SN: Przedawnienie roszczeń z umowy o dzieło

Termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody wynikającej z nienależytego wykonania umowy o dzieło przysługującego na podstawie art. 471 k.c. rozpoczyna bieg w dacie oddania dzieła, wskazanej w umowie lub po upływie dwóch lat według art. 646 kodeksu cywilnego – taką uchwałę w składzie trzech sędziów podjęła Izba Cywilna Sądu Najwyższego 15 października br.

Kanwą sprawy było powództwo spółki akcyjnej przeciwko innej spółce oddalone przez Sąd Okręgowy w Toruniu z powodu umorzenia postępowania dotyczącego kwoty 437 tys. zł . Powodem takiego rozstrzygnięcia było wniesienie roszczenia po upływie dwóch lat od wydania dzieła. A ponadto inny prawomocny wyrok z września 2021 roku między tymi samymi stronami rozstrzygnął, że odszkodowanie nie należy się z powodu wadliwego naprawienia maszyny. 

Wątpliwości w apelacji

Swoje rozważania pytający Sąd Apelacyjny w Gdańsku rozpoczął od konstatacji, że przedawnienie roszczeń wynikających z umowy o dzieło reguluje art. 646 k.c., który jest przepisem szczególnym w rozumieniu art. 118 k.c., wyłączającym zastosowanie do przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o dzieło tego ostatniego przepisu.

Nie tylko umowa decyduje

Według kodeksu cywilnego, roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.

Zdaniem Sądu drugiej instancji nie ma podstaw do różnicowania terminu przedawnienia ze względu na to, czy roszczenie jest wprost ujęte w treści umowy (jak roszczenie o wykonanie dzieła), czy też oparte jest na przepisach prawa znajdujących zastosowanie w wyniku zawarcia umowy (np. roszczenie odszkodowawcze).

Jak podkreślił Sąd przedstawiający zagadnienie prawne, rozwiązanie legislacyjne przyjęte w art. 646 k.c. nie jest jednak optymalne i należy podać w wątpliwość istnienie dostatecznych racji jurydycznych i argumentów systemowych przemawiających za przyjęciem jednego wspólnego początku biegu przedawnienia dla wszystkich roszczeń stron wynikających z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o dzieło bez względu na czas ich powstania.

Sąd Apelacyjny wskazał na orzecznictwo Sądu Najwyższego, w którym prezentowany jest też pogląd, że termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody nie może się rozpocząć zanim szkoda powstała. Wobec czego początek biegu przedawnienia nie powinien być w każdym przypadku wiązany z datą odbioru dzieła, lecz w razie powstania szkody w terminie późniejszym powinien być ustalony zgodnie z regułami określonymi w art. 120 k.c., a art. 646 k.c. ma zastosowanie w zakresie długości terminu przedawnienia.

Uchwała: Roszczenie przedawni się wcześniej

SN w tej sytuacji podjął uchwałę, zgodnie z którą termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody wynikającej z nienależytego wykonania umowy o dzieło przysługującego na podstawie art. 471 k.c. rozpoczyna bieg w chwili określonej w art. 646 k.c. W uzasadnieniu sędzia sprawozdawca prof. Karol Weitz stwierdził, że zdaje sobie sprawę, iż takie stanowisko może oznaczać, że roszczenie odszkodowawcze ulegnie przedawnieniu jeszcze przed powstaniem szkody. Niemniej, nie jest możliwa naprawa takiego stanu rzeczy w drodze wykładni art. 646 k.c. Konieczna byłaby ingerencja ustawodawcy, np. poprzez wprowadzenie jednolitego modelu przedawnienia roszczeń odszkodowawczych ex contractu.

Uchwała Izby Cywilnej SN z 15 października 2024 r. , sygn. akt III CZP 19/24

Państwo i Prawo - Nr 8/2024 [942]

Andrzej Wróbel

Sprawdź  

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.