Rada Ministrów przyjęła we wtorek projekt ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności gruntów.
- Dzięki tej propozycji, odpowiadamy na potrzeby naszego społeczeństwa. Na potrzeby tysięcy Polaków, którzy mieli problemy z przekształceniem swojego prawa wieczystego do nieruchomości - do działek leżących pod budynkami jednorodzinnymi, pod budynkami wielolokalowymi - w prawo własności - mówił po posiedzeniu rządu minister inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński.
- Dzięki ustawie od 1 stycznia 2019 roku wszyscy, którzy w Polsce posiadają mieszkanie albo dom, będą ich pełnymi właścicielami. To ok. 2,5 mln domów i mieszkań. Jesteśmy na to przygotowani, zabezpieczyliśmy również środki na potrzeby ksiąg wieczystych i sądownictwa, tak by ta operacja przebiegała sprawnie - dodał wiceminister w tym resorcie Artur Soboń.
Jednorazowo lub przez 20 lat
Osobom, które będą chciały uregulować opłaty wcześniej niż w ciągu 20 lat, zostaną zaproponowane bonifikaty. Dla tych, którzy postanowią zapłacić całą 20-letnią sumę jednorazowo w pierwszym roku, bonifikata będzie wynosiła 60 proc., a w kolejnych latach - będzie obniżana o 10 proc. Taka bonifikata będzie dotyczyła tylko przekształcenia gruntów należących do Skarbu Państwa.
Przyjęto, że rady gmin, powiatów lub sejmiki województw będą decydowały (w uchwale) o wysokości bonifikaty i warunkach jej udzielenia, jeśli grunt będzie własnością samorządu terytorialnego, w przypadku własności Skarbu Państwa – decyzje będą podejmować wojewodowie (w zarządzeniu).
Bonifikata ustawowa będzie przysługiwać tylko wtedy, gdy cała należność zostanie zapłacona jednorazowo (opłata łączna) i gdy budynek będzie stał na gruncie Skarbu Państwa. W praktyce jeśli budynek będzie stał na gruncie Skarbu Państwa, a osoba fizyczna (właściciel budynku jednorodzinnego albo mieszkania w budynku wielolokalowym) lub spółdzielnia mieszkaniowa, zdecydują się zapłacić całą opłatę przekształceniową jednorazowo w pierwszym roku – to otrzymają 60 proc. bonifikatę. W kolejnych latach wysokość bonifikaty będzie malała o 10 proc.
Jak podkreślają autorzy projektu, zakłada on odpłatność na poziomie zapewniającym właścicielom gruntów dochody porównywalne do wynikających z dotychczasowego systemu opłat za przekształcenie praw użytkowania wieczystego, a także zapewnienie waloryzacji opłat po przekształceniu.
Organy zaproponują przekształcenie
Organy reprezentujące dotychczasowych właścicieli nieruchomości (np. starostowie) będą wydawały zaświadczenia potwierdzające przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności gruntu. Termin na wydawanie zaświadczenia o przekształceniu z urzędu ma wynosić nie dłużej niż 12 miesięcy, a na wniosek nowego właściciela gruntu – 4 miesiące. Zaświadczenia będą stanowić podstawę wpisu do księgi wieczystej prawa własności gruntu nabytego z mocy ustawy. Za wpisy nie będą pobierane opłaty sądowe.
Nie będzie nowego użytkowania
W projekcie zaproponowano też, by od 1 stycznia 2019 r. zlikwidować możliwość ustanawiania nowych praw użytkowania wieczystego na cele mieszkaniowe. Oznacza to, że z własnością lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego będzie mogło być związane wyłącznie prawo własności gruntu.
Proponowane przepisy stanowią, że jeśli zajdzie taka sytuacja, iż na gruncie będą znajdowały się zarówno budynki mieszkalne, jak i komercyjne, to cały grunt zostanie przekształcony we własność, ale przedsiębiorca nie skorzysta z ewentualnej bonifikaty.
Oferta dla 2,5 mln użytkowników
Według szacunków rządu, nowe rozwiązania obejmą ponad 2,5 mln obywateli (użytkowników wieczystych zamieszkujących w budynkach mieszkalnych położonych na gruntach publicznych, będących własnością Skarbu Państwa i samorządu terytorialnego).
Obecnie do przekształcenia udziałów w użytkowaniu wieczystym w prawo własności gruntu, niezbędna jest – co do zasady – zgoda wszystkich właścicieli lokali w tym budynku. Brak takiej zgody, choćby jednego właściciela mieszkania, blokuje nabycie prawa własności gruntu przez pozostałych mieszkańców, którzy często kierują taką sprawę do sądu. To z kolei wydłuża proces przekształceń, powoduje niezadowolenie właścicieli lokali oraz dodatkowe obciążenie administracji i sądów. Dodatkowo, postępowanie sądowe nie gwarantuje, że dojdzie do przekształcenia. Jednocześnie gdy część właścicieli lokali złoży odwołania od aktualizacji opłaty rocznej, to czasami dochodzi do sytuacji, że w tym samym budynku opłaty roczne płacone za grunt pod tym budynkiem, są w różnej wysokości, co powoduje spory sąsiedzkie i poczucie niesprawiedliwości.