Pytanie:
Czy wartość sprzedaży losów podlega opodatkowaniu VAT?
Jeśli tak, to jaką stawką?
Czy w związku z tym od wartości zakupionych na ww. loterię nagród można odliczyć VAT?
Czy należałoby go odliczyć i naliczyć w związku z przekazaniem odbiorcom (wygrywającym)?
Czy zakup nagród loteryjnych potraktować w wartości brutto bez odliczania VAT z faktury zakupu i w związku z tym nie powstanie obowiązek zapłaty VAT należnego?

 

Odpowiedź:
W przypadku zakupu towaru, który staje się "fantem" na loterii – można odliczyć VAT. Zresztą w orzeczeniach sądów administracyjnych czy interpretacjach indywidualnych organów podatkowych często można zetknąć się ze stanowiskiem, że nawet w przypadku zakupu samochodu osobowego, który ma być przeznaczony na nagrodę w loterii czy konkursie – przysługuje 100% odliczenia podatku VAT (bez ograniczeń wynikających z art. 86a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług z późn. zm., dalej u.p.t.u.).
Stąd podatnicy VAT, którzy organizując loterie - kupują dane towary i przekazują je zwycięzcom, winni być potraktowani jak podmioty zajmujące się odsprzedażą towarów (por. wyroki: NSA z dnia 28 czerwca 2011 r., I FSK 1014/10 czy WSA w Warszawie z dnia 8 października 2012 r., III SA/Wa 3310/11).
Wydanie nagrody w loterii to zasadniczo nieodpłatne wydanie towaru, obciążone podatkiem należnym.
Czynność wydania nagród jest czynnością, przy której podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. W konsekwencji nieodpłatne wydanie nagród rzeczowych jest uznane za czynność odpłatną, stąd jako odpłatna dostawa towarów, podlega opodatkowaniu w związku z art. 5 ust. 1 u.p.t.u. (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 8 października 2013 r., IPPP3/443-588/13-4/KT).
Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 2 u.p.t.u. przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w tym m.in. świadczenia o charakterze darowizny - jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Zatem przysługuje odliczenie podatku naliczonego, zaś jeśli chodzi o podatek należny:
1) w przypadku samych losów – stawka wynosi 23%, bo nie ma tu podstawy do stosowania stawki preferencyjnej czy zwolnienia (przy czym przy wartości losu 1,00 zł – ok. 81 groszy to wartość netto, a 19 gr to VAT),
2) w przypadku wydanej nagrody – tu stawka zależy od tego, jakie to jest świadczenie (jeśli objęte stawką VAT 8%, to i tu stawka VAT tyle wyniesie).
Warto zauważyć, że jeśli nagrodą byłby np. bilet do kina, to mamy do czynienia nie z towarem, a z usługą. Zgodnie zaś z art. 8 ust. 2 pkt 2 u.p.t.u., za odpłatne świadczenie usług uznaje się również m.in. nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Zatem nieodpłatne świadczenie usługi w ramach promowania firmy czy działalności marketingowej (np. darmowe bilety), które służyłoby "wsparciu sprzedaży" jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – to zaś oznacza że byłoby nieopodatkowane (por.:
- P. Skorupa, Darmowa usługa to sposób na optymalizację, Rzeczpospolita z dnia 10 sierpnia 2011 r., str. D3,
- K. Gierszewska, E. Sokołowska-Strug, Metody podatkowej optymalizacji VAT wydatków na akcje marketingowe w przemyśle motoryzacyjnym, Vademecum Doradcy Podatkowego).
W tym ujęciu może dojść nawet do sytuacji, że wyświadczenie usługi (które jest nagrodą w loterii) nie będzie podlegać VAT (byłoby czynnością "poza ustawą"), a jednocześnie można byłoby odliczyć VAT z tytułu wydatków służących wyświadczeni usługi, bo mają one ogólny związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.