W Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów trwają prace nad nowelizacją ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, zwanej ustawą deweloperską. Założenia projektu mają zapewnić osobom kupującym mieszkania bezpieczeństwo w przypadku upadłości dewelopera, zaprzestania przez niego prac na budowie, nieterminowego przeniesienia własności czy wypowiedzenia przez bank umowy o prowadzenie mieszkaniowego rachunku powierniczego.

- Ustawa deweloperska z 2011 r. znacznie poprawiła sytuację nabywców mieszkań. Nie rozwiązała jednak wszystkich problemów – mówi Marek Niechciał, prezes UOKiK. – Po kilku latach widzimy, co jeszcze można zrobić, by lepiej chronić kupujących mieszkania. Jest to przecież jedna z najważniejszych inwestycji w ich życiu.

Koniec rachunków powierniczych bez zabezpieczeń
Projekt przygotowany przez UOKiK zakłada likwidację otwarte mieszkaniowe rachunki powiernicze (OMRP) bez zabezpieczeń. Obecnie są one skonstruowane na zasadzie, że kupujący wpłacają pieniądze, a bank przekazuje je deweloperowi zgodnie z ustalonym harmonogramem. Jednak nie kontroluje postępów prac. Za wadliwością takiego rozwiązania przemawia fakt, że w przypadku bankructwa firmy prowadzącej inwestycję, klient może nie odzyskać tej części pieniędzy, którą deweloper już otrzymał i wydał na nieukończoną budowę.

- Z otwartych mieszkaniowych rachunków powierniczych korzysta ok. 80 proc. deweloperów. Tymczasem nie chronią one należycie konsumentów przed utratą pieniędzy np. gdy firma budująca mieszkania upadnie albo nie rozpocznie czy nie dokończy budowy – wyjaśnia Marek Niechciał, prezes UOKiK.

Proponowane przez Urząd zmiany zakładają, że wpłaty klientów będą trafiać na zamknięty mieszkaniowy rachunek powierniczy albo OMRP z gwarancją ubezpieczeniową lub bankową. Powyższe rozwiązanie zakłada, że w razie upadłości dewelopera, kupujący będą mogli odzyskać całą wpłaconą kwotę.

 Metodyka sporządzania umów gospodarczych

Wpłaty klientów powiązane z postępami prac
Przygotowana przez UOKiK nowelizacja zakłada, że wpłaty klientów mają być powiązane z postępami prac na budowie. W ocenie Urzędu, pozwoli to w razie ewentualnej upadłości dewelopera lub banku ograniczyć ryzyko utraty wszystkich pieniędzy. Projekt zakłada, że bank przed przekazaniem środków deweloperowi ma dokładnie sprawdzać m.in. czy posiada on prawo do terenu lub czy pozwolenie na budowę jest ważne.

Regulacja umów rezerwacyjnych
UOKiK zamierza też uregulować umowy o rezerwację mieszkania zawierane np. na czas potrzebny do otrzymania kredytu. Jak wskazuje Urząd, obecnie deweloperzy mogą je dowolnie kształtować, bo przepisy ich nie regulują. Powyższe może oznaczać dla kupujących np. wysokie opłaty czy ryzyko utraty wpłaconych pieniędzy. Po nowelizacji opłata rezerwacyjna nie mogłaby przekraczać 1 proc. ceny.

- Opłata rezerwacyjna ma mieć charakter kaucji. W przypadku zawarcia umowy deweloperskiej będzie zaliczona na poczet ceny mieszkania i trafi na mieszkaniowy rachunek powierniczy. Jeśli umowa rezerwacyjna zostanie rozwiązana, bo np. bank nie udzieli kredytu, to klient otrzyma pieniądze z powrotem. Gdyby natomiast nie doszło do podpisania właściwej umowy z winy dewelopera, to będzie musiał zwrócić opłatę w podwójnej wysokości – tłumaczy Marek Niechciał, prezes UOKiK.

Prospekt informacyjny z dodatkowymi informacjami
UOKiK chce, aby w prospekcie informacyjnym, który deweloper musi przekazać klientowi przed zawarciem umowy, znalazły się dodatkowe informacje. Deweloper będzie miał obowiązek podać w nim cenę oferowanego mieszkania oraz będzie musiał ostrzec nabywcę o ryzyku utraty części pieniędzy w sytuacji upadłości banku prowadzącego MRP.

Zgoda banku obowiązkowym załącznikiem do umowy deweloperskiej
Urząd proponuje, żeby obowiązkowym załącznikiem do umowy deweloperskiej była zgoda banku, który finansuje dewelopera albo innego wierzyciela zabezpieczonego hipoteką, na to, by kupujący po wpłaceniu pełnej ceny otrzymał mieszkanie z czystą hipoteką. Jak wskazuje UOKiK, obecnie taka zgoda nie jest wymagana, więc w przypadku upadłości dewelopera to kredytujący go bank ma pierwszeństwo w zaspokajaniu roszczeń. W komunikacie podkreślono, że nowe przepisy będą korzystne dla nabywcy, który otrzyma mieszkanie bez obciążeń hipotecznych.

Planowana nowelizacja przewiduje także sankcje dla deweloperów. Jeśli nie zapewnią klientom jednego z obowiązkowych środków ochrony ich wpłat, ma im grozić grzywna albo kara ograniczenia lub pozbawienia wolności do dwóch lat.

Źródło: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów  

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie
Serwis Budowlany
Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów