Działalność przemysłowa odgrywa ważną rolę z punktu widzenia dobrobytu gospodarczego w Europie, przyczyniając się do zrównoważonego rozwoju i zapewniając miejsca pracy wysokiej jakości. Jednocześnie jednak wywiera ona znaczący wpływ na środowisko naturalne. Dlatego też strategicznym celem dyrektywy IPPC, wynikającym z zasady trwałego i zrównoważonego rozwoju, jest systematyczne wywoływanie i stymulowanie procesów dostosowywania metod prowadzenia produkcji do stale rosnących wymogów technicznych i eksploatacyjnych, z uwzględnieniem następujących generalnych założeń:
- środowisko musi być traktowane jako całość;
- proces produkcyjny oraz metody zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza, wody i ziemi mają być postrzegane i prowadzone w sposób zintegrowany, tak aby zapewnić możliwie najwyższy stopień ochrony środowiska jako całości;
- priorytetem jest zapobieganie emisjom poprzez ich eliminowanie „u źródła”, w tym poprzez unikanie wytwarzania odpadów;
- jeżeli pełne zapobieganie nie byłoby możliwe, należy emisje ograniczać, ale w żadnym wypadku nie może się to odbywać kosztem przenoszenia obciążeń pomiędzy poszczególnymi komponentami środowiska.
Zintegrowane podejście do ochrony środowiska przed negatywnym oddziaływaniem przemysłu jako priorytet traktuje także zapewnienie rozważnej, efektywnej i zrównoważonej gospodarki zasobami naturalnymi. Należy podkreślić, że wymogi wprowadzone dyrektywą IPPC dają organom wydającym pozwolenia znacznie większe możliwości oddziaływania na funkcjonowanie uciążliwych przedsiębiorstw, ale rodzą też znacznie większą odpowiedzialność, za skutki gospodarcze podejmowanych decyzji. Warunki pozwoleń muszą być ustalane na poziomie zapewniającym bezpieczeństwo środowiska i ludzi, ale jednocześnie nie mogą prowadzić do nieuzasadnionego zmniejszania rentowności, czy nakładania nierealistycznych, albo zbędnych ograniczeń.
Z przeprowadzonych przez Komisję Europejską obliczeń, dokonanych na podstawie danych pochodzących z EPER wynika, że instalacje podlegające dyrektywie IPPC odpowiadają za znaczną część łącznych emisji najważniejszych substancji powodujących zanieczyszczenie powietrza (83 % dwutlenku siarki (SO2), 34 % tlenków azotu (NOx), 43 % pyłów i 55 % lotnych związków organicznych (VOC)). Wywierają one również inne rodzaje wpływu na środowisko, np. poprzez emisje do wody i ziemi, powstawanie odpadów czy zużycie energii.
Pomimo faktu, że tak duża część emisji przemysłowych wiąże się z działaniami objętymi dyrektywą IPPC, niezbędne było przygotowanie przez Komisję Europejską licznych aktów prawnych regulujących w swoim zakresie temat określonych działalności przemysłowych, w wyniku których następuje emisja zanieczyszczeń do środowiska.
Mając na uwadze liczne i obejmujące szeroki zakres regulacje dotyczące emisji przemysłowych, Komisja Europejska uruchomiła w 2005 r. przegląd prawodawstwa dotyczącego emisji przemysłowych, którego celem było zapewnienie skuteczności tych przepisów z punktu widzenia ochrony środowiska, obniżenie kosztów związanych z ich stosowaniem, a także stworzenie warunków sprzyjających innowacjom technicznym.
W ramach przedmiotowego przeglądu Komisja Europejska przygotowała następujące dokumenty:
• Ocena wdrażania dyrektywy IPPC przez kraje członkowskie,
• Usprawnienie aktualnie obowiązującego prawodawstwa w zakresie emisji przemysłowych i analiza zależności pomiędzy dyrektywą IPPC a handlem emisjami dla NOx i SO2,
• Zachęta do wzmocnienia działań środowiskowych instalacji IPPC,
• Zbieranie informacji i ocena oddziaływania dla możliwych zmian technicznych dyrektywy IPPC,
• Ocena różnych sposobów wdrażania dyrektywy IPPC i ich wpływ na konkurencyjność.
Na podstawie szczegółowej analizy obecnej sytuacji oraz wyników procesu przeglądu, Komisja Europejska zidentyfikowała poważne braki, które stoją na przeszkodzie pełnemu wykorzystaniu najlepszych dostępnych technik zgodnie z zamierzeniami dyrektywy IPPC, znacząco utrudniają egzekwowanie przepisów na poziomie Wspólnoty i nie służą wyeliminowaniu ani ograniczeniu niepotrzebnych obciążeń administracyjnych. W związku z tym, zidentyfikowano cztery główne grupy problemów:
• niedostateczne wdrożenie BAT . Analiza pokazała w szczególności, że bez dalszego zmniejszenia emisji pochodzących z instalacji objętych dyrektywą IPPC nie uda się osiągnąć pozytywnych skutków dla zdrowia i środowiska naturalnego, jakie miały wyniknąć z realizacji celów strategii tematycznej dotyczącej zanieczyszczenia powietrza. Ponadto zaobserwowano zaburzenia konkurencji w UE wynikające ze znacznych różnic w standardach ochrony środowiska;
• ograniczenia dotyczące przestrzegania i egzekwowania przepisów oraz ulepszeń służących ochronie środowiska, które utrudniają skuteczną ochronę środowiska;
• niepotrzebne obciążenia administracyjne wynikające ze złożoności i niespójności części obecnie obowiązujących ram prawnych;
• niedostateczny zakres i brak jasności przepisów obowiązującej dyrektywy IPPC, co może utrudniać realizację celów zapisanych w strategiach tematycznych Komisji.
Dodatkowo zidentyfikowanym problemem były ograniczenia dotyczące stosowania bardziej elastycznych instrumentów, takich jak system handlu uprawnieniami do emisji NOx i SO2. Planowane jest dalsze rozpatrywanie tego zagadnienia w ramach oddzielnego procesu, niezależnie od przeglądu dyrektywy IPPC.
Projekt dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych – wstęp
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń to kompleksowy akt prawny, ktry wprowadził przepisy dotyczące regulowania i kontrolowania emisji z instalacji przemysłowych.