Odpowiedź: agentem ubezpieczeniowym może być osoba spełniająca wymagania określone w przepisach ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Konieczne jest prowadzenie w tym celu pozarolniczej działalności gospodarczej, której rejestracja w CEIDG jest bezpłatna. Aby pozostać w KRUS trzeba spełnić łącznie wymagane przepisami warunki. Natomiast w odniesieniu do formy opodatkowania podatkiem dochodowym, agent ubezpieczeniowy prowadzi działalność opodatkowaną na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej.
Uzasadnienie: zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154 z późn. zm.) dalej u.p.u., agentem ubezpieczeniowym jest przedsiębiorca wykonujący działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z zakładem ubezpieczeń i wpisany do rejestru agentów ubezpieczeniowych.
Oznacza to, że w pierwszej kolejności należy założyć działalność gospodarczą. Rozumiem, że w tym przypadku chodzi o działalność prowadzoną indywidualnie. Jeśli tak, to należy złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Jak wynika z art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) - dalej u.s.d.g., zgłoszenia można dokonać w wybranym urzędzie gminy. Rejestracja taka jest bezpłatna (art. 29 u.s.d.g.).
Agentem ubezpieczeniowym może być osoba fizyczna, która spełnia wymogi określone w art. 9 u.p.u. Po pierwsze, posiada pełną zdolność do czynności prawnych.
Po drugie, nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo skarbowe, a także za umyślne przestępstwo przeciwko: życiu i zdrowiu, wymiarowi sprawiedliwości, ochronie informacji, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu oraz obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi.
Po trzecie, daje rękojmię należytego wykonywania czynności agencyjnych.
Po czwarte, posiada co najmniej średnie wykształcenie.
Po piąte, odbyła szkolenie prowadzone przez zakład ubezpieczeń zakończone zdanym egzaminem.
Jeśli chodzi o ubezpieczenie, przedsiębiorca może pozostać ubezpieczony w KRUS, ale musi spełnić warunki określone w art. 5a ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1403 z późn. zm.). Z przepisów tych wynika, że rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w KRUS w pełnym zakresie nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej (rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności), podlega nadal ubezpieczeniu w KRUS w okresie prowadzenia działalności gospodarczej, jeśli spełnia jednocześnie następujące warunki:
1) złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności,
2) jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym,
3) nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym,
4) nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych,
5) kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 3011 zł.
W razie niespełnienia tych warunków, przedsiębiorca powinien zarejestrować się w ZUS.
Rejestrując działalność gospodarczą w CEIDG warto pamiętać, że integralną częścią wniosku o wpis do CEIDG jest żądanie:
1) wpisu (zmiany wpisu) do REGON,
2) zgłoszenia identyfikacyjnego (aktualizacyjnego), do urzędu skarbowego (NIP),
3) zgłoszenia płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych albo zgłoszenia oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników;
4) przyjęcia oświadczenia o wyborze przez przedsiębiorcę formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych albo wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej (art. 25 ust. 5 u.s.d.g.).
Ponadto, do wniosku o wpis do CEIDG przedsiębiorca może dołączyć także zgłoszenie rejestracyjne lub aktualizacyjne dla celów VAT (art. 25 ust. 5a u.s.d.g.).
Jeśli chodzi o wybór odpowiedniej formy opodatkowania podatkiem dochodowym, w tym przypadku osoba prowadząca działalność ubezpieczeniową nie może korzystać z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Z art. 8 ust. 1 pkt 3 lit. e) ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.) - dalej u.z.p.d., wynika bowiem, że opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego nie stosuje się do podatników osiągających przychody z tytułu świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 2 do u.z.p.d. Pod poz. 26 tego załącznika wymieniono usługi określone w sekcji K PKWiU, do których należą także usługi agentów i brokerów ubezpieczeniowych. Działalność w tym zakresie nie podlega też opodatkowaniu w formie karty podatkowej.
Pozostaje więc opodatkowanie na zasadach ogólnych (według skali podatkowej), które w sytuacji przedstawionej w pytaniu najlepiej realizować prowadząc podatkową księgę przychodów i rozchodów, tj. stosując przepisy:
1) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.),
2) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 152, poz. 1475 z późn. zm.).