Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP

Czy należy rozpocząć postępowanie w związku z wypadkiem (w biurze) zgłoszonym po upływie 2 lat? Nie ma świadków bezpośrednich zdarzenia (tzw. świadkowie pośredni mają wątpliwości). Czy zasada nieprzedawniania się prawa zgłoszenia wypadków w tym przypadku musi obowiązywać? Jak do ewentualnych roszczeń będzie odnosił się ZUS?

Odpowiedź

W opisanym przypadku – z uwagi na powzięcie wiadomości o zdarzeniu – pracodawca jest obowiązany przeprowadzić postępowanie powypadkowe, którego celem będzie ustalenie, czy opisana przez pracownika sytuacja faktycznie miała miejsce oraz czy można ją zakwalifikować jako wypadek przy pracy. W tym celu pracodawca powinien powołać zespół powypadkowy, który po ustaleniu przyczyn i okoliczności zdarzenia sporządzi protokół powypadkowy, w którym stwierdzi, czy był to wypadek przy pracy, czy też nie. Sam fakt, że zdarzenie zostało zgłoszone po dwóch latach od daty jego zaistnienia, a także brak bezpośrednich świadków. na których może powołać się poszkodowany, może działać jedynie na niekorzyść poszkodowanego, bowiem zespół powypadkowy w przypadku uzasadnionych wątpliwości oraz braku dowodów potwierdzających wersję poszkodowanego, będzie miał podstawy, aby danego zdarzenia nie uznać za wypadek przy pracy.

Trudno jednoznacznie stwierdzić, jak w opisanym przypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odniesie się do wystąpienia pracownika o wypłatę świadczeń odszkodowawczych (np. jednorazowe odszkodowanie). Sądzę, że w znacznej mierze będzie to uzależnione od ustaleń członków zespołu powypadkowego i treści zawartych w protokole powypadkowym.

Uzasadnienie

Stosownie do art. 234 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.

Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870), okoliczności i przyczyny wypadku ustala powoływany przez pracodawcę zespół powypadkowy, w którego skład wchodzą: pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy.

U pracodawcy, który zgodnie z art. 23711 § 1 k.p. nie ma obowiązku tworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy, w skład zespołu powypadkowego zamiast pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy, albo specjalista spoza zakładu pracy.

U pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego zamiast społecznego inspektora pracy jako członek zespołu wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zgodnie z przepisami dotyczącymi szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zespół powypadkowy w powyższym składzie niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku (nawet gdy chodzi o zdarzenie tak odległe w czasie) jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn zdarzenia. W szczególności powinien:

dokonać oględzin miejsca wypadku,

wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego,

zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku,

zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku,

zebrać inne dowody dotyczące wypadku (np. nagrania z monitoringu),

dokonać prawnej kwalifikacji zdarzenia,

określić środki profilaktyczne oraz wnioski.

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza – nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku – protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, według wzoru ustalonego w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 227, poz. 2298), a następnie przekazać go do zatwierdzenia pracodawcy.

W opisanym przypadku – pomimo upływu dwóch lat od daty zdarzenia – pracodawca, który otrzymał od pracownika zawiadomienie o wypadku przy pracy jest zobligowany do podjęcia takich samych działań, jak w przypadku, gdyby do zdarzenia doszło np. kilka minut przed zgłoszeniem. Z oczywistych względów, a więc niedopełnienie jednego z podstawowych obowiązków pracownika, jakim jest konieczność niezwłocznego zgłoszenia pracodawcy informacji o wypadku przy pracy, pracownik będzie w zdecydowanie mniej korzystnej sytuacji od osoby, która zgłosiła wypadek od razu. W przypadku uzasadnionych wątpliwości oraz braku dowodów potwierdzających wersję poszkodowanego, zespół powypadkowy będzie miał podstawy do tego, aby danego zdarzenia po prostu nie uznać za wypadek przy pracy, a tym samym pozbawić „poszkodowanego” przysługujących mu świadczeń odszkodowawczych.

Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 16 października 2014 r.