Ministerstwo Pracy chce wprowadzenia zmian w obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla osób, które dobrowolnie przystąpiły do ubezpieczenia chorobowego i opłacały składki przez okres krótszy niż rok. Chodzi o te osoby, które zadeklarowały wyższą od minimalnej podstawę wymiaru składek.
W założeniu do projektu zmian w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw Ministerstwo zaproponowało by w razie opłacenia składki od podstawy wyższej niż najniższa podstawa wymiaru składek, zasiłek chorobowy został obliczony od najniższej podstawy wymiaru powiększonej o różnicę pomiędzy zadeklarowanym przychodem w miesiącach ubezpieczenia a najniższą podstawą, podzieloną przez 12 miesięcy. Taki sposób obliczania zasiłku ma spowodować uśrednienie podstawy wymiaru składki, a w konsekwencji obniżyć wysokość wypłacanego zasiłku osobom z krótkim stażem ubezpieczeniowym. W 2013 r. dla osób prowadzących działalność gospodarczą najniższa podstawa wymiaru składek wynosi 2227,8 zł miesięcznie. Ministerstwo uzasadnia potrzebę tych zmian wysoką skalą nadużyć na tym odcinku. Chodzi o sytuacje, gdy przedsiębiorca deklaruje wysoką podstawę opłacania składek, po czym po kilku miesiącach udaje się na zwolnienie lekarskie.
Ministerstwo pracy w uzasadnieniu do projektu założeń powołuje się na wyroki Trybunału Konstytucyjnego. W jednym z nich Trybunał podkreślił, że względy sprawiedliwości społecznej rozumianej jako potrzeba zachowania równowagi pomiędzy sumą wpłaconych przez ubezpieczonego składek a sumą wypłaconych mu świadczeń wymagają korelacji pomiędzy wpływami ze składek a wypłatami zasiłku w ramach danej kategorii ubezpieczonych. Zasadzie sprawiedliwości społecznej nie odpowiada bowiem dofinansowanie świadczeń dla osób ubezpieczonych dobrowolnie przez osoby ubezpieczone obowiązkowo. Trybunał stwierdził też, że z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, iż wielokrotnie miały miejsce różnorakie próby wyłudzeń świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Natomiast ubezpieczenia społeczne opierają się na zasadzie wzajemności polegającej na tym, że nabycie prawa do świadczeń i ich wysokość są uzależnione od wkładu finansowego wniesionego przez ubezpieczonego do systemu ubezpieczeń społecznych w postaci składek.
W praktyce zmiana zaproponowana przez Ministerstwo Pracy będzie polegała na tym, że w razie zadeklarowania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie wyższej niż wynikającej z ustawy o minimalnym wynagrodzeniu, podstawą wymiaru zasiłku chorobowego (jak również macierzyńskiego) będzie owa minimalna podstawa powiększona o 1/12 nadwyżki powyżej kwoty minimalnej za każdy miesiąc ubezpieczenia przed miesiącem zachorowania.
Ministerstwo zaproponowało by nowe zasady zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2014 r.
Agnieszka Rosa