SN: Sędziowie rejonowi nie zauważyli, że przepis uchylono

Uwagi sądu pierwszej instancji uszła zarówno utrata mocy obowiązującej artykułu o karach za samowolę budowlaną, jak i konieczność zakwalifikowania zachowania sprzecznego z prawem jako wykroczenia - orzekła Izba Karna Sądu Najwyższego. I umorzyła postępowanie mimo upływu terminu przedawnienia w momencie składania kasacji przez prokuratora.

Izba Karna Sądu Najwyższego rozpoznawała sprawę Marka M. oskarżonego o samowolę budowlaną (z art. 90 w zw. z art. 48 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane).

Czytaj: Od soboty nowe prawo budowlane - proces inwestycyjny będzie prostszy>>
 

Problem polegał na tym, że artykuł ten został uchylony ustawą zmieniającą 19 września 2020 roku.

Powodem kasacji było orzeczenie  Sądu Rejonowego, który w styczniu 2021 r. uznał winnym oskarżonego i warunkowo umorzył postępowanie karne przeciwko Markowi M. za czyn popełniony w 2016 r. na rok próby. Ponadto - orzekł wobec niego świadczenie pieniężne 500 zł.  Wyrok ten uprawomocnił się 21 stycznia 2021 r.

Rażące naruszenie prawa

Kasację od wskazanego wyroku w całości na korzyść oskarżonego złożył Prokurator Generalny, zarzucając błędy rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia.

Prokurator stwierdził naruszenie zasady, że jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy (art. 4 kk).

Błąd sądu I instancji polegał na nieuwzględnieniu, że art. 90 Prawa budowalanego z dniem 19 września 2020 r. utracił moc obowiązującą, a w związku z tym zachowanie oskarżonego realizował jedynie znamiona wykroczenia z art. 93 pkt 13 Pr. budowane - według twierdzeń kasacji.

Umorzenie postępowania

Po rozpoznaniu kasacji w Izbie Karnej na posiedzeniu bez udziału stron uchylono zaskarżony wyrok i umarzono postępowanie, a kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

W konsekwencji autor kasacji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania ,,na podstawie art. 5 § 1 k.p.k. w zw. z art. 45 § 1 kodeksu wykroczeń”.

Sąd Najwyższy uznał, że kasacja zasługiwała na uwzględnienie w całości na posiedzeniu bez udziału stron z racji oczywistej zasadności (art. 535 § 5 k.p.k.).

Zdaniem SN, trafnie wskazał skarżący, że uwagi sądu I instancji uszła zarówno utrata mocy obowiązującej art. 90 Prawa budowlanego, jak i konieczność zakwalifikowania zachowań określonych w art. 48 ust. 1 jako wykroczeń.  Zmiany w tym zakresie zostały wprowadzone przepisami art. 1 ust. 58 i 59 pkt 9 ustawy z 13 lutego 2020 r. nowelizującej Prawo budowalne.

Zatem w dacie wyrokowania, gdy upłynął już nawet najdłuższy możliwy 3-letni okres przedawnienia wykroczenia należało postępowanie umorzyć. Tak się nie stało i dlatego zarzut skarżącego okazał się w pełni zasadny.

Sądowi Najwyższemu w tej sytuacji nie pozostawało nic innego, jak tylko uchylić zaskarżony wyroki umorzyć postępowanie z uwagi na ustanie karalności wykroczenia; nie sprzeciwiała się temu treść art. 45 § 2 k.w., jako że w dacie składania kasacji okres przedawnienia już upłynął.

Sygn. akt IV KK 194/21, wyrok z 19 maja 2021 r.