Rząd przyjął projekty zmian dwóch ustaw: o pomocy osobom uprawionym do alimentów oraz o świadczeniach rodzinnych. Mają uprościć procedury ściągania od dłużników alimentacyjnych świadczeń wypłacanych z funduszu alimentacyjnego.

Zgodnie z obecnym stanem prawnym Skarb Państwa może ścigać dłużników alimentacyjnych z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego na dwa sposoby: przez komorników sądowych, w trybie egzekucji sądowej i przez naczelników urzędów skarbowych, w trybie egzekucji administracyjnej. Projekt zmian przewiduje likwidację egzekucji administracyjnej i zastąpienie jej egzekucją sądową. Z przeprowadzonych analiz wynika bowiem, że należności odzyskiwane tą drogą są czasem aż kilkadziesiąt razy wyższe, niż te uzyskiwane w trybie egzekucji administracyjnej. Istotny jest również aspekt kosztowy: w wielu gminach, mimo poniesionych kosztów związanych z egzekucją administracyjną, nie wyegzekwowano w tym trybie żadnych należności.

Proponuje się także zmianę w sposobie przekazywania gminom środków z odzyskanych należności od dłużników. Wedle ich postulatów, należna gminom część odzyskanych środków, tj. 40%, będzie trafiać tylko do tej gminy, która wypłacała osobom uprawnionym świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

Rząd proponuje też, by gminy nie podejmowały kolejnych działań wobec dłużnika alimentacyjnego w razie ustalenia, że jego sytuacja nie uległa zmianie lub gdy alimenciarz po raz kolejny uniemożliwi przeprowadzenie wywiadu bądź odmówi złożenia oświadczenia majątkowego.

Zaproponowane zmiany dotyczą obliczania dochodów uzyskanego i utraconego. Do dochodu osób, które utraciły pieniądze wskutek śmierci rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów, nie będą wliczane kwoty zasądzonych alimentów, gdy nie są one już otrzymywane, bo zmarł rodzic zobowiązany do ich płacenia.

Założono, że katalog nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego zostanie rozszerzony o sytuację, gdy świadczenia te zostały wypłacone innej osobie niż wskazana przez odpowiedni organ. Obecne przepisy tego nie regulują.

Proponuje się uregulować też sytuację, gdy po śmierci osoby uprawnionej do świadczeń z funduszu alimentacyjnego pieniądze nadal wpływały na jej rachunek. Nowe przepisy zobowiązują banki oraz kasy oszczędnościowo-kredytowe do zwrotu organowi wierzyciela świadczeń przekazywanych po śmierci osoby uprawnionej.

Najważniejsze zaproponowane zmiany dotyczą procedury stosowania przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz dochodzenia świadczeń nienależnie pobranych oraz wypłaconych po śmierci osoby uprawnionej (analogiczne do proponowanych w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów). Ujednolicono przepisy o sposobie ustalania dochodu z uwzględnieniem dochodu utraconego i dochodu uzyskanego. Do dochodu osób ubiegających się o świadczenia rodzinne nie będą wliczane dochody pochodzące z umów o dzieło w sytuacji ich utraty. Proponuje się wprowadzić procedurę zwrotu nadpłaconego zasiłku pielęgnacyjnego, gdy organ emerytalno-rentowy przyzna za ten sam okres dodatek pielęgnacyjny.

Agnieszka Rosa