Nieco w cieniu ustawy deregulacyjnej od września ubiegłego roku w Ministerstwie Rozwoju i Technologii toczą się pracę nad innym aktem prawnym, który bezpośrednio odnosi się do prowadzenia działalności gospodarczej. Chodzi o projekt nowelizacji ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa o CEIDG). W ostatnich dniach pojawiła się informacja o przekazaniu projektu pod obrady Komitetu Rady Ministrów do Spraw Cyfryzacji. Rządowe Centrum Legislacji opublikowało również tabele podsumowujące proces uzgodnień, konsultacji i opiniowania.
Czytaj także: Deregulacja już po pierwszym czytaniu w Sejmie
Wnioski do CEIDG tylko online
Jednym z celów projektu opisanym w uzasadnieniu jest „wprowadzenie możliwości składania wniosków o wpis do CEIDG tylko online, a tym samym rezygnację z formy papierowej”.
- Od ponad 10 lat obserwuje się stały wzrost liczby wniosków składanych w formie elektronicznej, których realizację zdecydowanie wzmocniła epidemia COVID-19. Doświadczenia ostatnich lat potwierdzają, że przedsiębiorcy chętnie korzystają z możliwości załatwiania spraw wykorzystując usługi świadczone drogą elektroniczną – uzasadnia projektodawca.
Na dowodów przytacza statystyki. Przykładowo, jeszcze w 2014 r. raptem 4 proc. wniosków o założenie jednoosobowej działalności gospodarczej było składanych elektronicznie, a w 2024 r. odsetek ten wynosił 66 proc. W tym samym czasie udział wniosków online o zmianę wpisu w CEIDG wzrósł z 8 proc. do aż 76 proc.
Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: e-Doręczenia w praktyce profesjonalnych pełnomocników>
Projektodawca zapowiada, że chce stopniowo wprowadzić przymusową elektronizację. Od 1 czerwca 2026 r. wyłącznie przez internet mają być przyjmowane wnioski o wpisanie do ewidencji nowych firm. Dotychczas istniejące firmy, które będą składać wnioski o zawieszenie, wznowienie, zakończenie, zmianę wpisu, będą mogły korzystać z formy papierowej przez kolejne 2 lata, czyli do 1 listopada 2028 r.
Urzędnicy z Warszawy przeciwni zmianom
Propozycja wzbudziła niepokój w dwóch jednostkach organizacyjnych Urzędu m. st. Warszawy, które przesłały swoje krytyczne uwagi.
- Wydaje się, że ustawodawca nie wziął pod uwagę, że założenie działalności gospodarczej to nie tylko wypełnienie formularza. To zestaw pytań, wątpliwości na które klient oczekuje rzetelnej odpowiedzi i wsparcia ze strony urzędnika. Infolinia nie jest w stanie sprostać temu zadaniu – napisała pierwsza grupa urzędników, według której całkowite odejście od wniosków papierowo składanych w urzędach gmin/miast/dzielnic jest „niedorzeczne”.
Stołeczni urzędnicy opisali też swoje badania przeprowadzone wśród interesariuszy. Wykazały, że „osoby zakładające własną działalność potrzebują szeroko rozumianego doradztwa oraz edukacji i wsparcia w przygotowaniu dokumentów”. - Nie bez znaczenia pozostaje również kwestia, że aplikacja CEIDG bardzo często nie działa, zawiesza się, blokuje – napisali.
Kolejna grupa urzędników ze stolicy oceniła proponowane rozwiązanie jako „niekorzystne dla przedsiębiorców”. Zwróciła też uwagę, że „wprowadzenie tylko i wyłącznie możliwości składania wniosków w wersji elektronicznej wyklucza dużą grupę osób z możliwości podjęcia działalności gospodarczej”. Ich zdaniem „przymusowa cyfryzacja jeszcze bardziej utrudni i tak już niełatwe prowadzenie firmy w Polsce”.
MRiT nie uwzględniło tych uwag. Jak argumentowało, z czasem i tak wnioski papierowe zostaną zastąpione przez elektroniczne. Zapewniło, że „przewiduje się wsparcie dla przedsiębiorców mających trudności w realizacji usług on-line”, zaś gminy „nadal będą mogły udzielać informacji przedsiębiorcom i wspierać rozwój przedsiębiorczości”. - Dodatkowo należy podkreślić, ze zmiany w zakresie pełnej elektronizacji składania wniosków o wpis są spójne z innymi zmianami w tym zakresie realizowany przez ZUS (składanie deklaracji) i US (elektroniczne PIT-y, pliki JPK, efaktury) – czytamy.
Czytaj także komentarz w LEX: Struktura Krajowego Systemu e-Faktur>
Rzeczniczka MŚP: nie można wykluczać
Mieszane uczucia wobec propozycji ma poproszona o komentarz dla Prawo.pl Agnieszka Majewska, rzecznik małych i średnich przedsiębiorców. Zwraca uwagę, że elektronizacja usług publicznych przynosi wymierne korzyści w postaci oszczędności czasu, należy docenić konsekwentne działania państwa na rzecz modernizacji procesów administracyjnych.
- Z drugiej strony jednak jako rzecznik MŚP, nie mogę pomijać głosów tych przedsiębiorców, dla których dostęp do usług cyfrowych z różnych względów wciąż stanowi barierę - mówi Agnieszka Majewska. - Wyobraźmy sobie choćby właściciela niewielkiego warsztatu stolarskiego na terenach wiejskich, który od dekad prowadzi działalność w sposób tradycyjny i nigdy nie miał potrzeby posługiwania się profilem zaufanym. Dla niego całkowite wycofanie papierowego wniosku może oznaczać nie tylko dezorientację, ale i poczucie wykluczenia z obiegu prawno-administracyjnego – zwraca uwagę.
Na plus ocenia planowane rozłożenie w czasie proponowanej reformy oraz deklarację o zapewnieniu wsparcia dla przedsiębiorców, którzy mogą mieć trudność z adaptacją do zmian.
- W mojej ocenie oznacza to konieczność stworzenia sieci punktów wsparcia na przykład w urzędach gmin w których przedsiębiorcy uzyskają nie tylko pomoc techniczną, ale i rzeczowe wytłumaczenie, jak poruszać się po nowym systemie – mówi rzeczniczka.
Jak podsumowuje, zasadniczo nie kwestionuje kierunku zmian, a wręcz przeciwnie. – Każda modernizacja musi jednak brać pod uwagę zasadę dostępności i sprawiedliwego traktowania wszystkich uczestników życia gospodarczego, niezależnie od ich poziomu kompetencji cyfrowych czy miejsca zamieszkania – zaznacza. I dodaje: - Dlatego będę nadal monitorować ten proces legislacyjny i aktywnie uczestniczyć w konsultacjach tak, aby końcowy kształt regulacji był wyważony, funkcjonalny i zgodny z interesem całej społeczności przedsiębiorców.
Cena promocyjna: 66.75 zł
|Cena regularna: 89 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 64.08 zł
CEIDG w mObywatelu
Inną nowością proponowaną w projekcie jest zapewnienie dostępu do CEIDG z wykorzystaniem aplikacji mObywatel. Projektodawca przypomina, że w jej ramach są już dostępne m.in. usługi mPojazd, mPrawo Jazdy i Punkty Karne, eRecepta.
Zobacz szkolenie w LEX: Aplikacja mObywatel i jej wpływ na funkcjonowanie urzędu>
- Dzięki projektowanym zmianom możliwe stanie się dodatkowo składanie wniosków do CEIDG o założenie działalności gospodarczej czy zmianę wpisu w CEIDG. Aplikacja mObywatel będzie zatem zapewniała przedsiębiorcy możliwość szybkiego i łatwego dostępu do danych zawartych w CEIDG i prostej ich modyfikacji – czytamy w uzasadnieniu.
Pozostałe cele nowelizacji ustawy o CEIDG
Ponadto projekt ustawy ma na celu, jak czytamy w uzasadnieniu:
- uproszczenie procesu i stworzenie w CEIDG miejsca do publikacji informacji o spółce cywilnej, której wspólnikiem jest przedsiębiorca podlegający wpisowi do CEIDG;
- elektronizację i rozszerzenie zakresu informacji o pełnomocnictwach udzielonych przez przedsiębiorców;
- automatyzację procesów oraz wymianę danych przez integrację CEIDG z innymi systemami informatycznymi;
- doprecyzowanie zakresu danych przekazywanych przez organy koncesyjne oraz izby rzemieślnicze;
- zwiększenie efektywności i optymalizacji procesów dotyczących rejestru CEIDG oraz Punktu Informacji dla Przedsiębiorcy, w tym poszerzenie katalogu dokumentów, które można dołączyć do wniosku o wpis do CEIDG, np. zgłoszenie o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towaru i usług (VAT-Z);
- doprecyzowanie przepisów m.in. w zakresie:
- zarządu sukcesyjnego,
- udostępniania danych w CEIDG,
- syndyka,
- informacji o kwalifikacjach rzemieślniczych,
- przesłanek sprostowania wpisu w CEIDG,
- dokonywania wpisu w CEIDG przez małoletnich.
Czytaj także w LEX: Deklaracje, doręczenia i podania składane drogą elektroniczną>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
