Zmiana nazwy to nie jedyna modyfikacja w funkcjonowaniu urzędu, który ma obecnie umocowanie w zapisach ustawy - Prawo Geologiczne i Górnicze, która zaczęła obowiązywać z początkiem br. Ustawowa regulacja podnosi prestiż urzędu, ale nie zmienia zakresu kompetencji i zadań.
SUG zatrudnia obecnie 31 osób, które wykonują zadania na terenie całej Polski. W ramach urzędu funkcjonują zespoły robocze, zajmujące się kontrolą i nadzorem górniczych wyciągów szybowych, ponadto nadzorują sprawność urządzeń transportowych, poruszających się w wyrobiskach górniczych po torach o dużym nachyleniu (powyżej 45°); szybów i szybików wraz z wyposażeniem; central i dyspozytorni wraz z systemami łączności, bezpieczeństwa i alarmowania oraz magistralnymi sieciami telekomunikacyjnymi; stacji wentylatorów głównych, a także urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych wysokiego i średniego napięcia.
SUG jest również organem administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego pierwszej instancji w odniesieniu do obiektów maszyn wyciągowych, szybowych wież wyciągowych, urządzeń, budynków nadszybi, centrali, dyspozytorni, systemów oraz sieci elektroenergetycznych wysokiego i średniego napięcia.
SUG: Inauguracja działalności pod nowym szyldem
Specjalistyczny Urząd Górniczy rozpoczął działalność z dniem 1 stycznia 2012 r. Wbrew pozorom nie jest najmłodszą jednostką nadzoru górniczego. Na terenie całej Polski inspektorzy tego urzędu pracują już 55 lat. SUG był znany wcześniej jako Urząd Górniczy do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych.