Nakaz usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania może być skierowany do wytwórcy odpadów komunalnych

Czy wójt może nałożyć nakaz usunięcia odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania na wytwórcę odpadów komunalnych?

Czy wójt może nałożyć nakaz usunięcia odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania (art. 34 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243) - dalej u.o.) na wytwórcę odpadów komunalnych (tj. osobę, której dane znaleziono w pozostawionych odpadach) pozostawionych na nieruchomości gminnej, jeżeli osoba ta posiada umowę na odbiór odpadów komunalnych zawartą z przedsiębiorcą zajmującą się odbiorem odpadów oraz posiada dowody opłat wynikających z realizacji umowy?

Z drugiej strony czy przedsiębiorca posiadający zezwolenie na odbieranie odpadów jest posiadaczem odpadów w myśl definicji określonej w art. 3 ust. 2 pkt 13 u.o., gdyż zgodnie z treścią art. 34 u.o. wójt nakazuję usunięcie odpadów posiadaczowi?

W myśl tej definicji transportujący odpady nie jest posiadaczem, a czy odbierający odpady jest równoznaczne z transportującym? Nie znalazłem nigdzie definicji odbierania odpadów. Sądzę, że przedsiębiorca odbierający odpady komunalne, po ich odebraniu jest transportującym odpady komunalne np. od punktu A do punktu B (na co wskazywałby art. 25 ust. 6 u.o.), sądzę również na odbierającego nie można nałożyć nakazu usunięcia odpadów, ponieważ nie jest on ich posiadaczem. Prowadzący składowisko również nie podrzucił odpadów, ponieważ jest to składowisko gminne.

Czy w przedstawionej sytuacji mając również na uwadze art. 25 u.o., (przejście odpowiedzialności za gospodarowanie odpadami) należy na wytwórcę odpadów (osobę, którego dane znaleziono) nałożyć nakaz ich usunięcia?

Odpowiedź:

Zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt 13 u.o., przez posiadacza odpadów rozumie się każdego, kto faktycznie włada odpadami (wytwórcę odpadów, inną osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną), z wyłączeniem prowadzącego działalność w zakresie transportu odpadów; domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości. Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości nie może być traktowany jedynie jako transportujący te odpady, nie wykonuje bowiem jedynie usługi transportowej, ale decyduje o dalszym postępowaniu z tymi odpadami. Owszem, na podstawie u.o. podmiot odbierający odpady komunalne jest obowiązany do uzyskania zezwolenia na transport, ale dodatkowo na podstawie ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, z późn. zm.) - dalej u.u.c.p.g., jest obowiązany do uzyskania wpisu do rejestru działalności regulowanej (a do końca 2011 r. był to wymóg uzyskania zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości).@page_break@

Wprawdzie wprowadzenie nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi ograniczy uprawnienia decyzyjne podmiotu odbierającego odpady komunalne na rzecz gminy (przynajmniej w przypadku nieruchomości, z których odbieranie odpadów będzie obowiązana zorganizować gmina czyli tzw. systemu gminnego), ale nawet w stosunku do podmiotu odbierającego odpady na podstawie umowy z gminą nie będzie można twierdzić, iż nie jest on posiadaczem odpadów.

Nie można też twierdzić, że na podmiot odbierający odpady komunalne nie przechodzi odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami komunalnymi, gdyż nie mając żadnej z decyzji wymienionych w art. 25 ust. 3 u.o. ani nie mając wpisu do rejestru prowadzonego przez starostę na podstawie art. 33 ust. 5 u.o., nie spełnia wymogów określonych w art. 25 ust. 3 u.o.. Przepisy u.u.c.p.g. należy uznać za lex specialis w stosunku do u.o. Zgodnie z art. 1a u.u.c.p.g w sprawach dotyczących postępowania z odpadami komunalnymi przepisy u.o. stosuje się w zakresie nieuregulowanym w u.u.c.p.g. Przepisy u.u.c.p.g. określają m.in. obowiązki właścicieli nieruchomości, dotyczące utrzymania czystości i porządku oraz warunki wykonywania działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów (art. 1 pkt 1 i 2). Po pierwsze należy stwierdzić, iż w świetle u.u.c.p.g. to nie wytwórcy odpadów komunalnych, ale właściciele nieruchomości (w tym współwłaściciele, użytkownicy wieczyści oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością) są odpowiedzialni za zgodne z tą ustawą zbieranie i pozbywanie się odpadów wytworzonych na nieruchomościach. Do czasu wdrożenia systemu gminnego właściciele nieruchomości (nie dłużej niż do 1 lipca 2013 r., a właściciele nieobjęci tym systemem – bez ograniczeń czasowych) są obowiązani do pozbywania się odpadów komunalnych na podstawie umowy z podmiotem uprawnionym do odbierania odpadów komunalnych z terenu danej gminy i posiadania dowodów płacenia za tego rodzaju usługi, chyba że rada gminy wprowadziła inny system dokumentowania.

Ponieważ u.u.c.p.g w sposób szczególny reguluje przekazywanie odpadów komunalnych podmiotom odbierającym te odpady – nie mają tu zastosowania reguły określone w art. 25 u.o. Potwierdza to K. Gruszecki w glossie do wyroku WSA z dnia 15 czerwca 2004 r., IV SA 2710/03 "Zestawiając ze sobą postanowienia art. 25 ust. 1 ustawy o odpadach oraz art. 6 ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach należy stwierdzić, że właściciel nieruchomości zwolni się od odpowiedzialności za wytwarzane na niej odpady komunalne, jeżeli ich odbiorca będzie posiadał stosowne zezwolenie, a on sam będzie legitymował wymaganą umową oraz dowodami płacenia za takie usługi."

Zatem nie ma przeszkód by posiadaczem odpadów, w stosunku do którego na podstawie art. 34 u.o. zostanie wydana decyzja nakazująca usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania, był podmiot odbierający odpady komunalne od właściciela nieruchomości.