W sytuacji, gdy roboty budowlane prowadzone są w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska, organ uprawniony jest wydać decyzję w oparciu o art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego. W razie istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę organ wydaje decyzję na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 3 pr. bud. Dodatkowo uznanie, że wykonanie danych robót zmieniło w sposób znaczący parametry budynku, powinno być potwierdzone ekspertyzą specjalistyczną.
Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 29 stycznia 2015 r., sygn. akt: II SA/Lu 282/14.
Organ I instancji nałożył na Pana C. obowiązek doprowadzenia wykonywanych robót do stanu zgodnego z prawem poprzez skrócenie okapu w rozbudowywanym i nadbudowywanym budynku. Organ ustalił, iż inwestor realizuje prace w oparciu o pozwolenie, jednak z odstępstwami od określonych w nim warunków. Wskazał, iż Pan C. składając projekt budowlany zapewnił, że nie zamierza wykonywać okapu, gzymsu ani balkonu, tymczasem sposób wykonania krokwi i rynien doprowadził do powstania okapu. Dodatkowo okap sprawił, że została zmniejszona odległość budynku od granicy z działką sąsiednią. Z tego powodu organ wydał na Pana C. decyzję jw. w oparciu o art. 51 ust. 1 pkt 2 pr. bud., a Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał ją w mocy.
Pan C. skierował sprawę do Sądu, a ten uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie. Sąd zauważył, że organy obu instancji wydały swoje decyzje z naruszeniem obowiązujących przepisów. Przede wszystkim podstawą wydania decyzji był art. 51 ust. 1 pkt 2 pr. bud., który ma zastosowanie, jeśli roboty budowlane prowadzone są w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska. Tymczasem organy zastosowały ten przepis i uzasadniły swoje decyzje dokonaniem przez inwestora istotnego odstępstwa, chociaż o tym stanowi punkt 3 powołanego przepisu. Co więcej, tego, że zmiana wykonania krokwi i rynien spowodowała powstanie okapu, nie potwierdziła żadna ekspertyza specjalistyczna; nie ma również żadnych podstaw, aby przyjąć, że wykonanie okapu zmieniło w znaczący sposób charakterystyczne parametry budynku.
Na tej podstawie Sąd uchylił decyzje organów obu instancji. Zobowiązał również organ do oceny z uwzględnieniem specjalistycznej wiedzy, czy dokonane zmiany w wykonaniu rynny doprowadziły do powstania okapu i czy konstrukcja ta powinna zostać zakwalifikowana jako istotne odstępstwo. Organ powinien również zbadać, czy zmniejszenie odległości budynku od granicy działki, stworzyło zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia albo środowiska.