1 Wprowadzenie

Nowoczesne stacje paliw w sposób diametralny różnią się od tych, na których w przeszłości można było tankować paliwo. W dzisiejszych czasach stacje paliw są jednocześnie punktami usługowo - gastronomicznymi, na których poza tankowaniem można również zjeść posiłek, zrobić zakupy, umyć samochód - korzystając w tym celu z różnego rodzaju myjni - a nawet dokonać podstawowych czynności serwisowych, takich jak wymiana oleju, odpompowanie powietrza w kołach itp. Stanowią więc swoisty kompleks usługowy, na terenie którego poza tankowaniem paliwa dokonać można szeregu dodatkowych czynności, związanych zarówno z pojazdem mechanicznym, jak i zaspokajaniem różnego rodzaju potrzeb konsumenckich.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.) - dalej p.o.ś., przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży paliw na stacjach (prowadzenia stacji paliw), są podmiotami korzystającymi ze środowiska. Korzystającym ze środowiska jest bowiem każdy przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.) - dalej u.s.d.g. Zgodnie z przywołanym przepisem, przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Zarówno na etapie budowy/uruchamiania, jak i eksploatacji stacji paliw, przedsiębiorca zobowiązany jest spełniać szereg wymogów prawnych związanych z prawem ochrony środowiska. Niniejsza analiza ma na celu wskazanie tych obowiązków.

W uproszczeniu, przedsiębiorca prowadzący stację paliw zobowiązany jest zapewnić jej funkcjonowanie w sposób bezpieczny dla środowiska, zdrowia i życia ludzkiego, posiadać wszelkie wymagane prawem pozwolenia i umowy dotyczące korzystania ze środowiska, nadzorować funkcjonowanie wszystkich urządzeń chroniących środowisko zamontowanych na stacji, zapewnić przestrzeganie przepisów z zakresu ochrony środowiska, udostępnić wszystkim pracownikom informacje z zakresu ochrony środowiska niezbędne do prawidłowego wykonywania pracy, prowadzić wymaganą przepisami dokumentację z zakresu ochrony środowiska oraz w przypadku kontroli, umożliwić wykonanie wszelkich czynności sprawdzających na miejscu, a następnie wykonać zarządzenia i polecenia wydane przez dokonujący kontroli organ ochrony środowiska.

Na występie należy również podkreślić, że fakt, iż przedsiębiorca użytkuje daną stację na podstawie umowy franczyzny (wykorzystując logo oraz know-how innego przedsiębiorcy), nie zwalnia tego pierwszego od przestrzegania wymogów środowiskowych związanych z prowadzoną przez niego działalnością. Podmiot prowadzący stację ponosi całkowitą odpowiedzialność za przestrzeganie wymogów prawa ochrony środowiska.

2 Oddziaływanie na środowisko przez stacje paliw
Przedsiębiorcy prowadzący stacje paliw korzystają ze środowiska oraz oddziałują na nie na wiele różnych sposobów.

Po pierwsze, prowadzenie stacji paliw wiąże się z wprowadzaniem gazów i pyłów do powietrza. Ma to miejsce przede wszystkim podczas wpompowywania i wypompowywania paliwa do podziemnych zbiorników, tankowania paliwa do zbiorników pojazdów, korzystania przez klientów stacji z niektórych rodzajów myjni oraz ogrzewania pomieszczeń stacji. Należy również zauważyć, że po terenie stacji poruszają się różnego rodzaju pojazdy (cysterny, samochody klientów, pojazdy czyszczące), które również emitują różnego rodzaju gazy w postaci spalin.

Po drugie, funkcjonowanie stacji paliw płynnych wiąże się z wprowadzaniem ścieków do wód lub do ziemi, względnie do systemu kanalizacji. Jako przykład można wskazać systemy wewnętrznej kanalizacji deszczowej, system kanalizacji odprowadzającej ścieki z myjni oraz części gastronomiczno-usługowej. Należy także zwrócić uwagę, że stacje paliw wytwarzają „brudne” wody opadowe i roztopowe. Pierwsze z nich powstają w skutek zmieszania się wody deszczowej z zanieczyszczeniami znajdującymi się na terenie stacji. Drugie z kolei, powstają podczas rozpuszczania się lodu lub śniegu, który uprzednio wchłonął zanieczyszczenia pochodzące ze stacji. Na marginesie należy dodać, że stacja, by móc prawidłowo funkcjonować, potrzebuje wody, która w niektórych przypadkach pobierana jest ze studni lub innego ujęcia (wód podziemnych).

Po trzecie, działanie stacji paliw wiąże się z wytwarzaniem odpadów. Są to różnego typu odpady gromadzące się w infrastrukturze magazynowo-dystrybucyjnej, np. w separatorach (odpady niebezpieczne), jak również odpady należące do innych kategorii niż niebezpieczne, pochodzące z części biurowo-administracyjnej, gastronomicznej, myjni (odpady technologiczne) oraz odpady wyrzucane/wytwarzane przez klientów stacji.

Po czwarte, stacje paliw są źródłem emisji hałasu. Hałas emitują przede wszystkim urządzenia pomiarowe, myjnia, działanie kompresora, odkurzacza przemysłowego, systemów klimatyzacyjnych oraz ruch pojazdów klientów, który w zależności od typu stacji odbywać się może po drodze wewnętrznej, placu manewrowym, parkingu lub drodze dojazdowej.

Na koniec należy dodać, że w niektórych okolicznościach stacja paliw może naruszać walory danego krajobrazu, wydzielać nieprzyjemne zapachy lub powodować niepokój wśród ludności mieszkającej lub prowadzącej działalność gospodarczą w jej okolicach. Co nie wymaga dodatkowego komentarza, pomimo szeregu zabezpieczeń i monitoringu, stacje paliw stanowią potencjalne zagrożenie pożarem na dużą skalę.