Jak podaje GDOŚ, wśród organizacji zarejestrowanych w rejestrze EMAS znajdują się liderzy przemian prośrodowiskowych w swoich sektorach w skali regionu, kraju, a nawet świata. Organizacje te są autorami najlepszych rozwiązań z zakresu ochrony środowiska oraz ekoinnowacji. W swoich branżach firmy te stanowią punkt odniesienia przy ocenie efektywności środowiskowej.

Każdy przedsiębiorca zarejestrowany w EMAS powinien na początkowym etapie wdrażania systemu zarządzania środowiskowego zidentyfikować wszystkie bezpośrednie i pośrednie aspekty środowiskowe mające znaczący wpływ na środowisko, w tym związane ze zużyciem zasobów naturalnych (czyli m.in. paliw). Dodatkowo powinien spośród nich wybrać te, które w jego ocenie są najważniejsze (Załącznik I, ust. 2. rozporządzenia EMAS).
 
Jednocześnie przedsiębiorca ustanawiając cele i zadania oraz dokonując ich przeglądu, uwzględnia wymagania prawne i inne, do których spełnienia się zobowiązał oraz swoje znaczące aspekty środowiskowe. Bierze pod uwagę również opcje technologiczne, wymagania finansowe, operacyjne i biznesowe oraz punkt widzenia stron zainteresowanych (Załącznik II, pkt. A.3.3. rozporządzenia EMAS).
 
Przedsiębiorcy zarejestrowani w rejestrze EMAS dodatkowo wdrażają szereg procedur zapewniających wewnętrzną kontrolę przestrzegania standardów, do których się zobowiązali. Należą do nich m.in.:
- procedury okresowej oceny zgodności z mającymi zastosowanie wymaganiami prawnymi, monitorowania i wykonywania pomiarów kluczowych charakterystyk swoich operacji związanych z aspektami znaczącymi,
- procedury audytów wewnętrznych oraz
- okresowe przeglądy zarządzania dokonywane przez najwyższe kierownictwo (Załącznik II, pkt. A.5.2., A.5.5., A.6. rozporządzenia EMAS).
 
Bardzo ważnym elementem EMAS, odróżniającym go chociażby od normy ISO 14001, jest wymaganie, aby efekty działalności środowiskowej organizacji w stosunku do jej celów i zadań podlegały ocenie w ramach procesu przeglądu systemu zarządzania. Organizacje zobowiązują się również do ciągłej poprawy efektów swojej działalności środowiskowej. W tym procesie podstawą działań organizacji mogą być lokalne, regionalne lub krajowe programy ochrony środowiska.
Ważnym elementem oceny efektywności środowiskowej, jak i energetycznej są audyty wewnętrzne systemu zarządzania środowiskowego. Ich celem jest przegląd efektów działalności środowiskowej organizacji i skuteczności systemu zarządzania środowiskowego. Obejmują w szczególności ocenę istniejących systemów zarządzania oraz ocenę zgodności z polityką i programem organizacji, z uwzględnieniem zgodności ze stosownymi wymaganiami regulacyjnymi z zakresu ochrony środowiska. W przedsiębiorstwach, które identyfikują znaczące aspekty środowiskowe w obszarze zużycia energii, audyty wewnętrzne pod wieloma względami będą zbliżone do audytów energetycznych, o których mowa w ustawie o efektywności energetycznej.
Wymagania rozporządzenia EMAS, w szczególności Załącznik IV Sprawozdawczość w zakresie środowiska, nakładają na przedsiębiorcę zarejestrowanego w systemie EMAS obowiązek corocznego raportowania, w ramach tzw. deklaracji środowiskowej. Są w niej zawarte informacje na temat wymienionych przesłanek, które pozwalają uznać, że w ramach posiadanego przez przedsiębiorcę systemu zarządzania środowiskowego przeprowadzono audyt energetyczny. Deklaracja środowiskowa podlega corocznej walidacji dokonywanej przez zewnętrznego akredytowanego weryfikatora środowiskowego EMAS oraz ocenie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Po zatwierdzeniu zwalidowanej deklaracji środowiskowej przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, następuje umieszczenie organizacji w rejestrze EMAS, na stronie emas.gdos.gov.pl.