Pracownik, który odchodzi na rentę ma prawo do odprawy pieniężnej

Pracownica jest zatrudniona od 16 czerwca 2008 r., w trakcie zatrudnienia długo chorowała i w efekcie od dnia 01 czerwca 2011 r. ma przyznane prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, przyznawanej na kolejne roczne okresy. W dniu 30 września 2013 r. zostanie z nią rozwiązana umowa o pracę z przyczyny likwidacji pracodawcy (firma zostaje faktycznie zlikwidowana). Pracownica złożyła wniosek o wypłatę odprawy rentowej w związku z ustaniem zatrudnienia i przejściem na rentę - chociaż faktycznie przebywa na tej rencie juz od 2011 r. a ustanie stosunku pracy nie ma związku z przejściem na rentę. Czy pracownica ma prawo do odprawy rentowej?

Odpowiedź: pracownica ma prawo do odprawy rentowej.

Uzasadnienie: według art. 92¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Wynika stąd, że chodzi o pracownika "uprawnionego do renty" i ustanie stosunku pracy "w związku z przejściem na rentę".

Dotychczas „związek z przejściem na rentę”  był interpretowany łagodnie w orzecznictwie sądowym, jako związek przyczynowy, funkcjonalny, ale także czasowy. W opisanej sytuacji rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn ekonomicznych zbiega się w czasie z ciągiem zdarzeń, które doprowadziły do przejścia pracownika na rentę. W związku z tym należy przyjąć, że pracownikowi przysługuje prawo do odprawy rentowej.

Podobnie w opisanej w pytaniu sytuacji nie zachodzi przesłanka negatywna wypłaty odprawy, czyli zastrzeżenie, że pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa (art. 92¹ § 2 k.p.). Z treści pytania wynika, że po uzyskaniu renty pracownica nie rozwiązała stosunku pracy i nie pobrała odprawy rentowej.

Znaczenie rozwiązania stosunku pracy, a nie jego bezpośredniej przyczyny zostało podkreślone w uzasadnieniu wyrokuSN z dnia 2 marca 2010 r., II PK 239/09, LEX nr 585781: „pracownik nabywa prawo do odprawy emerytalnej lub rentowej wówczas, gdy staje się emerytem lub rencistą w związku z ustaniem stosunku pracy. Związek pomiędzy ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę lub rentę może być rozmaicie pojmowany. Niewątpliwie może być to związek przyczynowo-skutkowy, ale wystarczy także związek czasowy lub funkcjonalny, który zostaje zachowany, jeżeli ustaniu stosunku pracy towarzyszy nabycie prawa do emerytury lub renty. Wystarcza zatem, że pracownik w związku i po ustaniu zatrudnienia nabywa status emeryta lub rencisty, gdyż zaczyna korzystać z prawa do emerytury lub renty. Decydujące znaczenie dla nabycia prawa do odprawy emerytalnej lub rentowej ma zatem przejście na emeryturę lub rentę połączone z definitywnym ustaniem stosunku pracy, czyli zmiana pracowniczego statusu prawnego na status emeryta lub rencisty przez pracownika, który w związku z ustaniem stosunku pracy korzysta z uzyskanych uprawnień emerytalnych lub rentowych (por. wyrok SN z dnia 6 czerwca 2000 r., I PKN 700/99, OSNAPiUS 2001 nr 15, poz. 486). Przyczyna ustania lub rozwiązania pracownika stosunku pracy nie pozbawia prawa do przysługującej mu powszechnej i jednorazowej odprawy emerytalnej lub rentowej, skoro art. 921 § 1 k.p. uzależnia prawo do tej odprawy od przejścia na emeryturę lub rentę związku z ustaniem stosunku pracy, bez względu na jego przyczynę (por. wyrok SN z dnia 28 lipca 1999 r., I PKN 174/99, OSNAPiUS 2000 nr 21, poz. 786). Oznacza to, że pracownik, który przechodzi na emeryturę lub rentę w związku z ustaniem stosunku pracy, mógłby nie nabyć prawa do jednorazowej i powszechnej odprawy przepisu emerytalnej lub rentowej tylko z mocy wyraźnego prawa pracy.”