Odpowiedź:
Zdaniem Autora istnieje możliwość zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego dziecka pracownika jako członka rodziny z datą wsteczną, o ile kontynuuje naukę i nie ukończyło 26 lat (gdy posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi – bez ograniczenia wieku) oraz, jeżeli w tym dniu spełniało warunki do objęcia jej ubezpieczeniem zdrowotnym  jako członka rodziny.
Uzasadnienie:
Zgodnie z treścią art. 3 ust. 2 pkt 5 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z., do osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym należą m.in. członkowie rodziny osób, które podlegają temu ubezpieczeniu obowiązkowo bądź dobrowolnie.
Na podstawie art. 5 pkt 3 u.ś.o.z. zdrowotnej za członka rodziny uważa się:
a) dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione, wnuka albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej, do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli kształci się dalej – do ukończenia 26 lat, natomiast jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi - bez ograniczenia wieku,
b) małżonka,
c) wstępnych pozostających z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.
Osoba podlegająca obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego ma obowiązek zgłosić do tego ubezpieczenia członków rodziny, którzy nie podlegają temu ubezpieczeniu. Osoby, które nie zgłaszają się do ubezpieczenia zdrowotnego same, informują podmiot właściwy do dokonania zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego o członkach rodziny podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego, w terminie 7 dni od dnia zaistnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania zgłoszenia. Członkowie rodziny uzyskują prawo do świadczeń opieki zdrowotnej od dnia zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego.
W przypadku członków rodziny do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym wystarczy zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego przez jedną osobę podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, z tym że wnuki mogą zostać zgłoszone tylko w przypadku, gdy żaden z rodziców nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie art. 66 ust. 1 u.ś.o.z. lub nie jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji z tytułu wykonywania pracy lub pracy na własny rachunek albo ubezpieczeniu dobrowolnemu. Wynika to z treści art. 67 ust. 3 i 3a u.ś.o.z.
Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 października 2013 r., II Ca 736/13, niepubl.; wskazał, że z treści przepisu art. 67 ust. 3 u.ś.o.z. wynika, że „członkowie rodziny osoby podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego uzyskują prawo do świadczeń opieki zdrowotnej po zgłoszeniu ich do Narodowego Funduszu Zdrowia. Niemniej jednak, zdaniem Sądu Okręgowego, dopuszczalna jest wykładnia, w świetle której możliwe jest zgłoszenie członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego z datą wsteczną, czyli z datą, w której dana osoba spełniała warunki do zgłoszenia do ubezpieczenia jako członek rodziny (…)". Zasadą jest, iż zgłoszenia do ubezpieczenia członka rodziny dokonuje się wraz ze zgłoszeniem osoby objętej obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. W konsekwencji, jeżeli dana osoba spełniała warunki do zgłoszenia jej do ubezpieczenia jako członek rodziny już w dniu zgłaszania do tego ubezpieczenia osoby podlegającej obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, to już z tą datą powinna zostać zgłoszona do tego ubezpieczenia. W doktrynie wskazuje się, że jeżeli jednak takie zgłoszenie nie nastąpiło w tym dniu – nie oznacza to, iż osoba objęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym nie może już zgłosić członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego z tą datą. Skoro bowiem obowiązek zgłoszenia członka rodziny istniał od danej daty, to dokonując zgłoszenia takiej osoby do ubezpieczenia zdrowotnego, należy wskazać zawsze właśnie tę datę, niezależnie od tego, kiedy następuje zgłoszenie członka rodziny do tego ubezpieczenia. Przyjęcie, że takie rozwiązanie jest niedopuszczalne, oznaczałoby, iż mimo obowiązku zgłoszenia członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego od określonej daty, obowiązek ten nie mógłby jednak zostać zrealizowany (A. Sikorko, Komentarz do art.67 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Komentarz ABC 2010; LEX).
"(…) termin dokonania zgłoszenia nie ma znaczenia dla prawa do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej. Ważne jest jedynie to, aby świadczenia udzielone w ramach ubezpieczenia mieściły się w okresie, który został wskazany w zgłoszeniu jako okres objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym. Jako data objęcia ubezpieczeniem powinna być wskazana data, od której dana osoba spełniała faktycznie warunki do uznania jej za członka rodziny”.
Małgorzata Kozłowska, autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 17 listopada 2014 r.