28 sierpnia br. weszły w życie długo oczekiwane nowe przepisy w zakresie ochrony terenów zieleni i zadrzewień. Zmiany wprowadza ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1045).
Przepisy ustawy o ochronie przyrody dotyczące ochrony terenów zieleni i zadrzewień nie były zmieniane w sposób systemowy od momentu uchwalenia pierwotnego tekstu ustawy tj. od 2004 r. Zmiany, które miały miejsce w ciągu ostatnich 11 lat odnosiły się jedynie do niektórych zagadnień, m.in. do ochrony zadrzewień przydrożnych, czy do pielęgnacji koron drzew. Zrodziło to potrzebę aktualizacji przepisów i uwzględnienia w nich postulatów osób prywatnych, samorządów, czy posłów RP, zgłaszanych do resortu środowiska.
Celem zmian jest również wypełnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 1 lipca 2014 r., sygn. akt SK 6/12, w którym Trybunał uznał art. 88 ust. 1 pkt 2 i art. 89 ust. 1 w poprzednim brzmieniu ustawy o ochronie przyrody, za niekonstytucyjne. Przepisy przewidywały obowiązek nałożenia kary pieniężnej w sztywno określonej wysokości, bez względu na okoliczności, np. gdy usunięto obumarłe lub zagrażające bezpieczeństwu drzewo. Nowe przepisy uelastyczniają prawo w tym zakresie.
Zgodnie z art. 145a Kodeksu postępowania administracyjnego, można żądać wznowienia postępowania w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, na podstawie którego została wydana decyzja. Skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, tj. od 15 stycznia 2016 r.
Prawo ochrony środowiska>>
Zmiany w systemie ochrony zadrzewień zostały przygotowane w oparciu m.in. o opracowanie Instytutu Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa. W 2013 r. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska przeprowadziła debatę nad propozycją nowych regulacji, w której uczestniczyły środowiska naukowe, jednostki samorządu terytorialnego i organizacje pozarządowe.Wprowadzone ustawą zmiany dotyczą przede wszystkim obniżenia wysokości opłat za usunięcie drzew lub krzewów, jak i kar administracyjnych z tym związanych, zróżnicowania wysokości kar w zależności od okoliczności sprawy oraz poprawy efektywności nasadzeń zastępczych za usunięte drzewa i krzewy.
Co istotne, ustawa wprowadziła nową metodę obliczania opłat za usuwane drzewa, odzwierciedlającą koszt odtworzenia drzewa o podobnej wielkości, ze zróżnicowaniem ze względu na lokalizację, np. tereny wiejskie i zurbanizowane. Dla przykładu opłata za usunięcie świerka pospolitego o obwodzie 100 cm (na wysokości 130 cm), rosnącego na terenie zieleni (np. w parku) wyniesie ok. 9600 zł, podczas gdy obecnie wynosi ok. 18.000 zł. Uwaga! Osoby fizyczne nie poniosą opłat, jeżeli uzyskały zezwolenie na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Niebawem wydane zostanie nowe rozporządzenie Ministra Środowiska precyzujące wysokość opłat. Zgodnie z przepisem przejściowym zawartym w art. 55 ust. 2 ustawy, do czasu wydania nowego rozporządzenia będą stosowane dotychczasowe stawki określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 października 2004 r. w sprawie stawek opłat dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew (Dz. U. Nr 228, poz. 2306, z późn. zm.).
Poniżej przedstawiamy główne zmiany w prawie dotyczące ochrony terenów zieleni i zadrzewień.
Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu- Określone zostały wielkości obwodów pnia drzew (a nie jak dotychczas ich wieku), które podlegać będą obowiązkowi uzyskiwania zezwolenia. Obwody te wyniosą na wysokości 5 cm: 35 cm - w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej, platanu klonolistnego, 25 cm - w przypadku pozostałych gatunków drzew. Są to średnie obwody drzew 10-letnich.- Nie będzie już wymagane zezwolenie na usuwanie m.in.: krzewów z ogrodów przydomowych, drzew i krzewów powalonych lub złamanych przez wiatr drzew (będą one mogły być usunięte przez właściwe służby lub po oględzinach pracownika urzędu gminy), oraz drzew i krzewów usuwanych w ramach akcji ratowniczych.- Zniesiony został także obowiązek uzyskania zgody na usunięcie drzew i krzewów przez wszystkich właścicieli lokali spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych. W przypadku dużych spółdzielni spełnienie tego wymogu często było bardzo czasochłonne i skomplikowane. Za to spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe będą miały obowiązek poinformowania mieszkańców o planowanej wycince drzew i krzewów, przynajmniej 30 dni przed złożeniem do urzędu wniosku w sprawie. W ten sposób społeczeństwo zyska nowy instrument w zarządzaniu zielenią na terenie zamieszkiwanych przez nich osiedli.- W znowelizowanej ustawie zwiększona została także ochrona zadrzewień przed niepotrzebną wycinką, w sytuacji gdy inwestycja nie jest realizowana, np. ze względów finansowych. Z tego powodu drzewa i krzewy będą mogły być usunięte tylko na dalszym etapie przedsięwzięcia, tj. gdy inwestor uzyska już pozwolenie na budowę lub rozbiórkę.- Zgodnie z literą ustawy marszałek województwa stał się nowym organem właściwym do wydawania zezwoleń w przypadku nieruchomości należących do miast na prawach powiatu, co dotyczy 66 miast. W ten sposób, niezależny organ będzie wydawać zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów oraz nakładać kary w tym zakresie.
Opłaty za usunięcie drzew lub krzewów- Wprowadzony został nowy sposób obliczania wysokości opłaty za usunięcie drzew lub krzewów. Opłata ta będzie zależna od wielkości obwodu pnia, gatunku drzewa (tempa przyrostu pnia na grubość) i lokalizacji. W związku z tym możliwe będzie wprowadzenie innej wysokości opłat na terenach wiejskich i zurbanizowanych.- Nie będzie już zwolnienia z opłaty administracyjnej za usuwanie drzew i krzewów na terenach przeznaczonych na cele budowlane. Wynika to z tego, że znaczna część terenu miast przeznaczona jest pod zabudowę. Wobec czego nie można było w takich przypadkach pobierać opłat, które mają na celu zrekompensować straty przyrodnicze.- Natomiast nie będą pobierane opłaty administracyjne za usuwanie drzew do ok. 25 lat oraz krzewów do 25 lat, które wyrosły na gruntach nieużytkowanych (tzw. samosiew).
Kary w zakresie ochrony terenów zieleni i zadrzewień- Obniżona została administracyjna kara pieniężna za zniszczenie lub usunięcie drzew lub krzewów do wysokości dwukrotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów.- Wprowadzono możliwość obniżenia kary o 50% m.in. w przypadku drzew obumarłych, w przypadku braku możliwości uiszczenia przez osoby fizyczne kary w pełnej wysokości bez znacznego uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, a drzewa zostały usunięte na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą.- Rozwiązana została również sprawa niewłaściwie prowadzonej pielęgnacji koron drzew, tzw. „ogławiania”, które powoduje niszczenie drzew. Zgodnie z nowymi przepisami usunięcie powyżej 30% będzie podlegało karze za uszkodzenie drzewa w wysokości 0,6 opłaty za usunięcie drzewa, a powyżej 50% korony będzie uznawane jako zniszczenie drzewa, za co kara wyniesie 2-krotność opłaty. Tylko w wyjątkowych sytuacjach ogławianie drzew nie powoduje ich znacznego osłabienia. Tu przykładem może być obcinanie gałęzi tradycyjnie ogłowionych wierzb czy ozdobne kształtowanie młodych drzew.- Ponadto nie będą już badane sprawy o nałożenie kary za nielegalne usunięcie drzewa, jeśli od popełnienia czynu minęło 5 lat, ze względu na ich przedawnienie.- Wpływy z opłat i kar za usunięcie drzew i krzewów zostały odpowiednio przekierowane: w przypadku nieruchomości należących do gminy - do budżetu powiatu, a w przypadku miast na prawach powiatu - do wojewódzkiego i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Ochrona i pielęgnacja drzew- Zmodyfikowany został przepis zawierający katalog dopuszczalnych zabiegów w koronie drzew. Dostosowano go do różnych potrzeb prowadzenia cięć w koronach drzew, np. cięć prowadzonych w celu przywrócenia naruszonej statyki, na podstawie odpowiedniej dokumentacji dendrologicznej.- Wprowadzenie możliwości wydania rozporządzenia Ministra Środowiska w celu ochrony drzew i krzewów na placach budowy.
Źródło: www.gdos.gov.pl,