RM przyjęła projekt ustawy o dostępie do zasobów genetycznych

Rada Ministrów przyjęła 7 czerwca br. projekt ustawy o dostępie do zasobów genetycznych i podziale korzyści z ich wykorzystania, przedłożony przez ministra środowiska.Przygotowana ustawa zapewni stosowanie rozporządzenia unijnego nr 511/2014 w sprawie Protokołu z Nagoi dotyczącego dostępu do zasobów genetycznych oraz uczciwego i sprawiedliwego podziału korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów. Rozporządzenie to jest stosowane wraz z rozporządzeniem wykonawczym nr 2015/1866.

Protokół z Nagoi określa sposób w jaki strony, które chcą korzystać z zasobów genetycznych (np. naukowcy lub przedsiębiorcy), mogą uzyskać dostęp do nich i do tradycyjnej wiedzy z nimi związanej.

Protokół ma zastosowanie do wszystkich zasobów genetycznych, z wyjątkiem ludzkich. Ułatwia dostęp do zasobów genetycznych oraz zapewnia uczciwy i sprawiedliwy podział korzyści wynikających z ich wykorzystania. Zasoby genetyczne są szczególnie ważne w produkcji żywności, leśnictwie, farmaceutyce i kosmetyce, a także spełniają istotną rolę w odbudowie zdegradowanych ekosystemów i ochronie gatunków zagrożonych.

Projekt ustawy wprowadza regulacje zapewniające kontrolę użytkowania w Polsce zasobów genetycznych pozyskanych z państw, które prawnie uregulowały dostęp do swoich zasobów genetycznych, zgodnie z protokołem z Nagoi. Polska podpisała dokument w 2011 r., ale jeszcze go nie ratyfikowała, bo chce to poprzedzić przyjęciem odpowiednich regulacji krajowych.

W projekcie ustawy określono zadania i właściwości organów administracji publicznej dotyczące wykonywania rozporządzenia nr 511/2014, a także zasady i tryb przeprowadzania kontroli wykorzystania zasobów genetycznych oraz tradycyjnej wiedzy z nimi związanej, pozyskanych z krajów będących stroną Protokołu z Nagoi. Wskazano także zasady odpowiedzialności za naruszenie przepisów rozporządzenia 511/2014.

Zgodnie z projektem ustawy, minister środowiska, który jest odpowiedzialny za wdrażanie Konwencji o różnorodności biologicznej i Protokołu z Nagoi, będzie pełnił rolę organu krajowego. Zadania dotyczące kontroli użytkowników zasobów genetycznych oraz rejestru kolekcji zasobów genetycznych powierzono organom Inspekcji Ochrony Środowiska.

Według projektu ustawy, Główny Inspektor Ochrony Środowiska ma sporządzać plan kontroli użytkowników zasobów genetycznych. Jednocześnie Główny Inspektor Ochrony Środowiska będzie przekazywał do zatwierdzenia ministrowi środowiska plan kontroli użytkowników na następny rok do końca listopada każdego roku. Kontrole użytkowników będzie przeprowadzał właściwy inspektor wojewódzki.

W projekcie ustawy określono też tryb wpisywania kolekcji zasobów genetycznych do rejestru kolekcji w obrębie Unii Europejskiej. Właściwy wojewódzki inspektor ochrony środowiska będzie kontrolował kolekcje ubiegające się o wpis do tego rejestru, jak również te już w nim umieszczone.

Wprowadzono administracyjne kary pieniężne za nieprzestrzeganie przepisów ustawy. Będą one wymierzane przez właściwego wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Na przykład za przekazanie i wykorzystanie zasobów genetycznych – bez uzgodnionych warunków lub niezgodnie z nimi – będzie wymierzana kara od 5 000 do 50 000 zł. Wpływy z kar mają stanowić dochód budżetu państwa.

Ustawa ma obowiązywać po 14 dniach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.