Ministerstwo Rozwoju i Technologii, które wraz z innymi resortami odpowiadało za stworzenie nowych ustawowych rozwiązań, podkreślało, że polska fundacja rodzinna jest wzorowana na światowych rozwiązaniach, działających np. w Niemczech czy Austrii.
Do tej pory problemem było przede wszystkim to, że po śmierci przedsiębiorcy ewentualni następcy prawni musieli przejść przez skomplikowane i długotrwałe postępowania spadkowe, co w praktyce często uniemożliwiało dalsze działanie firmy. Fundacja rodzinna ma z jednej strony pomóc oddzielić sprawy biznesowe od rodzinnych, a z drugiej strony – umożliwić zarządzanie majątkiem firmy i planowania sukcesji w perspektywie kolejnych pokoleń.
Czytaj w LEX: Funkcjonowanie fundacji rodzinnej, od założenia do wykreślenia z rejestru >
Czytaj też:
Czy każda firma może założyć fundację rodzinną? >>
Fundacja rodzinna nie dla każdego rodzinnego biznesu >>
Jak założyć fundację rodzinną?
Fundacja rodzinna będzie mogła być stworzona zarówno na czas określony, jak i nieokreślony. Warunkiem niezbędnym do jej założenia będzie wniesienie majątku przez fundatora w ramach funduszu założycielskiego – co najmniej 100 tys. zł. Co istotne, w założeniu nie będzie ona służyć bezpośrednio do prowadzenia działalności gospodarczej.
Sprawdź w LEX: Czy wniesienie majątku do fundacji rodzinnej jest opodatkowane VAT? >
Aby założyć fundację rodzinną, trzeba będzie wykonać następujące czynności:
- złożyć oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie;
- ustalić treść statutu;
- sporządzić spis mienia;
- ustanowić organy fundacji rodzinnej wymagane przez ustawę lub statut;
- wnieść fundusz założycielski przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w akcie założycielskim - albo w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie;
- wpisać podmiot do rejestru fundacji rodzinnych.
Zobacz procedurę: Powstanie fundacji rodzinnej >
Po sporządzeniu aktu założycielskiego lub ogłoszeniu testamentu, powstaje fundacja „w organizacji”. Już wówczas może ona: zarządzać we własnym imieniu posiadanym majątkiem i zapewniać jego ochronę (w szczególności nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe), zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Z chwilą wpisu do rejestru fundacja zyskuje osobowość prawną.
Sprawdź w LEX: Jakie obowiązki w zakresie raportowania schematów podatkowych wprowadzają przepisy ustawy o fundacji rodzinnej? >
Czytaj też:
Przygotowanie do założenia fundacji rodzinnej zacznij od uzgodnień z krewnymi >>
Fundacja rodzinna to niezłe prawo, ale mogło być jeszcze lepsze >>
Skuteczniejsza sukcesja i ochrona…
Eksperci w większości pozytywnie oceniają wchodzące w życie rozwiązania i utworzenie nowego rodzaju podmiotu. Zwracają zwłaszcza uwagę na fakt, że potencjalnie rozwiąże się wiele problemów związanych np. z rozdrobnieniem majątku po śmierci założyciela przedsiębiorstwa.
- Fundacja rodzinna będzie przede wszystkim świetnym rozwiązaniem dla przedsiębiorców, dla których ważne jest, by ich firma żyła dłużej niż jedno pokolenie, a stworzony majątek był należycie chroniony i pomnażany. Najważniejszym plusem założenia fundacji jest z pewnością umożliwienie przeprowadzenia skutecznej sukcesji oraz rozwiązania potencjalnych problemów z zachowkiem. Do fundacji fundator wkłada majątek, który ma prawo dalej inwestować. Możemy zatem potraktować fundację jako budowanie tzw. „skarbca rodzinnego” na kolejne pokolenia – mówi Małgorzata Rejmer, doktor nauk prawnych i prezes zarządu Kancelarii Finansowej Lex.
Sprawdź w LEX: Czy fundacja rodzinna może amortyzować środki trwałe? >
- Fundacja rodzinna stanie się bowiem właścicielką przekazanego jej majątku i z przychodów z niego realizowała będzie świadczenia na rzecz beneficjentów. Beneficjenci jednak nie stają się właścicielami fundacji rodzinnej, i na tym polega najistotniejsza różnica między fundacją a chociażby spółką holdingową. Tak więc fundacja została pomyślana jako swoisty skarbiec administrujący majątkiem rodzinnym i zabezpieczający go na pokolenia. Oddzielenie pobierania korzyści od zarządzania i własności będzie szczególnie użyteczne w przypadku rodzin biznesowych, w których występują zróżnicowane ambicje, oczekiwania czy predyspozycje sukcesorów, które mogłyby, w przypadku „standardowego” dziedziczenia, doprowadzić nawet do rozpadu biznesu i podziału majątku – zaznacza dr Marek Ruciński, senior associate i prawnik w Zespole Doradztwa w Procesach Sukcesyjnych kancelarii Grant Thornton.
Czytaj w LEX: Fundacja rodzinna - zasady opodatkowania >
Cena promocyjna: 116.1 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 103.2 zł
… choć niekoniecznie dla każdej firmy
Prawnik podkreśla jednak, że nie oznacza to, że fundacja rodzinna będzie panaceum na wszelkie trudności sukcesyjne. Dlatego najpierw trzeba przeanalizować wszystkie „za” i „przeciw”.
Nagranie szkolenia: Zasady opodatkowania fundacji rodzinnej >
- Fundacja będzie najbardziej użyteczna dla rodzin biznesowych, które zgromadziły znaczny majątek prywatny, kontrolują średnie lub duże podmioty lub ich sukcesorzy znacząco różnią się jeśli chodzi o wizję lub zdolności do prowadzenia firmy w przyszłości. W mniej skomplikowanych sytuacjach, a przede wszystkim dla mniejszych firm, tworzenie fundacji może okazać się większym utrudnieniem niż korzyścią – wyjaśnia.
Zobacz procedurę: Zakres odpowiedzialności fundacji rodzinnej za zobowiązania fundatora >
Dr Ruciński ocenia jednak, że generalnie przepisy o fundacjach rodzinnych prezentują dość wysoki poziom legislacyjny, były też szeroko konsultowane – co niekoniecznie jest standardem. - Naturalnie nie oznacza to, że tworzenie fundacji rodzinnych nie będzie wiązało się z wątpliwościami; te bowiem występują zawsze, szczególnie w przypadku tworzenia od podstaw całkowicie nowych instytucji prawnych. Można jednak zaryzykować stwierdzenie, że jeżeli potencjalne niedoskonałości lub różnice interpretacyjne będą rozstrzygane w podobnie przemyślany sposób, jak prace nad ustawą, fundacjom rodzinnym w Polsce można wróżyć sukces – podsumowuje prawnik.
Czytaj w LEX: Fundacja rodzinna - aspekty księgowe >
- Fundacja rodzinna ma szanse stać się narzędziem, które pozwoli ułożyć relacje pomiędzy firmą i rodziną oraz umożliwi budowanie samych firm na pokolenia. Choć sama jej rejestracja nie spowoduje, że rozwiążą się wszystkie problemy fundatora, myślącego o transferze pokoleniowym w prowadzonym biznesie. Fundacja rodzinna jako podmiot bezudziałowy, korzystnie opodatkowany i dający możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, daje szanse na zabezpieczenie i pomnażanie majątku rodzinnego. Budowanie firmy na pokolenia to jednak proces nieco bardziej skomplikowany niż proste założenie fundacji rodzinnej. O ile sama w sobie nie stanowi samoistnego rozwiązania problemów rodzinnych, to przy odpowiednim zaplanowaniu i ułożeniu ładu rodzinnego może stać się ku temu dobrym narzędziem - podkreśla z kolei Anita Pardej, radca prawny z Mariański Group.
Sprawdź w LEX: Jak oskładkowane będą świadczenia wypłacane na rzecz beneficjenta w fundacji rodzinnej? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
