W suplemencie dyplomu ukończenia studiów jest informacja o uprawnieniach posiadacza dyplomu:
"Absolwent tej specjalności jest nastawiony na pracę z dzieckiem, młodym człowiekiem i osobą dorosłą w sytuacji choroby przewlekłej. Może prowadzić zajęcia terapeutyczne, relaksacyjne, wychowawcze w placówkach opieki całkowitej i częściowej".
Pytanie:
Czy osoba po studiach wyższych - pedagogika opiekuńcza i terapeutyczna oraz ukończonym dwuletnim, dwustopniowym (264 godzin) szkoleniu z zakresu muzykoterapii grupowej w psychiatrii i psychoterapii (szkolenie prowadzone w ramach Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie) posiada uprawnienia do pracy w szpitalu psychiatrycznym jako terapeuta zajęciowy - muzykoterapeuta?
Odpowiedź:
Szpital psychiatryczny jest przedsiębiorstwem podmiotu leczniczego, co oznacza, że wobec braku odmiennych regulacji w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375 z późn. zm.) mają do niego zastosowanie przepisy ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 217) oraz aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie. Dotyczy to również kwalifikacji wymaganych od pracowników podmiotu leczniczego.
Kwalifikacje pracowników podmiotu leczniczego niebędącego przedsiębiorcą (tj. samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej oraz jednostek budżetowych posiadających w swojej strukturze organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izbą chorych lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej) określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami (Dz. U. Nr 151, poz. 896). W załączniku do tego rozporządzenia w części I – "Pracownicy działalności podstawowej" w lp. 101 kwalifikacje wymagane na stanowisko terapeuty zajęciowego zostały określone w sposób następujący: "ukończenie szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego terapeuta zajęciowy lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie terapeuta zajęciowy lub ukończenie szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego w zawodzie instruktor terapii zajęciowej, lub ukończenie studiów wyższych na kierunku lub w specjalności terapia zajęciowa, obejmujących co najmniej 3000 godzin kształcenia, w tym 2000 godzin w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmujących wiedzę z zakresu teorii i technik terapeutycznych, i uzyskanie tytułu licencjata".
Z powyższego wynika wyraźnie, że w celu wykonywania zawodu w charakterze terapeuty zajęciowego w szpitalu psychiatrycznym będącym przedsiębiorstwem podmiotu publicznego niebędącego przedsiębiorcą trzeba posiadać tytuł zawody terapeuty zajęciowego lub tytuł w zawodzie instruktor terapii zajęciowej, uzyskany w wyniku ukończenia odpowiedniego szkolenia. Możliwe jest ponadto ukończenie studiów wyższych na innym kierunku, np. pedagogika, ale w specjalności terapia zajęciowa.
Natomiast w odniesieniu do pracowników podmiotu leczniczego będącego przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej przepisy prawne nie określają kwalifikacji wymaganych od pracowników zatrudnionych na poszczególnych stanowiskach pracy. Nie oznacza to jednak, że podmiot leczniczy ma pełną dowolność w zatrudnianiu pracowników na wszystkie stanowiska pracy. W odniesieniu do zawodu terapeuty zajęciowego można wskazać, że taki tytuł zawodowy jest przyznawany po ukończeniu szkoły realizującej kształcenie w zawodzie terapeuty zajęciowego. Tytułem zawodowym terapeuty zajęciowego powinna więc posługiwać się jedynie osoba posiadająca taki tytuł. Od nazwy zawodu i tytułu zawodowego trzeba odróżnić nazwę stanowiska pracy. Nie wydaje się jednak dopuszczalne zatrudnianie w szpitalu psychiatrycznym będącym przedsiębiorstwem podmiotu leczniczego będącego przedsiębiorcą na stanowisku pracy terapeuty zajęciowego osoby nie posiadającej tytułu zawodowego terapeuty zajęciowego lub też, przyjmując zgodnie z rozporządzeniem w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami, przynajmniej specjalności w zakresie terapia zajęciowa. Należy bowiem zauważyć, że w niektórych przepisach jest wyraźnie mowa o czynnościach, które ma wykonywać terapeuta zajęciowy (np. w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 20 października 1995 r. w sprawie organizowania zajęć rehabilitacyjnych w szpitalach psychiatrycznych i nagradzania uczestników tych zajęć (Dz. U. Nr 127, poz. 614), co wskazuje, że prawodawca odnosi się do osób posiadających odpowiednie kwalifikacje.