawodawca podkreśla, że rozwiązanie, które umożliwi uprawnionym do renty socjalnej staranie się o dodatek dopełniający na wniosek, pozwoli na nabycie prawa do niego tym, którzy w dniu wejścia w życie przepisów nie mają ustalonej niezdolności do samodzielnej egzystencji, ale później ich stan zdrowia uzasadni jej orzeczenie. Chodzi szczególnie o osoby, które:
- pobierają rentę socjalną, ale nie mają przyznanego świadczenia uzupełniającego ani dodatku pielęgnacyjnego do renty rodzinnej w zbiegu z rentą socjalną, bo nigdy nie wystąpiły o te świadczenia i nie miały ustalonych uprawnień do świadczeń związanych z niesamodzielnością.
- pobierały wcześniej świadczenie uzupełniające przy rencie socjalnej lub dodatek pielęgnacyjny przy rencie rodzinnej w zbiegu z rentą socjalną, ale utraciły to prawo, bo orzeczono im tyko czasową niezdolność do samodzielnej egzystencji. Gdyby ich stan zdrowia się pogorszył w przyszłości, mogliby wnioskować o dodatek dopełniający.
- pobierają rentę socjalną i nigdy nie miały orzeczonej niezdolności do samodzielnej egzystencji. W razie pogorszenia stanu zdrowia, będą mogli wnioskować o takie orzeczenie i dodatek dopełniający.
Pierwsze wypłaty dodatku dopełniającego mają nastąpić w maju 2025 r., co ustawodawca uzasadnia koniecznością dostosowania systemów informatycznych do obsługi tych świadczeń. ZUS, jak wskazano, potrzebuje na to ok. 6-9 miesięcy od uchwalenia ustawy.
Sprawdź również książkę: Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz >>
Kiedy zmiany dla innych grup osób z niepełnosprawnością?
Z zapowiedzi wiceministra rodziny Łukasza Krasonia, pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych, wynika, że w dalszym kroku również pozostali renciści socjalni (ok. 70 tys. osób) oraz osoby niepobierające żadnych świadczeń (ok. 30 tys. osób) dostaną dodatkowe wsparcie. Do dziś jednak rząd nie przedstawił szczegółowych rozwiązań w tym zakresie.
W związku w wniesionymi poprawkami, projekt ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej ponownie wróci do sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Nie wiadomo na razie, kiedy ruszą dalsze prace nad nim.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
