Ustawa o organach administracji inwestycyjnej i nadzoru budowlanego ma uporządkować strukturę i sposób funkcjonowania organów odpowiedzialnych obecnie m.in. za wydawanie pozwoleń na budowę oraz interwencje w przypadku wykrycia samowoli budowlanych. Podstawowymi organami administracji architektoniczno-budowlanej (administracji inwestycyjnej) pozostaną, starosta i wojewoda, zaś organem odwoławczym od decyzji wojewody stanie się minister właściwy do spraw gospodarowania przestrzenią.

Ponadto projekt ustawy zakłada zmianę nazwy organów administracji architektoniczno-budowlanej na organy administracji inwestycyjnej. W uzasadnieniu do projektu wskazano, że powyższe wynika z przewidzianego w Kodeksie urbanistyczno-budowlanym rozwiązania systemowego oraz przyjętej terminologii, w tym z ustanowieniem zgody inwestycyjnej jako instytucji organizującej proces inwestycyjny.

- Projekt ustawy o organach administracji inwestycyjnej i nadzoru budowlanego z dnia 1 września 2017 r. ma na celu unormowanie kwestii ustrojowych poza projektowanym Kodeksem urbanistyczno-budowlanym (mającym regulować zasady i tryb prowadzenia procesu inwestycyjno-budowlanego) i w tym zakresie generalnie zasługuje na poparcie. Ocena tego czy został on dostosowany do rozwiązań proponowanych w projekcie Kodeksu nie jest obecnie możliwa z uwagi na brak dostępu do aktualnej wersji regulacji kodeksowej - wskazuje prof. Tomasz Bąkowski, kierownik Katedry Prawa Administracyjnego Uniwersytetu Gdańskiego, radca prawny w komentarzu dla Serwisów Informacyjnych Wolters Kluwer Polska.

Zmiany w organach administracji
Obecnie za wykonywanie zadań administracji architektoniczno-budowlanej odpowiedzialne są takie organy jak starosta, wojewoda i Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego (GINB). Natomiast projekt zakłada przejęcie w tym zakresie zadań GINB przez ministra właściwego do spraw gospodarowania przestrzenią. Prof. Tomasz Bąkowski podkreśla, że o trafności tego rozwiązania będzie się można przekonać dopiero w praktyce, gdy planowane zmiany zostaną w proponowanym kształcie wprowadzone do obowiązującego porządku prawnego.

Kontrola działalności organów administracji inwestycyjnej 
Kontrolę działalności organów administracji architektoniczno-budowlanej wykonują Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego oraz wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego, który wykonuje tę kontrolę w stosunku do starosty. Wnioskodawcy wskazują, że projektowane ustanowienie ministra organem administracji inwestycyjnej pozwoli usunąć jedną z wad obecnego modelu organów administracji architektoniczno-budowlanej, jaką jest pozorność zwierzchnictwa. Powyższe powoduje, iż mimo stwierdzonych nieprawidłowości w działaniach organu niższego stopnia, organ wyższego szczebla lub centralny nie ma wpływu lub jego wpływ na organ niższego stopnia jest ograniczony z uwagi na brak skutecznych mechanizmów nadzoru - wskazuje Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, będące autorem projektu.

Organem kontrolnym względem starostów i wojewodów będzie minister właściwy do spraw gospodarowania przestrzenią. Kontrola ma objąć, w szczególności badanie prowadzonych postępowań administracyjnych oraz wydawane rozstrzygnięcia. Do działań ministra w stosunku do organów kontrolowanych będzie miała zastosowanie ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej. Ponadto uprawnieniami kontrolnymi wobec starostów będzie dysponował wojewoda.

Zadania starosty jako organu administracji inwestycyjnej zadaniami zleconymi
Projektowana ustawa w artykule 3 ust. 2 stanowi, że "zadania starosty, jako organu administracji inwestycyjnej należą do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej". Pomysł wprowadzenia tego przepisu do systemu prawa jest oceniany pozytywnie.
- Na aprobatę zasługuje uznanie w sposób wyraźny, że zadania starosty z zakresu administracji inwestycyjnej są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej - podkreśla prof. Bąkowski. Ponadto wnioskodawcy podnoszą w uzasadnieniu, że "dotychczas kwestia ta budziła wątpliwości, zaś jej dookreślenie ma doniosłe znaczenie, w szczególności z dwóch powodów: określenia źródła finansowania zadań oraz podmiotu zobowiązanego do wypłaty odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem działania organu władzy publicznej ".

Podtrzymano zakaz delegacji zadań
W projektowanej ustawie zdecydowano się podtrzymać obowiązujący na gruncie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r., zakaz powierzania gminie zadań z zakresu swojej właściwości jako organu administracji inwestycyjnej. W uzasadnieniu podkreślono, że obowiązywanie tego zakazu jest spowodowane negatywnymi doświadczeniami związanymi z wykonywaniem przez gminy tych zadań przed końcem roku 2003. 

- Podtrzymywanie wprowadzonego w 2003 r. zakazu przenoszenia przez starostę na organy gminy w drodze porozumienia spraw z zakresu jego właściwości jako organu administracji inwestycyjnej, a nawet rozszerzenia go na organy związków metropolitalnych, nie wydaje się trafne. Rozwiązanie to godzi w konstytucyjną zasadę pomocniczości. Uzasadnienie tego zakazu negatywnymi doświadczeniami z przeszłości nie przekonuje. Umożliwienie zawierania porozumień w tych sprawach nie jest przecież obowiązkiem. W mojej ocenie jest wiele gmin, których zasoby organizacyjno-kadrowe dają rękojmię należytego wykonywania zadań z zakresu administracji inwestycyjnej - wskazuje prof. Tomasz Bąkowski, kierownik Katedry Prawa Administracyjnego Uniwersytetu Gdańskiego, radca prawny w komentarzu dla Serwisów Informacyjnych Wolters Kluwer Polska.

Przepisy wprowadzające, które docelowo mają być zamieszczone w ustawie - Przepisy wprowadzające Kodeks urbanistyczno-budowlany, przewidują wejście w życie ustawy o organach administracji inwestycyjnej i nadzoru budowlanego po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie
Serwis Budowlany
Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów