Według Polskiej Normy PN-EN 50144-1 Bezpieczeństwo używania narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym. Część 1: wymagania ogólne maszyny przenośne, nazywane również narzędziami ręcznymi z napędem mechanicznym, to urządzenia napędzane silnikiem elektrycznym lub magnetycznie (albo pneumatycznie), przeznaczone do wykonywania pracy mechanicznej i tak skonstruowane, że silnik i urządzenie tworzą jeden zespół, który można łatwo przenosić na miejsce pracy i który podczas pracy jest trzymany w ręku lub zawieszony. Urządzenie może być wyposażone w wałek giętki, a silnik może wówczas być albo zamocowany na stałe, albo przenośny.
Maszyna przenośna, trzymana w ręku lub prowadzona ręcznie, powinna spełniać określone r.z.w.m. zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. W zależności od rodzaju maszyny, powinna ona mieć odpowiedniej wielkości powierzchnię podpierającą i posiadać odpowiednią liczbę uchwytów i wsporników o odpowiednich wymiarach rozmieszczonych tak, aby zapewniały jej stateczność w przewidzianych przez producenta warunkach użytkowania maszyny. Jeżeli maszyna przenośna jest wyposażona w uchwyty, których nie można zwolnić zachowując jednocześnie całkowite bezpieczeństwo, maszyna powinna być wyposażona w ręczne urządzenia sterujące uruchamianiem i zatrzymywaniem, rozmieszczone w sposób umożliwiający operatorowi posługiwanie się nimi bez zwalniania uchwytów. Uchwyty maszyn przenośnych muszą być zaprojektowane i wykonane tak, aby łatwe było jej uruchamianie i zatrzymywanie.
Ponadto maszyna przenośna powinna być tak zaprojektowana, wykonana lub wyposażona, aby wyeliminować ryzyko przypadkowego uruchomienia lub kontynuowania działania po zwolnieniu uchwytów przez operatora, a jeżeli spełnienie tego wymagania nie jest technicznie możliwe - należy stosować równorzędne środki zabezpieczające. Konstrukcja maszyny przenośnej trzymanej w ręku powinna w koniecznych przypadkach pozwalać na wzrokową kontrolę strefy niebezpiecznej i kontrolę kontaktu narzędzia (np. wiertła, tarczy szlifierskiej) z obrabianym materiałem.
Przenośne maszyny montażowe i inne maszyny udarowe powinny być zaprojektowane i wykonane tak, aby energia była przekazywana do elementu uderzanego przez element pośredni stanowiący część składową urządzenia, a urządzenie zwalniające zapobiegało uderzeniu do czasu, gdy maszyna nie znajdzie się w prawidłowym położeniu i nie uzyska odpowiedniego nacisku na materiał bazowy (np. młot pneumatyczny). Ponadto w maszynie powinna być wyeliminowana możliwość niezamierzonego (przypadkowego) zainicjowania uderzenia (np. podczas przenoszenia lub z powodu wstrząsu), a gdyby zaistniała konieczność zainicjowania uderzenia – maszyna powinna umożliwiać zaprogramowanie odpowiedniej kolejności czynności na urządzeniu zwalniającym i elemencie sterowniczym. W razie potrzeby powinna istnieć możliwość wyposażenia urządzenia w osłonę lub osłony chroniące przed odpryskami, a odpowiednia osłona lub osłony muszą być dostarczone przez producenta maszyny.
Do każdego egzemplarza maszyny przenośnej trzymanej w ręku lub prowadzonej ręcznie powinna być dołączona instrukcja obsługi. Powinna ona zawierać w szczególności informacje o całkowitej wartość drgań (z określeniem tzw. niepewności pomiarowej) wytwarzanych przez maszynę i działających na kończyny górne operatora. Wartości te muszą być albo zmierzone dla danej maszyny, albo ustalone na podstawie pomiarów wykonanych dla technicznie porównywalnej maszyny.
W przypadku, gdy w odniesieniu do danej maszyny przenośnej nie są stosowane normy zharmonizowane (tj. normy krajowe wprowadzające normy europejskie opracowane i zatwierdzone przez europejskie organizacje normalizacyjne na podstawie mandatu udzielonego przez Komisję Europejską, których numery i tytuły zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej), parametry drgań mierzy się przy zastosowaniu najbardziej odpowiedniej metody pomiarów dla danej maszyny, a w instrukcji powinna być podana informacja o warunkach pracy maszyny podczas pomiarów i zastosowanych metodach pomiaru. Ponadto instrukcja powinna zawierać informacje dotyczące osprzętu i wyposażenia wymiennego, które mogą być stosowane z daną maszyną oraz odpowiednich elementów montażowych lub innych elementów uderzanych, które mogą być używane w danej maszynie.
Oczywiście instrukcja powinna zawierać ogólne dane, takie jak nazwa i adres producenta lub kraj pochodzenia, oznaczenie maksymalnej prędkości, wydajności itp., które powinny być podane również na narzędziu, objaśnienie symboli lub piktogramów dotyczących bezpieczeństwa pracy umieszczonych na maszynie (narzędziu), informacje (instrukcję) dotyczące bezpiecznego użytkowania maszyny (narzędzia), warunków pracy, montażu, nastawiania, konserwacji itp. oraz wskazówki, w jaki sposób maszyny nie należy używać, wykaz wyposażenia przeznaczonego do maszyny oraz informacje bardziej szczegółowe, jak np. o skuteczności działania odciągu pyłu (w odniesieniu do wybranych maszyn) lub informacje dotyczące osobistego wyposażenia ochronnego operatora (np.: Należy stosować ochronniki słuchu, a w szczególności ostrzeżenie: Przed przystąpieniem do naprawy, konserwacji itp. wyjmij wtyczkę z gniazdka).
Przenośne maszyny i inne narzędzia ręczne z napędem mechanicznym powinny być odpowiednio zabezpieczone przed przypadkowym dotknięciem części czynnych. Np. otwory wentylacyjne i inne w obudowach powinny być takie, by nie mogła przez nie przejść kulka o średnicy 6 mm. Muszą być tak skonstruowane, aby podczas niedbałego obchodzenia się z nimi praktycznie niemożliwe było powstanie zagrożeń elektrycznych, pożarowych i innych oraz uszkodzeń mechanicznych. Ponadto nie powinny się nadmiernie nagrzewać podczas normalnego użytkowania, a przypadkowa zmiana nastawienia parametrów i urządzeń sterujących nie powinna być możliwa.
Wszystkie przenośne maszyny (narzędzia) powinny być odporne na działanie wilgoci występującej w normalnych warunkach. Odporność na wilgoć bada się w urządzeniu zwanym higrostatem, zawierającym powietrze o wilgotności względnej 91-95% i temperaturze 20-30 oC. Próba odporności na wilgoć trwa dwie doby – w przypadku narzędzi zwykłych i 7 dób – w odniesieniu do narzędzi bryzgoszczelnych i wodoszczelnych.
Przenośne narzędzia i maszyny bryzgoszczelne powinny być odporne - przez co najmniej 5 minut - na działanie deszczu (podczas badań wywołanego sztucznie) o intensywności opadu 3 mm/min, padającego pionowo z wysokości 2 m. Narzędzie podczas próby jest obracane w położenia najmniej korzystne.
Dodajmy, że wymagania dotyczące bezpiecznego użytkowania maszyn zawiera również rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.).
Maszyna przenośna, trzymana w ręku lub prowadzona ręcznie, powinna spełniać określone r.z.w.m. zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. W zależności od rodzaju maszyny, powinna ona mieć odpowiedniej wielkości powierzchnię podpierającą i posiadać odpowiednią liczbę uchwytów i wsporników o odpowiednich wymiarach rozmieszczonych tak, aby zapewniały jej stateczność w przewidzianych przez producenta warunkach użytkowania maszyny. Jeżeli maszyna przenośna jest wyposażona w uchwyty, których nie można zwolnić zachowując jednocześnie całkowite bezpieczeństwo, maszyna powinna być wyposażona w ręczne urządzenia sterujące uruchamianiem i zatrzymywaniem, rozmieszczone w sposób umożliwiający operatorowi posługiwanie się nimi bez zwalniania uchwytów. Uchwyty maszyn przenośnych muszą być zaprojektowane i wykonane tak, aby łatwe było jej uruchamianie i zatrzymywanie.
Ponadto maszyna przenośna powinna być tak zaprojektowana, wykonana lub wyposażona, aby wyeliminować ryzyko przypadkowego uruchomienia lub kontynuowania działania po zwolnieniu uchwytów przez operatora, a jeżeli spełnienie tego wymagania nie jest technicznie możliwe - należy stosować równorzędne środki zabezpieczające. Konstrukcja maszyny przenośnej trzymanej w ręku powinna w koniecznych przypadkach pozwalać na wzrokową kontrolę strefy niebezpiecznej i kontrolę kontaktu narzędzia (np. wiertła, tarczy szlifierskiej) z obrabianym materiałem.
Przenośne maszyny montażowe i inne maszyny udarowe powinny być zaprojektowane i wykonane tak, aby energia była przekazywana do elementu uderzanego przez element pośredni stanowiący część składową urządzenia, a urządzenie zwalniające zapobiegało uderzeniu do czasu, gdy maszyna nie znajdzie się w prawidłowym położeniu i nie uzyska odpowiedniego nacisku na materiał bazowy (np. młot pneumatyczny). Ponadto w maszynie powinna być wyeliminowana możliwość niezamierzonego (przypadkowego) zainicjowania uderzenia (np. podczas przenoszenia lub z powodu wstrząsu), a gdyby zaistniała konieczność zainicjowania uderzenia – maszyna powinna umożliwiać zaprogramowanie odpowiedniej kolejności czynności na urządzeniu zwalniającym i elemencie sterowniczym. W razie potrzeby powinna istnieć możliwość wyposażenia urządzenia w osłonę lub osłony chroniące przed odpryskami, a odpowiednia osłona lub osłony muszą być dostarczone przez producenta maszyny.
Do każdego egzemplarza maszyny przenośnej trzymanej w ręku lub prowadzonej ręcznie powinna być dołączona instrukcja obsługi. Powinna ona zawierać w szczególności informacje o całkowitej wartość drgań (z określeniem tzw. niepewności pomiarowej) wytwarzanych przez maszynę i działających na kończyny górne operatora. Wartości te muszą być albo zmierzone dla danej maszyny, albo ustalone na podstawie pomiarów wykonanych dla technicznie porównywalnej maszyny.
W przypadku, gdy w odniesieniu do danej maszyny przenośnej nie są stosowane normy zharmonizowane (tj. normy krajowe wprowadzające normy europejskie opracowane i zatwierdzone przez europejskie organizacje normalizacyjne na podstawie mandatu udzielonego przez Komisję Europejską, których numery i tytuły zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej), parametry drgań mierzy się przy zastosowaniu najbardziej odpowiedniej metody pomiarów dla danej maszyny, a w instrukcji powinna być podana informacja o warunkach pracy maszyny podczas pomiarów i zastosowanych metodach pomiaru. Ponadto instrukcja powinna zawierać informacje dotyczące osprzętu i wyposażenia wymiennego, które mogą być stosowane z daną maszyną oraz odpowiednich elementów montażowych lub innych elementów uderzanych, które mogą być używane w danej maszynie.
Oczywiście instrukcja powinna zawierać ogólne dane, takie jak nazwa i adres producenta lub kraj pochodzenia, oznaczenie maksymalnej prędkości, wydajności itp., które powinny być podane również na narzędziu, objaśnienie symboli lub piktogramów dotyczących bezpieczeństwa pracy umieszczonych na maszynie (narzędziu), informacje (instrukcję) dotyczące bezpiecznego użytkowania maszyny (narzędzia), warunków pracy, montażu, nastawiania, konserwacji itp. oraz wskazówki, w jaki sposób maszyny nie należy używać, wykaz wyposażenia przeznaczonego do maszyny oraz informacje bardziej szczegółowe, jak np. o skuteczności działania odciągu pyłu (w odniesieniu do wybranych maszyn) lub informacje dotyczące osobistego wyposażenia ochronnego operatora (np.: Należy stosować ochronniki słuchu, a w szczególności ostrzeżenie: Przed przystąpieniem do naprawy, konserwacji itp. wyjmij wtyczkę z gniazdka).
Przenośne maszyny i inne narzędzia ręczne z napędem mechanicznym powinny być odpowiednio zabezpieczone przed przypadkowym dotknięciem części czynnych. Np. otwory wentylacyjne i inne w obudowach powinny być takie, by nie mogła przez nie przejść kulka o średnicy 6 mm. Muszą być tak skonstruowane, aby podczas niedbałego obchodzenia się z nimi praktycznie niemożliwe było powstanie zagrożeń elektrycznych, pożarowych i innych oraz uszkodzeń mechanicznych. Ponadto nie powinny się nadmiernie nagrzewać podczas normalnego użytkowania, a przypadkowa zmiana nastawienia parametrów i urządzeń sterujących nie powinna być możliwa.
Wszystkie przenośne maszyny (narzędzia) powinny być odporne na działanie wilgoci występującej w normalnych warunkach. Odporność na wilgoć bada się w urządzeniu zwanym higrostatem, zawierającym powietrze o wilgotności względnej 91-95% i temperaturze 20-30 oC. Próba odporności na wilgoć trwa dwie doby – w przypadku narzędzi zwykłych i 7 dób – w odniesieniu do narzędzi bryzgoszczelnych i wodoszczelnych.
Przenośne narzędzia i maszyny bryzgoszczelne powinny być odporne - przez co najmniej 5 minut - na działanie deszczu (podczas badań wywołanego sztucznie) o intensywności opadu 3 mm/min, padającego pionowo z wysokości 2 m. Narzędzie podczas próby jest obracane w położenia najmniej korzystne.
Natomiast maszyny i narzędzia o konstrukcji wodoszczelnej powinny bez żadnych skutków negatywnych wytrzymać zanurzenie w wodzie o temp. 20 oC przez 24 godz., przy czym najwyższy punkt zanurzonego narzędzia powinien znajdować się ok. 5 cm poniżej lustra wody. Bezpośrednio po próbach badane urządzenia nie powinny wykazywać żadnych uszkodzeń i nieprawidłowości w działaniu.
Dodajmy, że wymagania dotyczące bezpiecznego użytkowania maszyn zawiera również rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.).