Czy niereprezentatywna organizacja związkowa może podpisać porozumienie płacowe?

Czy zakładowy związek zawodowy liczący 14 osób przy zakładzie pracy zatrudniającym 350 osób może podpisać porozumienie płacowe?

Aby odpowiedzieć na pytanie o kompetencję organizacji związkowej do podpisania porozumienia płacowego niezbędnym jest dookreślenie rodzaju takiego porozumienia. W szczególności należałoby skonkretyzować, czy chodzi tu o porozumienie wchodzące w zakres treści układu zbiorowego pracy (protokołu dodatkowego) czy też pozostające poza zakresem prawa wewnątrzzakładowego. W tym pierwszym przypadku znajdują zasady określone w art. 238 i nast. ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy – dalej k.p. I tak, w przypadku zawierania zakładowego układu zbiorowego pracy zgodnie z art. 241^25a k.p. reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest organizacja związkowa:

1) będąca jednostką organizacyjną albo organizacją członkowską ponadzakładowej organizacji związkowej uznanej za reprezentatywną na podstawie art. 241¹⁷ § 1 pkt 1 k.p., pod warunkiem że zrzesza ona co najmniej 7% pracowników zatrudnionych u pracodawcy, lub

2) zrzeszająca co najmniej 10% pracowników zatrudnionych u pracodawcy.

Przy czym przy ustalaniu liczby pracowników zrzeszonych w zakładowej organizacji związkowej uwzględnia się wyłącznie pracowników należących do tej organizacji przez okres co najmniej 6 miesięcy przed przystąpieniem do rokowań w sprawie zawarcia układu zakładowego. W razie, gdy pracownik należy do kilku zakładowych organizacji związkowych, uwzględniony może być tylko jako członek jednej wskazanej przez niego organizacji związkowej.

Biorąc pod uwagę jedynie aspekt ilościowy członków związku zawodowego oraz liczbę osób zatrudnionych w zakładzie pracy stwierdzić zatem należy, że jeśli organizacja związkowa o której mowa w pytaniu zrzesza 14 pracowników z ogólnej liczby 350 zatrudnionych, wówczas nie zachodzi przesłanka z art. 241^25a § 1 pkt 2 k.p. Należy jednak pamiętać, że jeżeli żadna z zakładowych organizacji związkowych nie spełnia wymogów, o których mowa w art. 242^25a § 1, reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest organizacja zrzeszająca największą liczbę pracowników.

Jeśli natomiast w opisanym stanie faktycznym chodzi o porozumienie płacowe nie mające wprost oparcia w przepisach (nie stanowiące elementu prawa wewnątrzzakładowego), oceniając uprawnienie do jego zawarcia nie należy odnosić się do kryterium reprezentatywności. W takim przypadku pracodawca powinien współdziałać z każdą działającą w zakładzie pracy zakładową organizacją zakładową, przy czym jeśli jest ich kilka przedstawiają one wspólnie uzgodnione stanowisko. Jak wynika z art. 30 ust. 4 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych sposób ustalania i przedstawiania tego stanowiska przez każdorazowo wyłanianą do tych spraw wspólną reprezentację związkową określa porozumienie zawarte przez organizacje związkowe.