Spółka z o.o. SKA Biuro Prawno-Finansowe wniosła powództwo do sądu o zasądzenie od Bartłomieja P. zapłaty z weksla 45 tys. zł.
Roszczenie wynikało z umowy zawartej 1 czerwca 2013 roku między spółką powodową a Bartłomiejem P. (pozwanym). Przedsiębiorstwo zostało wniesione aportem do powodowej spółki, na skutek czego powodowa spółka przejęła prawa i obowiązki Bartłomieja P.
Czytaj: SN: Kontrola umowy zabezpieczonej wekslem jest konieczna>>
W czerwcu 2013 r. Biuro Prawno-Finansowe zawarło umowę upoważnienia generalnego, na mocy której nabyło od pozwanego wszystkie akcje przysługujące mu od Skarbu Państwa, w tym przyszłe akcje imienne. Ponadto pozwany ustanowił na rzecz Bartłomiej P. opcję nabycia tych akcji w terminie 5 lat.
Czytaj: Najczęściej popełniane błędy przy wypełnianiu weksla >
Na skutek nie wywiązywania się pozwanego z umowy spółka dochodzi kary umownej w wysokości 45 tys. zł. Kara ta została zabezpieczona wekslem, wypełnionym na 45 tys. zł. ( cena akcji).
Cena promocyjna: 99 zł
|Cena regularna: 99 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Wysokie odsetki do zapłaty
W postępowaniu nakazowym Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej 6 września 2013 r. uwzględnił powództwo i nakazał zapłatę dochodzonej kwoty wraz z odsetkami 13 proc. rocznie. Sąd obciążył też kosztami procesu pozwanego - 4 980 zł. Sąd oparł się wyłącznie na dokumentach przedstawionych przez spółkę powodową. Pozwany wniósł zarzuty od nakazu zapłaty, ale nie odniósł się do wezwania i nie opłacił pisma procesowego. Wobec tego nakaz zapłaty uprawomocnił się.
Czytaj: Moment powstania zobowiązania wekslowego w przypadku weksla in blanco >
Skarga nadzwyczajna Prokuratora Generalnego zawierała zarzut naruszenia zasady demokratycznego państwa prawa (art. 45 Konstytucji), gdyż sąd I instancji nie zbadał argumentów pozwanego. Ponadto poinformował, że prokuratura prowadzi postępowanie wobec powoda, podejrzanego o oszustwo, nie tylko w omawianej sprawie, ale i wielu innych kontrahentów.
Izba Kontroli Nadzwyczajnej SN wyznaczyła termin rozprawy w zeszłym tygodniu, ale sprawa spadła z wokandy. Jednak z dotychczasowego orzecznictwa Izby Kontroli, a także Izby Cywilnej wynika, że SN uchyli zaskarżony w tym trybie prawomocny wyrok.
Sąd bada podstawę wydania weksla
Nadal aktualna jest uchwała Izby Cywilnej SN, która stanowi, że w postępowaniu nakazowym dopuszczalne jest - po przekazaniu sprawy do sądu na skutek zarzutów - powoływanie się na podstawę faktyczną i prawną wynikającą z łączącego strony stosunku prawnego, w związku z którym został wystawiony dokument uzasadniający wszczęcie postępowania nakazowego (sygnatura akt III CZP 19/66).
W orzecznictwie utrwalił się pogląd, że w sytuacji, w której powód powołał się jedynie na dołączony do pozwu weksel, a roszczenie wekslowe okaże się bezpodstawne, sąd powinien umożliwić powodowi zmianę podstawy żądania przez przytoczenie faktów uzasadniających cywilnoprawne roszczenie zabezpieczone wekslem.
Wymaga tego pierwszeństwo stosunku podstawowego wobec stosunku wynikającego z weksla, zasada równości stron, bo skoro pozwanemu wolno na obronę przed roszczeniem wekslowym powoda powoływać się na fakty dotyczące stosunku podstawowego, to trzeba również powodowi umożliwić powołanie takich faktów dla ratowania nakazu przed uchyleniem, a także ekonomia procesowa, gdyż w razie niedopuszczenia zmiany podstawy żądania sąd uchyliłby wprawdzie nakaz i oddalił powództwo, ale powód mógłby niezwłocznie wytoczyć pozwanemu nowe powództwo, oparte tylko na faktach uzasadniających roszczenie cywilnoprawne, które przy zasadności tej podstawy musiałoby być uwzględnione.
Czytaj: Nakaz zapłaty dla weksli konsumenckich po nowelizacji >
Zatem sąd, rozpoznając zarzuty od nakazu zapłaty wydanego na podstawie weksla, uwzględnić powinien podstawy faktyczne i prawne, wynikające ze stosunku podstawowego. Dopuszczalna w takim zakresie zmiana podstawy faktycznej żądania może służyć tylko do utrzymania nakazu zapłaty, nie zaś do rozszerzenia żądania pozwu (Sygnatura II CSKP 20/21, wyrok z 29 czerwca 2021 r.)
Konsekwencje uchylenia nakazu zapłaty
Sąd Najwyższy dostrzega, rozpoznając podobne sprawy egzekucji z weksla i nakazu zapłaty, bardzo istotne konsekwencje uchylenia tego nakazu.
Czytaj: Dostosowanie procedury cywilnej do przepisów UE dotyczących ochrony konsumentów >
Zgodnie bowiem z art. 492 par. 3 k.p.c., nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla lub czeku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. Zatem po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia na podstawie nakazu zapłaty wydanego na podstawie weksla, jeżeli nie zostanie uwzględniony wniosek o wstrzymanie jego wykonania (art. 492 par. 3 zd. 2 k.p.c.), może zostać wszczęta egzekucja. Uchylenie nakazu zapłaty powodować musi umorzenie postępowania egzekucyjnego (art. 824 par. 1 pkt 5 k.p.c.), skutkujące również, co do zasady, koniecznością zwrotu wyegzekwowanego świadczenia. Z drugiej strony powód w takiej sytuacji dysponowałby drugim tytułem egzekucyjnym, uprawniającym do wszczęcia nowej egzekucji. Natomiast utrzymanie w mocy nakazu zapłaty pozwoli na dalsze kontynuowanie postępowania egzekucyjnego, a co najmniej wykluczy powstanie po stronie pozwanego roszczenia o zwrot wyegzekwowanych kwot.
PROCEDURA Umorzenia postępowania egzekucyjnego z urzędu w razie bezczynności wierzyciela >
Istotną rolę też odgrywa uchwała z października 2017 r. w sprawach konsumenckich (o sygnaturze akt III CZP 42/17). Zgodnie z nią w sprawie z powództwa przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi zobowiązanemu z weksla sąd z urzędu uwzględnia nieskuteczność powołania się przez powoda na podstawę właściwości miejscowej przewidzianą w art. 37(1) par. 1 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z tym przepisem pozew o zapłatę przeciwko zobowiązanym z weksla można złożyć do sądu miejsca płatności, a treść art. 202 KPC wskazuje, że sąd nie bada z urzędu niewłaściwości miejscowej.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
