Czynne rozliczenia międzyokresowe
Cel i zasady rozliczeń międzyokresowych kosztów i przychodów regulują przepisy o rachunkowości – dalej u.o.r. Jednostki powinny tworzyć rozliczenia międzyokresowe czynne, jeżeli poniesione w danym okresie sprawozdawczym koszty dotyczą okresów przyszłych. Konsekwencją winna być wnikliwa ocena możliwości wykazywania danej pozycji kosztów jako aktywu jednostki.
Do typowych czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów operacyjnych i finansowych zalicza się w szczególności:
– koszty większych remontów,
– roczny odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,
– opłacone z góry na przyszłe lata czynsze z tytułu wynajmowania pomieszczeń lub urządzeń,
– koszty zapłaconych z góry ubezpieczeń majątkowych, dotyczących przyszłych okresów sprawozdawczych,
– koszty przygotowania nowej produkcji, a m.in. prototypów,
– koszty prenumeraty zapłacone z góry za dłuższy okres,
– koszty prac rozwojowych
– koszty finansowe z tytułu potrąconej z góry prowizji lub zapłaconych z góry odsetek od zaciągniętych kredytów lub pożyczek, bądź sprzedaży obligacji z dyskontem, itp.
Z uwagi na podział aktywów na trwałe i obrotowe, również czynne rozliczenia międzyokresowe dzielone są na długo- i krótkoterminowe. Ustawa o rachunkowości nie wskazuje kryteriów podziału w odniesieniu do rozliczeń międzyokresowych.
Należy przyjąć, że właściwym kryterium powinien być czasokres odpisywania w koszty. Rozliczenia międzyokresowe czynne, podlegające odpisaniu w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego należy zaliczyć do rozliczeń krótkoterminowych. Rozliczenia odpisywane po tym terminie należy zaliczyć do rozliczeń długoterminowych.
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów
Jednostki powinny dokonywać biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności:
1) ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny;
2) z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych, a także przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku.
Ważne! W myśl powyższej definicji, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów stanowią także zobowiązania jednostki, podobnie jak rezerwy. Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe oraz zasady ustalania ich wysokości powinny wynikać z uznanych zwyczajów handlowych.
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów stanowią również rezerwy na zobowiązania związane z bieżącą działalnością, wynikające z przyszłych świadczeń, których kwotę można oszacować, choć data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana.
Podobnie jak w przypadku rezerw, do ustalania wysokości rozliczeń międzyokresowych biernych, z uwagi na stopień niepewności szacowanych kwot rozliczeń, stosuje się te same zasady, jak do rezerw na inne zobowiązania.
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów stanowią pewną formę zobowiązań jednostki, wyrażającą wartość świadczeń wykonanych zgodnie z umową na rzecz jednostki, które nie podlegały obowiązkowi fakturowania przed dniem bilansowym, w sytuacji gdy jednostka może wiarygodnie je oszacować.
Ważne! Nie dotyczy zobowiązań z tytułu dostaw i usług, które nie zostały zafakturowane, chociaż dostawca miał taki obowiązek.
Międzyokresowe rozliczenia przychodów
Międzyokresowe rozliczenia przychodów mają na celu przyporządkowanie przychodów do późniejszych okresów, których dotyczą. Do międzyokresowych rozliczeń przychodów zalicza w szczególności:
1) równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych,
2) środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych,
3) wartość przyjętych nieodpłatnie
4) ujemną wartość firmy
Przedstawiony wykaz rozliczeń międzyokresowych przychodów nie jest zamknięty.