Chroniąc prawa konsumentów, Urząd prowadzi regularne kontrole wzorców umów stosowanych przez przedsiębiorców budujących i sprzedających mieszkania. Należą do nich nie tylko deweloperzy ale również spółdzielnie mieszkaniowe oraz towarzystwa budownictwa społecznego, ponieważ ich klienci mają takie same prawa.
W ciągu minionego roku Prezes UOKiK wydała 46 decyzji dotyczących spółek deweloperskich, nakładając 24 kary w łącznej wysokości 1 050 953 zł. Dla porównania w roku 2010 wydano 44 decyzje wobec deweloperów z łączną kwotą kar blisko 2,5 mln zł. Cieszy fakt, że 29 przedsiębiorców dobrowolnie zobowiązało się do zaprzestania lub zaniechało stosowania praktyk kwestionowanych przez Urząd.
Podstawowym problemem było stosowanie we wzorcach umów postawień tożsamych z wpisanymi do rejestru klauzul niedozwolonych. Urząd zakwestionował w ubiegłym roku 269 takich postanowień. Klauzule, do których Urząd zgłaszał zastrzeżenia najczęściej mają na celu pozbawienie konsumenta należnego mu prawa odstąpienia od umowy kiedy zmianie ulegną jej istotne warunki.
Jednym z deweloperów, którzy stosowali tego rodzaju postanowienia jest spółka Villa z Poznania. Przedsiębiorca wykorzystywał we wzorcu umowy klauzule, które m.in. zobowiązywały konsumenta do nabycia mieszkania w sytuacji, gdy jego cena została podwyższona w związku ze wzrostem stawki VAT lub innych podatków, a także wtedy, gdy powierzchnia kupionego lokalu różniła się do 2,5 proc. od powierzchni zakładanej w projekcie.
Inny przykład to warszawska spółka Arche stosująca m.in. postanowienie, zgodnie z którym zmiana powierzchni lokalu do 3 proc. nie powodowała zmiany jego ceny. W konsekwencji konsument był zobowiązany kupić mieszkanie o innym, nawet mniejszym metrażu niż ustalony w umowie, bez zmiany zapłaconej sumy. Ponadto w takiej sytuacji kontrakt nie przewidywał możliwości rezygnacji. Tymczasem, zgodnie z obowiązującymi przepisami, gdy przedsiębiorca zmienia istotne warunki umowy, do których zaliczają się cena czy powierzchnia nabywanego mieszkania, konsument powinien mieć możliwość odstąpienia od umowy bez ponoszenia z tego tytułu jakichkolwiek kosztów.
Za naruszanie zbiorowych interesów konsumentów Prezes UOKiK nałożyła kary w wysokości 14 015 zł na spółkę Villa z Poznania i 90 548 zł na spółkę Arche z Warszawy. Decyzje nie są prawomocne przedsiębiorcy odwołali się do sądu.
Inną niezgodną z prawem praktyką, kwestionowaną przez Urząd było zastrzeganie we wzorcu umownym, że w razie rozwiązania kontraktu deweloper zobowiązuje się zwrócić klientowi wpłacone przez niego pieniądze jedynie w nominalnej wysokości – czyli dokładnie tyle ile wpłacił konsument. Taką praktykę stosowała spółka Studio 3 Investment z Łodzi, która zastrzegała, że może zwrócić klientowi wpłacone przez niego pieniądze w terminie nawet do dziewięciu miesięcy od daty rezygnacji z zakupu mieszkania. Oznaczało to, że przedsiębiorca mógł obracać kapitałem klienta i czerpać z niego zysk np. poprzez złożenie pieniędzy na lokacie bankowej lub finansowanie bieżącej działalności. W tym czasie konsument pozbawiony był należnych mu korzyści. Zgodnie z prawem, w przypadku odstąpienia jednej ze stron od umowy termin rozliczeń - zwrotu wpłaconych przez klienta pieniędzy – nie powinien być długotrwały. A gdy przedsiębiorca przez kilka lub kilkanaście miesięcy korzysta z pieniędzy wpłaconych mu przez klienta, to w razie rezygnacji z umowy, powinien je wypłacić powiększone chociażby o odsetki. Prezes UOKiK nałożyła na przedsiębiorcę karę w wysokości 2 948 zł. Decyzja jest prawomocna.
Prezes UOKiK kwestionowała także postanowienia, które zwalniały przedsiębiorców z odpowiedzialności za przesunięcia terminu oddania lokalu ze względu na wystąpienie niezależnych od nich przeszkód. Przykładem jest spółka Produkt z Olsztyna, która zastrzegała we wzorcu umowy, że nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienia w oddaniu mieszkania z powodu okoliczności, takich jak katastrofy, klęski żywiołowe czy warunki atmosferyczne uniemożliwiające prowadzenie inwestycji. Zgodnie z prawem okoliczności tego rodzaju nie mogą być przyczyną wyłączenia odpowiedzialności przedsiębiorcy. Spółka powinna przewidzieć możliwość wystąpienia tego rodzaju sytuacji. Za stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów Prezes UOKiK nałożyła na spółkę karę w wysokości 14 914 zł. Cieszy fakt, że jeszcze w trakcie postępowania przedsiębiorca zaniechał stosowania niedozwolonych praktyk. Decyzja nie jest prawomocna, przedsiębiorca odwołał się do sądu.
Kontrole wzorców umownych stosowanych przez deweloperów będą kontynuowane także w bieżącym roku. Obecnie Urząd prowadzi 18 postępowań wyjaśniających i 6 postępowań w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów przez przedsiębiorców oferujących konsumentom nowe mieszkania.
W ciągu minionego roku Prezes UOKiK wydała 46 decyzji dotyczących spółek deweloperskich, nakładając 24 kary w łącznej wysokości 1 050 953 zł. Dla porównania w roku 2010 wydano 44 decyzje wobec deweloperów z łączną kwotą kar blisko 2,5 mln zł. Cieszy fakt, że 29 przedsiębiorców dobrowolnie zobowiązało się do zaprzestania lub zaniechało stosowania praktyk kwestionowanych przez Urząd.
Podstawowym problemem było stosowanie we wzorcach umów postawień tożsamych z wpisanymi do rejestru klauzul niedozwolonych. Urząd zakwestionował w ubiegłym roku 269 takich postanowień. Klauzule, do których Urząd zgłaszał zastrzeżenia najczęściej mają na celu pozbawienie konsumenta należnego mu prawa odstąpienia od umowy kiedy zmianie ulegną jej istotne warunki.
Jednym z deweloperów, którzy stosowali tego rodzaju postanowienia jest spółka Villa z Poznania. Przedsiębiorca wykorzystywał we wzorcu umowy klauzule, które m.in. zobowiązywały konsumenta do nabycia mieszkania w sytuacji, gdy jego cena została podwyższona w związku ze wzrostem stawki VAT lub innych podatków, a także wtedy, gdy powierzchnia kupionego lokalu różniła się do 2,5 proc. od powierzchni zakładanej w projekcie.
Inny przykład to warszawska spółka Arche stosująca m.in. postanowienie, zgodnie z którym zmiana powierzchni lokalu do 3 proc. nie powodowała zmiany jego ceny. W konsekwencji konsument był zobowiązany kupić mieszkanie o innym, nawet mniejszym metrażu niż ustalony w umowie, bez zmiany zapłaconej sumy. Ponadto w takiej sytuacji kontrakt nie przewidywał możliwości rezygnacji. Tymczasem, zgodnie z obowiązującymi przepisami, gdy przedsiębiorca zmienia istotne warunki umowy, do których zaliczają się cena czy powierzchnia nabywanego mieszkania, konsument powinien mieć możliwość odstąpienia od umowy bez ponoszenia z tego tytułu jakichkolwiek kosztów.
Za naruszanie zbiorowych interesów konsumentów Prezes UOKiK nałożyła kary w wysokości 14 015 zł na spółkę Villa z Poznania i 90 548 zł na spółkę Arche z Warszawy. Decyzje nie są prawomocne przedsiębiorcy odwołali się do sądu.
Inną niezgodną z prawem praktyką, kwestionowaną przez Urząd było zastrzeganie we wzorcu umownym, że w razie rozwiązania kontraktu deweloper zobowiązuje się zwrócić klientowi wpłacone przez niego pieniądze jedynie w nominalnej wysokości – czyli dokładnie tyle ile wpłacił konsument. Taką praktykę stosowała spółka Studio 3 Investment z Łodzi, która zastrzegała, że może zwrócić klientowi wpłacone przez niego pieniądze w terminie nawet do dziewięciu miesięcy od daty rezygnacji z zakupu mieszkania. Oznaczało to, że przedsiębiorca mógł obracać kapitałem klienta i czerpać z niego zysk np. poprzez złożenie pieniędzy na lokacie bankowej lub finansowanie bieżącej działalności. W tym czasie konsument pozbawiony był należnych mu korzyści. Zgodnie z prawem, w przypadku odstąpienia jednej ze stron od umowy termin rozliczeń - zwrotu wpłaconych przez klienta pieniędzy – nie powinien być długotrwały. A gdy przedsiębiorca przez kilka lub kilkanaście miesięcy korzysta z pieniędzy wpłaconych mu przez klienta, to w razie rezygnacji z umowy, powinien je wypłacić powiększone chociażby o odsetki. Prezes UOKiK nałożyła na przedsiębiorcę karę w wysokości 2 948 zł. Decyzja jest prawomocna.
Prezes UOKiK kwestionowała także postanowienia, które zwalniały przedsiębiorców z odpowiedzialności za przesunięcia terminu oddania lokalu ze względu na wystąpienie niezależnych od nich przeszkód. Przykładem jest spółka Produkt z Olsztyna, która zastrzegała we wzorcu umowy, że nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienia w oddaniu mieszkania z powodu okoliczności, takich jak katastrofy, klęski żywiołowe czy warunki atmosferyczne uniemożliwiające prowadzenie inwestycji. Zgodnie z prawem okoliczności tego rodzaju nie mogą być przyczyną wyłączenia odpowiedzialności przedsiębiorcy. Spółka powinna przewidzieć możliwość wystąpienia tego rodzaju sytuacji. Za stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów Prezes UOKiK nałożyła na spółkę karę w wysokości 14 914 zł. Cieszy fakt, że jeszcze w trakcie postępowania przedsiębiorca zaniechał stosowania niedozwolonych praktyk. Decyzja nie jest prawomocna, przedsiębiorca odwołał się do sądu.
Kontrole wzorców umownych stosowanych przez deweloperów będą kontynuowane także w bieżącym roku. Obecnie Urząd prowadzi 18 postępowań wyjaśniających i 6 postępowań w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów przez przedsiębiorców oferujących konsumentom nowe mieszkania.