Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Kierownik poza czynnościami związanymi z zarządzaniem zespołem w zakresie czynności określone ma również zadania na równi z podległymi mu pracownikami z kadry kierowniczej, która wyłącznie sprawuje funkcje zarządcze. Czy zakres czynności ma istotne znaczenie w rozliczaniu czasu pracy kadry kierowniczej? Czy jest różnica w rozliczaniu pracy w nadgodzinach kierownika?
Odpowiedź:
Faktyczne wykonywanie przez kierownika pracy na równi z innymi pracownikami może mieć wpływ na zasady rozliczania jego czasu pracy.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 1514 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z poźn. zm.) – dalej k.p., pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych wykonują, w razie konieczności, pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Kodeks pracy definiuje pojęcie pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy – zgodnie z art. 128 § 2 pkt 2 k.p., są nimi pracownicy kierujący jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępcy lub pracownicy wchodzący w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy oraz główni księgowi. Brak jest natomiast prawnej definicji kierownika wyodrębnionej komórki organizacyjnej. Przyjmuje się, że osoba zatrudniona na stanowisku kierowniczym musi nadzorować pracą, wyodrębnionej w strukturze organizacyjnej zakładu, jednostki. Takie wydzielenie danej jednostki organizacyjnej powinno znaleźć odzwierciedlenie w aktach organizacyjnych zakładu pracy (np. w regulaminie pracy).
Ponadto pracownikiem na stanowisku kierowniczym będziemy mogli nazywać jedynie osobę, której podstawowym zadaniem jest organizowanie i kierowanie procesem pracy w wyodrębnionej komórce organizacyjnej. Mianem kierownika nie będziemy mogli zatem określić pracownika, który, wykonuje pracę na równi z innymi pracownikami nawet jeżeli sprawuje równocześnie nad nimi nadzór (wyrok z 13 stycznia 2005 r., II PK 114/04; OSNP z 2005 r. nr 16, poz. 245). Wzmianka w umowie o pracę, iż zajmowane przez pracownika stanowisko ma charakter stanowiska kierowniczego, nie ma tutaj decydującego znaczenia (wyrok Sądu Najwyższego z 17 listopada 1981 r., I PR 92/81, OSNP z 1982 r. nr 5-6, poz. 82). Pamiętać bowiem należy, że pracownik, którego stanowisko jedynie nosi nazwę kierowniczego, lecz który w przedstawionym wyżej rozumieniu kierownikiem nie jest, nabywa prawo do wynagrodzenia za pracę nadliczbową na takich samych zasadach jak pozostali zatrudnieni w firmie pracownicy. Powyższe wskazuje również, że przedstawiony pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku kierowniczym zakres czynności nie ma decydującego znaczenia. Ważne jest bowiem faktyczne wykonywanie przez kierownika pracy na równi z innymi członkami zespołu.
Ponadto, jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 czerwca 2004 r., III PK 22/04, OSNP 2005, nr 5, poz. 65; osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych (zarówno kierownicy jednostek, jak i osoby kierujące zakładem) nie mogą być pozbawione prawa do dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych jeżeli wskutek niezależnej od nich wadliwej organizacji pracy są zmuszone do systematycznego przekraczania obowiązujących norm czasu pracy. Czas pracy osób zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych powinien być bowiem planowany w taki sposób, aby mogli oni wykonać swoje zadania w normalnym czasie pracy (przez 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w tygodniu). Jeżeli przekroczenie powszechnie obowiązujących norm czasu pracy następuje wskutek niezależnej od nich wadliwej organizacji pracy, to fakt ten nie pozbawia kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych ubiegania się o wypłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.
Joanna Kaleta, autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 21 sierpnia 2014 r.