Czy nieodpłatne używanie samochodu służbowego do celów prywatnych podlega oskładkowaniu?

Moja firma zamierza udostępnić nieodpłatnie pracownikom samochody służbowe do celów prywatnych. Czy świadczenie takie będzie podlegało...

Moja firma zamierza udostępnić nieodpłatnie pracownikom samochody służbowe do celów prywatnych.
Czy świadczenie takie będzie podlegało "oskładkowaniu"? Czy będzie podlegało zwolnieniu na podstawie § 2 ust. 1 pkt 26 r.s.z.z. ("środek lokomocji"). Jakie stanowisko prezentuje ZUS w tej kwestii? Jak ustalić wartość takiego świadczenia?

ZUS stoi na stanowisku, że przychód ze stosunku pracy w postaci nieodpłatnego korzystania przez pracownika z samochodu służbowego do celów prywatnych stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Tego rodzaju przychód ze stosunku pracy - w ocenie ZUS - nie jest objęty zwolnieniem, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 26) r.s.z.z.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, za wyjątkiem:
- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną (tzw. wynagrodzenie chorobowe),
- zasiłków i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego,
- przychodów ze stosunku pracy wymienionych w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), zwanego dalej r.s.z.z.

W ten sposób podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników określają art. 4 pkt 9, art. 18 ust. 1-2, art. 20 ust. 1 oraz art. 21 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.), zwanej dalej u.s.u.s. Do ustalanie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników z mocy art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135 z późn. zm.), zwanej dalej u.ś.o.z., stosuje się odpowiednio przepisy regulujące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych ubezpieczonych, z uwzględnieniem regulacji szczególnych wynikających z przepisów u.ś.o.z. (np. wynagrodzenie chorobowe stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne).
Nie ulega wątpliwości, iż w świetle art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), zwanej dalej u.p.d.o.f., nieodpłatne korzystanie przez pracownika z samochodu służbowego do celów prywatnych jako nieodpłatne świadczenie osiągane przez pracownika w związku z pozostawaniem w stosunku pracy stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu tego przepisu. Rozważenia więc wymaga, czy przedmiotowy przychód ze stosunku pracy nie jest wolny od składek na ubezpieczenia społeczne na mocy przepisów r.s.z.z.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 26 r.s.z.z. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika nie stanowią przychody w postaci korzyści materialnych wynikających z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji. ZUS w indywidualnych przypadkach zajmował stanowisko, iż zakresem tego zwolnienia nie jest objęta korzyść materialna w postaci nieodpłatnego korzystania przez pracownika z samochodu służbowego do celów prywatnych, bez względu na to, czy korzyść ta wynika układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradza lub przepisów o wynagradzaniu, czy też nie. W ocenie ZUS użyty w tym przepisie wyraz "przejazdów" wskazuje na to, że zakresem regulacji § 2 ust. 1 pkt 26 r.s.z.z. objęte są jedynie bezpłatne lub częściowo odpłatne przejazdy publicznym środkami transportu (np. PKP, miejski autobus) lub środkami transportu organizowanymi przez pracodawcę (np. zakładowy autobus).
Należy jednak zastrzec, że w piśmiennictwie prezentowany jest pogląd, że jeżeli prawo pracownika do omawianego przychodu wynika z układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, to jest on wolny od składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Wartość pieniężną świadczenia w naturze ustala się zgodnie z § 3 r.s.z.z. Z przepisu tego wynika, że wartość pieniężną świadczeń w naturze ustala się w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu, a w razie ich braku:
- jeżeli przedmiotem świadczeń są rzeczy lub usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej pracodawcy - według cen stosowanych wobec innych odbiorców niż pracownicy,
- jeżeli przedmiotem świadczeń są rzeczy lub usługi zakupione przez pracodawcę - według cen ich zakupu.

Należy przy tym przyjąć, że jeżeli nie zachodzi jeden z przypadków, o których mowa w pkt 1 i 2, wartość pieniężna świadczeń w naturze powinna być ustalona na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.