W ramach tzw. drugiej transzy deregulacji dostępu do zawodów, przewiduje się zmiany w zakresie procedury nadawania uprawnień zawodowych w dziedzinie budownictwa. Projekt ustawy w tej sprawie jest obecnie przedmiotem prac parlamentarnych. Proponowane zmiany przewidują m. in. wprowadzenie do ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z późn. zm.) – dalej p.b., bardziej szczegółowych niż dotychczas uregulowań dotyczących tzw. postępowania kwalifikacyjnego w sprawie uzyskania uprawnień zawodowych.


Pozostanie nadal przepis mówiący, iż warunkiem uzyskania uprawnień budowlanych jest zdanie egzaminu ze znajomości procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej (art. 12 ust. 3 p.b.). Natomiast w projektowanej ustawie przewiduje się dodanie art. 12 ust. 3a., w świetle którego właściwa izba samorządu zawodowego prowadzi postępowanie kwalifikacyjne składające się z dwóch etapów:
1) kwalifikowania wykształcenia i praktyki zawodowej za odpowiednie lub pokrewne dla danej specjalności uprawnień budowlanych (co w dalszych przepisach jest określane skrótowo jako „kwalifikowanie”);
2) egzaminu ze znajomości procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej.


Egzamin nadal składany będzie przed komisją egzaminacyjną powoływaną przez organ samorządu zawodowego albo inny upoważniony organ (art. 12 ust. 4 p.b.), natomiast sam sposób przeprowadzania tego egzaminu został w projektowanych przepisach uszczegółowiony. I tak, projektowany art. 12 ust. 4a. przewiduje, że egzamin będzie się składał z części pisemnej, przeprowadzanej w formie testu oraz z części ustnej. Z egzaminu zwolnieni mają być absolwenci studiów wyższych prowadzonych na podstawie umowy, o której mowa w art. 168b ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572, 742 i 1544) zawartej między uczelnią a właściwym organem samorządu zawodowego (art. 12 ust. 4b.). Program kształcenia tych studiów opracowywany jest z udziałem organu samorządu zawodowego oraz zgodnie z przepisami właściwego rozporządzenia (wydanego na podstawie dyspozycji z art. 16).

Jak przewiduje art. 4c., w zależności od posiadanego wykształcenia i zakresu odbytej praktyki zawodowej egzamin ma być przeprowadzany na uprawnienia budowlane do:
1) projektowania w danej specjalności;
2) kierowania robotami budowlanymi w danej specjalności;
3) projektowania i kierowania robotami budowlanymi w danej specjalności.


Przy ubieganiu się o nadanie uprawnień budowlanych w innej specjalności lub w innym zakresie niż posiadane, egzamin ma być ograniczony do zagadnień nieobjętych zakresem egzaminu, obowiązującym przy ubieganiu się o posiadane uprawnienia budowlane (art. 4d.).


Założeniem autorów projektu ustawy jest, aby egzamin przeprowadzany był co najmniej dwa razy w roku, w terminach ustalanych przez właściwą izbę samorządu zawodowego. Zawiadomienie o terminie egzaminu właściwa izba samorządu zawodowego ma doręczać osobie ubiegającej się o nadanie uprawnień budowlanych co najmniej miesiąc przed tym terminem (za pośrednictwem operatora pocztowego przesyłką poleconą za potwierdzeniem odbioru).


Jak przewiduje art. 4g. projektowanej ustawy, negatywny wynik części pisemnej egzaminu powoduje niedopuszczenie do części ustnej. Osoba, która uzyskała negatywny wynik z egzaminu, będzie mogła ponownie do niego przystąpić nie wcześniej, niż po upływie 3 miesięcy. Osoba, która uzyskała negatywny wynik z części ustnej egzaminu, ma przystępować ponownie tylko do tej części egzaminu (art. 4h.).@page_break@


Projekt zmian do ustawy p.b. przewiduje też znacznie bogatsze niż dotychczas uregulowanie kwestii opłaty za postępowanie kwalifikacyjne, do uiszczenia której obowiązana jest osoba ubiegająca się o nadanie uprawnień budowlanych (art. 12 ust. 5 i 5a. - 5e.). Zgodnie z art. 5a., przewiduje się dwie kategorie opłat za postępowanie kwalifikacyjne o nadanie uprawnień budowlanych, w zależności od rodzaju uprawnień. I tak, za postępowanie kwalifikacyjne o nadanie uprawnień budowlanych, o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 1-4 (tj. do projektowania bez ograniczeń, do projektowania w ograniczonym zakresie, do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń oraz do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń), przewiduje się następujące opłaty:
1) z tytułu kwalifikowania – opłata ta nie może przekraczać 22% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z kwartału poprzedzającego kwartał, w którym dokonuje się uiszczenia opłaty;
2) z tytułu przeprowadzenia egzaminu – opłata ta nie może przekraczać 22% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z kwartału poprzedzającego kwartał, w którym dokonuje się uiszczenia opłaty;
3) z tytułu ponownego przeprowadzenia części ustnej egzaminu – opłata nie może przekraczać 13% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z kwartału poprzedzającego kwartał, w którym dokonuje się uiszczenia opłaty.

Z kolei opłaty za postępowanie kwalifikacyjne o nadanie uprawnień budowlanych, o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 5 i 6 (tj. do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń oraz do projektowania i kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie) kształtują się następująco:
1) z tytułu kwalifikowania – opłata nie może przekraczać 33% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z kwartału poprzedzającego kwartał, w którym dokonuje się uiszczenia opłaty;
2) z tytułu przeprowadzenia egzaminu – opłata nie może przekraczać 33% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z kwartału poprzedzającego kwartał, w którym dokonuje się uiszczenia opłaty;
3) z tytułu ponownego przeprowadzenia części ustnej egzaminu – opłata nie może przekraczać 19% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z kwartału poprzedzającego kwartał, w którym dokonuje się uiszczenia opłaty.
Wysokość każdej z powyższych opłat ustalana jest w oparciu o dane ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
 

Zgodnie z art. 5c., opłatę za postępowanie kwalifikacyjne wnosi się na rachunek bankowy właściwej izby samorządu zawodowego, co najmniej 14 dni przed terminem egzaminu. Opłata stanowi przychód właściwej izby samorządu zawodowego. Opłata z tytułu kwalifikowania nie podlega zwrotowi, natomiast opłata z tytułu przeprowadzenia egzaminu lub z tytułu ponownego przeprowadzenia części ustnej egzaminu podlega zwrotowi w przypadku usprawiedliwionego niestawienia się na egzamin albo usprawiedliwionego odstąpienia od egzaminu.
 

Projektowane zmiany ustawy p.b. regulują też kwestię wynagrodzenia dla członów komisji egzaminacyjnej. Jak przewiduje art. 12 ust. 5e., za udział w postępowaniu kwalifikacyjnym członkom komisji egzaminacyjnej przysługuje wynagrodzenie z opłat za postępowanie kwalifikacyjne. Omawiany przepis przewiduje, że wynagrodzenie za czynności na każdym z etapów egzaminu (tj. za udział w kwalifikowaniu, za przeprowadzenie egzaminu oraz za ponowne przeprowadzenie egzaminu ustnego) nie powinno być wyższe niż 9% opłaty uiszczanej z danego tytułu od jednego wniosku o nadanie uprawnień budowlanych.