Poseł Paweł Szramka w swojej interpelacji zwrócił uwagę na problem osób bezrobotnych po sześćdziesiątym roku życia, które mają trudności ze znalezieniem pracy przez. - Jednym z postulowanych pomysłów jest więc wydłużenie okresu uprawniającego do pobierania zasiłku na okres dłuższy niż 12 miesięcy dla osób po sześćdziesiątym roku życia – napisał w interpelacji do ministra rodziny i polityki społecznej (nr 33512). Chciał też wiedzieć, jak ministerstwo zapatruje się na tę kwestię i czy resort zamierza rozpocząć prace zmierzające do wydłużenia okresu przyznawania zasiłków dla takich osób.
Czytaj też: Świadczenia przedemerytalne - komentarz praktyczny >>>
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 7/2022 >>
Zasiłek dla bezrobotnych
- Obecnie w Polsce wiek emerytalny jest zróżnicowany w zależności od płci i wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Jest to wiek, którego ukończenie uprawnia do emerytury. Do wieku emerytalnego i możliwości nabycia prawa do emerytury dostosowane są przepisy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 690, z późn. zm.). Dlatego też status bezrobotnego może otrzymać osoba, która nie osiągnęła wieku emerytalnego, tj. wieku 60 lat – w przypadku kobiet, lub 65 lat w przypadku mężczyzn – podkreśliła już na wstępie odpowiedzi na interpelację Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej.
Wskazała przy tym, że okres pobierania zasiłku wynosi 180 dni albo 365 dni. Dłuższy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych przyznawany jest bezrobotnym:
- zamieszkałym w okresie pobierania zasiłku na obszarze powiatu, jeżeli stopa bezrobocia na tym obszarze w dniu 30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku przekraczała 150 proc. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju,
- powyżej 50 roku życia oraz posiadającym jednocześnie co najmniej 20-letni okres uprawniający do zasiłku,
- który ma na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 15 lat, a jego małżonek jest także bezrobotny i utracił prawo do zasiłku z powodu upływu okresu jego pobierania po dniu nabycia prawa do zasiłku przez tego bezrobotnego,
- samotnie wychowującym co najmniej jedno dziecko w wieku do 15 lat.
Jednocześnie przepisy ustawy uzależniają prawo do zasiłku dla bezrobotnych od posiadania statusu bezrobotnego. Zatem w przypadku, gdy bezrobotna kobieta pobiera zasiłek dla bezrobotnych i osiągnie wiek 60 lat, a mężczyzna 65 lat, tracą oni status bezrobotnego i tym samym prawo do zasiłku dla bezrobotnych.
- Zasiłek dla bezrobotnych jest świadczeniem okresowym. W przypadku osób powyżej 50 roku życia, nie służy on jako świadczenie mające na celu zapewnienie utrzymania przez okres, jaki pozostał do nabycia prawa do emerytury. Taki charakter ma świadczenie przedemerytalne. Jest ono instrumentem wsparcia osób w wieku 50+, które utraciły pracę w konsekwencji pogorszenia koniunktury gospodarczej skutkującej zwolnieniami pracowników. Obecnie kwota świadczenia przedemerytalnego wynosi 1350,70 zł – podkreśla minister Maląg. I dodaje: - Rolą urzędów pracy jest aktywizacja osób bezrobotnych i znajdowanie dla nich pracy, a nie zapewnienie prawa do dodatkowego świadczenia finansowego.
Na jakie wsparcie mogą liczyć osoby 50+
Według MRiPS, osoby w wieku 50 + mogą skorzystać na zasadach ogólnych z szerokiego spektrum wsparcia określonego w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w tym m.in. z pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego, szkoleń, przygotowania zawodowego dorosłych, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac społecznie użytecznych, dotacji i pożyczek na podjęcie działalności gospodarczej i tworzenie nowych miejsc pracy, refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego, a także programów specjalnych. - Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy stanowi, że osobom w wieku 50+ przysługuje pierwszeństwo w skierowaniu do udziału w programach specjalnych. Ustawa zawiera również specyficzne instrumenty, które mają na celu aktywizację osób starszych i utrzymanie, bądź też przywrócenie ich na rynek pracy, co w efekcie będzie miało także wpływ na świadczenia emerytalne tych osób – podkreśla Maląg.
I tak, bezrobotni, którzy ukończyli 50 rok życia mogą być skierowani do zatrudnienia u pracodawcy w ramach prac interwencyjnych na okres do 24 miesięcy, zaś w przypadku gdy refundacja wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia społeczne jest dokonywana za co drugi miesiąc, nawet na okres do 4 lat. Jeżeli skierowani bezrobotni powyżej 50 roku życia:
- spełniają warunki konieczne do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego – refundacja jest przyznawana w wysokości do 80 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę i składek na ubezpieczenia społeczne od refundowanego wynagrodzenia,
- nie spełniają warunków koniecznych do uzyskania świadczenia przedemerytalnego – refundacja jest przyznawana w wysokości do 50 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę i składek na ubezpieczenia społeczne od refundowanego wynagrodzenia.
Czytaj też: Zatrudnianie osób powyżej 50. roku życia w Polsce >>>
Starosta może również zawrzeć z agencją zatrudnienia umowę na doprowadzenie skierowanego bezrobotnego będącego w szczególnej sytuacji na rynku pracy, w tym właśnie bezrobotnego powyżej 50 roku życia, do podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej na podstawie umów cywilnoprawnych, stanowiących odpowiednią pracę, przez okres co najmniej 6 miesięcy.
Ministerstwo przypomina też, że pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne zatrudniające osoby starsze są zwolnione z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez okres 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę, za osoby zatrudnione, które ukończyły 50 rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem pozostawały w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy. Pracodawcy (oraz inne jednostki organizacyjne) zatrudniający osoby w wieku powyżej 55 lat (kobiety) i 60 lat (mężczyźni) są także całkowicie zwolnieni z obowiązku odprowadzania za nich składek na wspomniane wyżej Fundusze. Pracodawcy lub przedsiębiorcy mogą otrzymać dofinansowanie wynagrodzenia zatrudnionego skierowanego bezrobotnego, który ukończył 50 rok życia, przez okres 12 miesięcy (jeżeli bezrobotny ukończył 50 lat, a nie ukończył 60 lat) lub 24 miesięcy (jeżeli bezrobotny ukończył 60 rok życia). Dofinansowanie ze środków Funduszu Pracy wynosi maksymalnie do 50 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie, zaś pracodawca finansuje z własnych środków pozostałą część wynagrodzenia przysługującego takiemu pracownikowi.
Ponadto ze środków Funduszu Pracy utworzony został Krajowy Fundusz Szkoleniowy z przeznaczeniem na finansowanie kształcenia i szkolenia pracowników, co ułatwi m.in. starszym pracownikom dostosowanie kompetencji do zmian społeczno-gospodarczych.
Czytaj również: GUS: Poza rynkiem pracy w 2020 r. pozostawało prawie 9,2 mln osób w wieku 50 lat i więcej
Ewentualna grupa uprawnionych trudna do oszacowania
Jak podało MRiPS, w końcu 2021 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 94 967 bezrobotnych w wieku 55-59, w tym 46 918 kobiet i 48 049 mężczyzn. Natomiast bezrobotnych w wieku 60 lat i więcej zarejestrowanych było 61 791, przy czym w tej grupie wiekowej byli tylko mężczyźni, ponieważ z osiągnięciem tego wieku kobiety tracą status bezrobotnego. - Tym samym nie jest możliwe oszacowanie liczebności potencjalnej grupy osób w wieku emerytalnym, które byłyby uprawnione do zasiłku dla bezrobotnych, a które dziś nie mogą być zarejestrowane jako bezrobotne. Jednocześnie zasiłek dla bezrobotnych jest świadczeniem obligatoryjnym, jeżeli dana osoba spełnia warunki ustawowe co powoduje, że każda zmiana w zakresie okresu pobierania powoduje wzrost wydatków z Funduszu Pracy – wyjaśnia minister Maląg. Według niej, wprowadzenie zaproponowanych w interpelacji zmian nie wydaje się obecnie zasadne, tym samym nie planuje się prac legislacyjnych w tym zakresie.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
