Pozbycie się przedmiotu leasingu nie chroni przed sprawą o jego zwrot

Po rozwiązaniu umowy, leasingobiorca powinien zwrócić właścicielowi jej przedmiot. Jeżeli nie chce tego zrobić, pozostaje droga sądowa. Leasingodawca może go pozwać nawet, gdy już nie włada daną rzeczą.

Sąd Apelacyjny w Warszawie zajmował się sprawą ważną dla firm leasingowych, którym klienci nie chcą zwracać leasingowanych przedmiotów.  Uznał, że po rozwiązaniu umowy, to od nich zależy, czy wystąpią z powództwem windykacyjnym czy w oparciu o przepisy właściwe dla leasingu.

Spór o sprzęt medyczny

Spółka wniosła o nakazanie pozwanemu  Wiesławowi Z. (dane zmienione) prowadzącemu działalność gospodarczą wydania sprzętu medycznego. Podała, że pozwany po zakończeniu umowy leasingu zwleka z jego oddaniem. Mężczyzna nie zaprzeczył tym twierdzeniom. Wyjaśnił jednak, że nie może być pozwanym w sprawie, gdyż nie jest już w posiadaniu sprzętu, a przez to nie ma, ani faktycznej, ani prawnej możliwości zadośćuczynienia żądaniu spółki. Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił powództwo. Jego zdaniem spółka wykazując, że jest właścicielem rzeczy objętych żądaniem pozwu mogła z mocy art. 222 § 1 Kodeksu cywilnego* żądać od Wiesława Z. ich wydania. Zgodnie z tym przepisem właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby została mu ona wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Spółka bowiem skutecznie wypowiedziała wmowy leasingu, których pozwany był stroną i które umożliwiały mu korzystanie ze sprzętu medycznego.

Posiadanie nie ma znaczenia

Dla zasadności roszczenia bez znaczenia było to, że pozwany przekazał sprzęt innemu podmiotowi - spółce z o.o. Powód zażądał bowiem zwrotu swoich rzeczy powołując się na treść ogólnych warunków umowy leasingu operacyjnego, stanowiących integralną część umowy i wiążących obie jej strony. Regulacja ta nie przewidywała, aby w razie przeniesienia przedmiotów leasingu na inny podmiot, żądanie zwrotu było kierowane do aktualnego jej posiadacza. Sąd podkreślił, że pozwany wydał przedmioty leasingu nie wskazując, jaki charakter prawny miało to przekazanie. To oznacza, że nadal wykonuje faktyczne władztwo nad nimi, w szczególności od jego decyzji zależy co się z nimi dzieje. Spółka z o.o. która według Wiesława Z. dysponuje sprzętem jest zatem jedynie ich dzierżycielem. Sąd dodał, że niepowodzeniem zakończyła się próba wykazania przez pozwanego, że przedmiotowa spółka z o.o. zakupiła od powoda przedmioty leasingu i stała się ich właścicielem, a zatem to ona powinna być pozwana w tej sprawie.

Leasingodawca decyduje kogo pozywa

Wiesława Z. odwołał się do Sądu Apelacyjnego. Ten choć częściowo uznał zarzuty apelacji, to stwierdził, że mimo błędnego uzasadnienia zaskarżony wyrok jest zgodny z prawem.
Podkreślił, że wbrew wywodom sądu I instancji roszczenie windykacyjne może być skutecznie dochodzone jedynie przeciwko osobie, która "faktycznie włada rzeczą", a więc w chwili wytoczenia powództwa jest w jej posiadaniu. Jeżeli zatem pozwany Wiesław Z. przekazał, jak twierdzi, sprzęt medyczny, spółce z o.o. to ona powinna być pozwana, a powództwo przeciwko niemu oddalone.
Zdaniem Sądu, ten fakt nie miał jednak znaczenia. Sąd I instancji dokonał bowiem błędnej kwalifikacji prawnej dochodzonego roszczenia. Powód już w pozwie podkreślał, że zwrotu rzeczy domaga się w związku z zakończeniem umowy leasingu, a więc na podstawie art. 675 § 1 k.c. w zw. z art. 709¹⁷ k.c. Powołanie się na te przepisy oznacza natomiast, że żądanie wydania rzeczy po zakończeniu leasingu mogło być wytoczone przez stronę umowy (finansującego), który wcale nie musiał być właścicielem rzeczy, przeciwko drugiej stronie umowy (korzystającemu), który z kolei nie musiał wykonywać faktycznego władztwa nad przedmiotem umowy. Dla skuteczności roszczenia nie miało więc znaczenia, kto był właścicielem przedmiotu leasingu, jak też czy pozwany faktycznie władał nim.
Sąd wyjaśnił, że roszczenie o zwrot przedmiotu leasingu pozostaje w zbiegu z roszczeniem windykacyjnym, jednak to finansujący ma wybór między nimi. Jeżeli zatem powołuje się na wyżej wymienione przepisy związane z umową leasingu, to nawet, gdy korzystający nie jest już w posiadaniu rzeczy, sąd może uwzględnić powództwo.

Wyrok z  13 marca 2018 r. , syg. VII AGa 823/18
--------------------------------------------------------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.