Ustawa o rynku kryptoaktywów ma przede wszystkim zapewnić stosowanie rozporządzenia 2023/1114, zwanego rozporządzeniem MiCA (Markets in Crypto-Assets Regulation). Jej projekt przygotowany przez Ministerstwo Finansów jest już na końcu prac legislacyjnych i można spodziewać się, że wkrótce przyjmie go rząd.
We wtorek, 10 grudnia br., projekt został zatwierdzony przez Komitet do Spraw Europejskich i przekazany Stałemu Komitetowi Rady Ministrów wraz z protokołem rozbieżności, zawierającym techniczne uwagi Rządowego Centrum Legislacji.
MRiT alarmuje ws. pożyczek kryptoaktywów
Również 10 grudnia, ale – jak wynika ze strony RCL, już „po zamknięciu trybu” - do Komitetu do Spraw Europejskich wpłynęło alarmujące pismo Tomasza Lewandowskiego, podsekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii. Zwrócił w nim uwagę na proponowane brzmienie art. 13 ustawy:
"Dostawca usług w zakresie kryptoaktywów nie może udzielać pożyczek w kryptoaktywach lub pośredniczyć w zawieraniu transakcji pożyczek w kryptoaktywach dla klientów przez przyjmowanie i przekazywanie zleceń dotyczących kryptoaktywów, zawieranie transakcji pożyczek w kryptoaktywach w imieniu własnym i na rzecz dającego zlecenie albo w imieniu i na rzecz dającego zlecenie".
- Z ww. projektowanego przepisu oraz uzasadnienia wynika, że projektodawca wprowadza zakaz udzielania pożyczek w kryptoaktywach – napisał Tomasz Lewandowski.
Zwrócił uwagę, że rozporządzenie MiCA nie przewiduje takiego rozwiązania, wskazuje natomiast, że należy dokładniej ocenić wykonalność i konieczność uregulowania działalności związanej z udzieleniem pożyczek w kryptoaktywach. Wskazuje to motyw 94 rozporządzenia, zgodnie z którym akt ten nie powinien dotyczyć udzielania i zaciągania pożyczek w kryptoaktywach, w tym w tokenach będących e-pieniądzem, i w związku z tym nie powinien stanowić "uszczerbku dla mającego zastosowanie prawa krajowego".
- Z ww. motywu wynika zatem konieczność dokonania analizy konieczności uregulowania w przepisach prawa krajowego działalności związanej z udzielaniem i zaciąganiem pożyczek w kryptoaktywach, a nie zakaz prowadzenia takiej działalności - zwrócił uwagę wiceminister Lewandowski, podsumowując, że „zachodzi wątpliwość co do zgodności proponowanego art. 13 projektu ustawy z rozporządzeniem 2023/1114”.
Podobne stanowisko prezentują eksperci.
- Rynek kryptowalut stanie się częścią sektora usług finansowych, ale nie może to polegać na tym, że do ustawy o rynku kryptoaktywów dodaje się przepisy zakazujące części usług, bez zrobienia jakiejkolwiek analizy - mówi Maciej Grzegorczyk, radca prawny i doradca podatkowy, partner w kancelarii KHG Hupajło Grzegorczyk & Partnerzy.
- Wątpliwości zgłaszane wobec art. 13 projektowanej ustawy o rynku kryptoaktywów są uzasadnione. Jeżeli projektodawca chce uregulować kwestię udzielania pożyczek w kryptoaktywach, to na pewno nie powinno wyglądać to tak, jak w proponowanym przepisie, przede wszystkim nie wiadomo jak należy rozumieć „pożyczkę w kryptoaktywach”, w szczególności dla celów zakazu – potwierdza dr hab. Witold Srokosz, radca prawny, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zobacz w LEX: Dochodzenie należności z bitcoinów i innych kryptowalut > >
Przepis dodany już po konsultacjach
- Osobiście zastanawia mnie, dlaczego pomimo kilkudniowych konsultacji społecznych podzielonych na dwie tury, art. 13 w tym kształcie kompletnie nie był przedstawiany do dyskusji. On w ogóle w tamtym czasie nie istniał w takiej formie – dodaje Maciej Grzegorczyk.
Faktycznie, przepis pojawił się dopiero w trzeciej wersji projektu (z 14 listopada br.) i został powtórzony w wersji ostateczniej, datowanej na 2 grudnia. Co ciekawe, w toku wspomnianych konsultacji propozycję regulującą zasady udzielania pożyczek kryptoaktywów, zawierającą rozwiązanie chroniące klientów, przedstawił Urząd Komisji Nadzoru Finansowego. Uwaga regulatora została przez Ministerstwo Finansów odrzucona.
Cena promocyjna: 111.2 zł
|Cena regularna: 139 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 97.3 zł
Kryptoaktywa a kodeks cywilny
- Na marginesie, regulacja ta nie jest w ogóle skorelowana z odpowiednimi przepisami kodeksu cywilnego mającymi na celu przeciwdziałanie lichwie, które obecnie mają zastosowanie m.in. do „nieuregulowanych innymi przepisami umów przeniesienia na osobę fizyczną za wynagrodzeniem wierzytelności lub innych praw majątkowych, których wartość oznaczono sumą pieniężną z obowiązkiem ich zwrotu” – wskazuje prof. Srokosz.
Maciej Grzegorczyk wyjaśnia, że pożyczki w kryptowalutach są jedynie zbliżone do instytucji pożyczki w kodeksie cywilnym, ale nie zawierają się w niej wprost, przepis jest więc wadliwy w swojej konstrukcji. - Pożyczka może dotyczyć wyłącznie rzeczy albo środków pieniężnych, a kryptowaluty nie wypełniają tej definicji – mówi mec. Grzegorczyk.
Jego zdaniem autor wskazanego przepisu prawdopodobnie chciał bronić tradycyjnego sektora usług pożyczkowych, ale na rynku kryptowalut pożyczki funkcjonują w zupełnie inny sposób. - W tym przypadku dochodzi do zastawienia swoich kryptowalut i pobrania innych, zwykle w formie stablecoinów (czyli tokenów, których wartość jest powiązana z wartością dobra pozostającego w obrocie, np. złota - red.). Oprócz tego mechanizm pożyczki może być dostrzegany w stakingu (metodzie inwestycyjnej polegającej na zamrażaniu własnych aktywów cyfrowych w celu wspierania sieci blockchain - red.), co jest bardzo często wykorzystywane w modelu inwestycyjnym – wskazuje.
Radosław Żuk, doradca podatkowy, partner w Kancelarii Żuk Pośpiech zwraca uwagę na jeszcze jeden aspekt - w jego opinii zakaz udzielania pożyczek w kryptoaktywach wydaje się sprzeczny z zasadą swobody umów, wyrażoną w art. 353(1) kodeksu cywilnego. - Kryptoaktywa, choć mają charakter niematerialny, mogą pełnić funkcję zbliżoną do tradycyjnych aktywów i być wykorzystywane w obrocie gospodarczym. Nieuzasadnione ograniczenie możliwości ich pożyczania prowadziłoby do naruszenia autonomii podmiotów obrotu cywilnoprawnego - mówi.
Możliwe negatywne skutki dla rynku
Maciej Grzegorczyk uważa, że ustawodawca powinien całkowicie zrezygnować z aktualnego brzmienia art. 13, gdyż wyrzucenie z dostępnych usług dla Polaków pożyczek w kryptowalutach zepchnie tego typu usługi do platform pozaeuropejskich.
- Skoro rozporządzenie MICA, na którym opiera się polska ustawa o rynku kryptoaktywów, wyraźnie wskazuje, że nie dotyczy pożyczek, to nie możemy jako Polska sprawiać, że nasz rynek będzie nieatrakcyjny dla dostawców usług z zakresu kryptoaktywów, czyli firm kryptowalutowych – podsumowuje.
Również Radosław Żuk uważa, że proponowana regulacja może skutkować ograniczeniem rozwoju rynku innowacyjnych technologii finansowych oraz zniechęcić inwestorów do prowadzenia działalności w Polsce. - Projekt tej ustawy wydaje się regulacją nieproporcjonalną i nieuzasadnioną, która wymaga przemyślenia i ponownej analizy w świetle podstawowych zasad prawa cywilnego i konstytucyjnych gwarancji ochrony wolności gospodarczej - dodaje.
Sprawdź w LEX: Egzekucja z kryptowaluty. Wyzwanie dla wierzyciela i organu egzekucyjnego. > >
KNF będzie nadzorować rynek kryptoaktywów
Projekt według wersji z 2 grudnia br. ma wejść w życie już 30 grudnia 2024 r. O tym, że jest to mało prawdopodobne, pisaliśmy w artykule „Poślizg ustawy o kryptoaktywach grozi zamieszaniem z AML”.
Projektowana ustawa o rynku kryptoaktywów będzie dotyczyła również kwestii AML, dostosowuje bowiem polskie przepisy do rozporządzenia 2023/1113 w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych.
Inne najważniejsze rozwiązania to, zgodnie z uzasadnieniem projektu:
- Wyznaczenie Komisji Nadzoru Finansowego jako właściwego organu odpowiedzialnego za wykonywanie funkcji i obowiązków wynikających z rozporządzenia MiCA i wprowadzenie narzędzi służących skutecznemu wykonywaniu przez KNF nadzoru i realizacji postanowień przedmiotowego rozporządzenia.
- Określenie obowiązków emitentów tokenów powiązanych z aktywami i tokenów będących e-pieniądzem oraz dostawców usług w zakresie kryptoaktywów, w tym zobowiązanie ww. emitentów do przekazywania KNF informacji dotyczących ich działalności, które będą podlegały ocenie tego organu nadzorczego.
- Wprowadzenie środków nadzorczych mających na celu przeciwdziałanie naruszeniom, których mogą dopuścić się podmioty nadzorowane (w postaci nakazu wstrzymania oferty publicznej kryptoaktywów, przerwania jej przebiegu na określony czas, zakazu rozpoczęcia oferty publicznej lub zakazu dopuszczenia kryptoaktywów do obrotu).
- Upoważnienie KNF do nakładania sankcji na oferujących, emitentów lub osoby ubiegające się o dopuszczenie kryptoaktywów, a także nakładania kar pieniężnych na osoby zawodowo pośredniczące w zawieraniu transakcji związanych z kryptoaktywami lub realizujące takie transakcje.
- Wprowadzenie odpowiedzialności karnej za przestępstwa popełniane m.in. w związku z dokonywaniem emisji tokenów powiązanych z aktywami lub tokenów będących e-pieniądzem, czy świadczeniem usług w zakresie kryptoaktywów.
- Ustalenie zakresu tajemnicy zawodowej związanej ze świadczeniem usług w zakresie kryptoaktywów oraz jej zasad i udostępniania informacji stanowiących tę tajemnicę.
- Wprowadzenie możliwości składania oświadczeń woli w postaci elektronicznej w odniesieniu do czynności regulowanych przepisami rozporządzenia 2023/1114.
Czytaj w LEX: Egzekucja komornicza z kryptowalut > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
