W celu usunięcia drzewa lub krzewu z nieruchomości, jej posiadacz, za zgodą właściciela, musi uzyskać specjalne zezwolenie. Wydaje je wójt, burmistrz lub prezydent miasta po przeprowadzonych wcześniej oględzinach. Z wydaniem zezwolenia będzie wiązał się obowiązek uiszczenia opłaty za usunięcie drzewa, w wielu przypadkach organ może również nałożyć na wnioskodawcę obowiązek nasadzenia zastępczego lub przesadzenia rośliny. Za usunięcie krzewu lub drzewa bez wymaganego zezwolenia, organ wymierzy karę administracyjną.
Czytaj też: Samowola budowlana nie przedawnia się, za błędy starego właściciela zapłaci nowy
Nie każdy może wyciąć drzewo
O tym, kto może złożyć wniosek o usunięcie drzewa lub krzewu, mówi art. 83 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Prawo do tego ma więc posiadacz nieruchomości – o ile otrzyma na to zgodę od jej właściciela.
Z obowiązku uzyskiwania zgody są zwolnieni: spółdzielnia mieszkaniowa, wspólnota mieszkaniowa, w której właściciele powierzyli zarząd nieruchomością wspólną zarządowi, zarządca nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa, a także użytkownik wieczysty oraz posiadacz nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym.
WZORY DOKUMENTÓW w LEX:
- Wniosek o wydanie pozwolenia na wycinkę drzew, krzewów >
- Decyzja w sprawie zezwolenia na usunięcie drzew rosnących w pasie drogowym >
- Decyzja o zezwoleniu na usunięcie drzewa z opłatą >
- Decyzja o umorzeniu opłaty za usunięcie drzewa >
Co do zasady, wniosek składa się u wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Wyjątek stanowi sytuacja, w której zezwolenie będzie dotyczyć usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków – w takim wypadku organem właściwym będzie wojewódzki konserwator zabytków. Czasami wydanie zezwolenia na wycinkę będzie wymagało również uzgodnień z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska lub z dyrektorem parku narodowego.
Wymogi formalne wniosku o zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu są zawarte w art. 83b ust. 1 ustawy o ochronie przyrody. We wniosku powinny się znaleźć następujące dane:
- nazwa gatunku drzewa lub krzewu,
- obwód pnia mierzony na wysokości 130 cm,
- wielkość powierzchni, z której zostanie usunięty krzew,
- miejsce, przyczyna, termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu, oraz wskazanie, czy usunięcie wynika z celu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej
- projekt planu nasadzeń zastępczych lub przesadzenia drzewa lub krzewu, jeżeli są planowane.
Może się okazać, że w celu uzyskania zezwolenia na usunięcie drzewa, w pierwszej kolejności trzeba będzie uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach lub postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000, czy też potrzebne będzie zezwolenie w stosunku do gatunków chronionych na czynności podlegające zakazom określonym w art. 51 ust. 1-4 i 10 oraz w art. 1 pkt 1, 3, 7, 8, 12, 13 i 15 ustawy o ochronie przyrody.
Ponadto zgodnie z 83d ust. 5 ustawy o ochronie przyrody, istnieje możliwość by uzyskać zezwolenie na wycinkę w celu zrealizowania inwestycji – wtedy zezwolenie to może zostać wydane jedynie pod warunkiem uzyskania pozwolenia na budowę lub rozbiórkę, kolidującymi z drzewami lub krzewami, będącymi przedmiotem zezwolenia.
Niezwykle ważne jest również, by zadbać o uzyskanie zezwolenia na wycinkę jeszcze przed uzyskaniem pozwolenia na budowę – w innym wypadku będzie się mogło okazać, że nie będzie można zrealizować inwestycji, na którą już zostało wydane pozwolenie na budowę, ponieważ roboty budowlane będzie blokowało drzewo, którego organ nie pozwoli wyciąć.
Zobacz w LEX: Wycinka drzew i krzewów na nieruchomości - PYTANIA I ODPOWIEDZI >
Kiedy oględziny
W myśl art. 83 c ust. 1 organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu przed jego wydaniem dokonuje oględzin w zakresie występowania w ich obrębie gatunków chronionych. Jeżeli stwierdzi, że usunięcie drzewa lub krzewu spowoduje naruszenie zakazów w stosunku do gatunków chronionych, postępowanie będzie musiało ulec zawieszeniu – w tym wypadku będzie trzeba uzyskać zezwolenie na czynności podlegające zakazom w stosunku do tych gatunków, by na nowo wszcząć postępowanie. Następnie organ podejmie decyzję, czy wydać zezwolenie na wycinkę za opłatą, czy też uzależnić zezwolenie na wycinkę od wykonania nasadzeń zastępczych lub przesadzenia drzewa lub krzewu, czy jednak odmówić wydania zezwolenia.
Uznaniowość urzędnika przy wydaniu zezwolenia
Niestety przy wydawaniu zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, nie ma w przepisach wprost wyrażonych przesłanek, których zaistnienie będzie skutkowało koniecznością wydania zezwolenia o określonym kształcie przez organ. Wszystko zależy od uznania urzędnika. Nie wolno jednak utożsamiać luzu decyzyjnego z dowolnością organu. O ile nie ma jasno określonych przepisów, stanowiących, kiedy organ wydaje zezwolenie, w żadnym wypadku nie będzie można powiedzieć, że nie istnieją przepisy, przede wszystkim zasady prawne, na których organ będzie się opierał, o czym świadczy orzecznictwo sądów administracyjnych.
WSA we Wrocławiu w wyroku z 12 czerwca 2023 r. wskazał, że wynikającego chociażby z prawa własności. Organ administracji, działając w granicach uznania administracyjnego, powinien rozważyć, które spośród prawnie dopuszczalnych rozstrzygnięć jest w danym wypadku celowe (II SA/Wr 290/23). Organ będzie musiał zatem zważyć, czy w konkretnej sprawie „ważniejsza” będzie konieczność ochrony przyrody, czy też interes wnioskodawcy. Z tego powodu organy w celu ważenia tych dwóch przeciwstawnych interesów organy będą musiały dogłębnie zbadać stan w terenie a następnie odnieść go do celu wycinki zadeklarowanego we wniosku.
Od uznania organu będzie również zależeć nałożenie na wnioskodawcę obowiązku nasadzenia lub przesadzenia roślin. WSA w Bydgoszczy w wyroku z 9.01.2018 r. stwierdza, że w toku postępowania organ będzie miał obowiązek sprawdzenia m.in. możliwości wykonania nasadzeń (II SA/Bd 642/17). W zezwoleniu organ określa m.in. wysokość opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu oraz termin usunięcia drzewa lub krzewu. Jeżeli organ nakłada na wnioskodawcę jeden z ww. obowiązków, treść decyzji będzie bogatsza o ustalenia dotyczące zasad wykonania obowiązku.
Czytaj w LEX: Wykonalność zezwoleń na usunięcie drzew lub krzewów >
Z usunięciem krzewu lub drzewa wiąże się opłata
W myśl art. 84 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody posiadacz nieruchomości ponosi opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu. Opłata ta będzie uzależniona od obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm oraz stawki określonej przez ministra właściwego do spraw środowiska w rozporządzeniu. Ustala się ją mnożąc liczbę metrów kwadratowych powierzchni gruntu pokrytej usuwanymi krzewami i stawkę opłaty.
Kwestia opłat kształtuje się inaczej w wypadku nałożenia obowiązku przesadzenia rośliny lub dokonania nasadzeń zastępczych. W takim wypadku termin uiszczenia opłaty odracza się na okres 3 lat od dnia upływu terminu wskazanego w zezwoleniu na jego przesadzenie lub wykonanie nasadzeń zastępczych. Jeżeli po 3 latach przesadzone albo posadzone drzewa lub krzewy nie zachowały żywotności z przyczyn zależnych od posiadacza nieruchomości, będzie on musiał uiścić opłatę proporcjonalną do liczby drzew lub powierzchni krzewów, które nie zachowały żywotności. W innym wypadku należność z tytułu ustalonej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów podlega umorzeniu.
Kary pieniężne związane z nielegalną wycinką
Jeżeli dojdzie do:
- usunięcia drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia;
- usunięcia drzewa lub krzewu bez zgody posiadacza nieruchomości;
- zniszczenia drzewa lub krzewu;
- uszkodzenia drzewa spowodowane wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa;
- usunięcia drzewa pomimo sprzeciwu organu, o którym mowa w art. 83f ust. 8, i bez zezwolenia, o którym mowa w art. 83f ust. 16;
- usunięcia drzewa bez dokonania zgłoszenia, o którym mowa w art. 83f ust. 4, lub przed upływem terminu, o którym mowa w art. 83f ust. 8
- wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną. Uiszczenie kary następuje w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja w sprawie wymierzenia kary stała się ostateczna. Jeżeli stopień zniszczenia lub krzewu nie wyklucza zachowania jego żywotności, termin odracza się na okres 5 lat. Gdy po upływie 5 lat od dnia, w którym decyzja o odroczeniu terminu płatności kary stała się ostateczna, zostaną stwierdzone zachowanie żywotności drzewa lub krzewu lub brak żywotności drzewa lub krzewu z przyczyn niezależnych od ukaranego, kara jest umarzana. Co do zasady administracyjną karę pieniężną za wszystkie naruszenia, z wyjątkiem uszkodzenia drzewa spowodowanego wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa, ustala się w wysokości dwukrotnej opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
