Pytanie:
Czy istnieje formalna możliwość wniesienia skargi lub zastrzeżeń do protokołu z czynności sprawdzających prawidłowość i rzetelność dokumentów u kontrolowanego kontrahenta?
Czynności prowadzono na podstawie przepisów art. 274c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - dalej o.p. Zakres czynności prowadzonych przez pracowników urzędu skarbowego wykraczał poza wskazany w protokole.

 

Odpowiedź:
Przepisy nie dają możliwości złożenia zastrzeżeń, czy też wyjaśnień do treści samego protokołu sporządzanego po zakończeniu czynności sprawdzających podjętych na podstawie art. 274c § 1 o.p. (kontrola krzyżowa).
Możliwe jest ewentualne złożenie skargi na działanie pracownika urzędu skarbowego. Skarga taka składana jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego - dalej k.p.a. Nie będzie ona jednak powodować możliwości zmiany treści protokołu z czynności sprawdzających (kontroli krzyżowej).

Uzasadnienie:
Czynności prowadzone na podstawie przepisów art. 274c § 1 o.p. to tzw. kontrola krzyżowa. Obecnie (od 22 sierpnia 2005 r.) czynności kontroli krzyżowej prowadzone są u podmiotu poddanego tej kontroli w ramach czynności sprawdzających. Jednocześnie mogą się odbyć tylko w związku z kontrolą podatkową lub postępowaniem podatkowym prowadzonym u kontrahenta osoby poddanej kontroli krzyżowej - czynnościom sprawdzającym.
Z przeprowadzonych czynności sprawdzających sporządza się protokół (art. 274c § 1 zdanie drugie o.p.).
Jak wynika z przepisów art. 280 o.p. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale stosuje się odpowiednio przepisy art. 143 oraz przepisy rozdziałów 1-3, 5, 6, 9 z wyłączeniem art. 171a, rozdziałów 10, 14, 16 oraz 23 działu IV.
Ani przepisy o czynnościach sprawdzających, ani odpowiednio zastosowane przepisy działu IV o.p., do których odsyła art. 280 o.p., nie dają możliwości wniesienia zastrzeżeń do samego protokołu sporządzanego z czynności sprawdzających (w ramach tzw. kontroli krzyżowej).
Możliwość wniesienia zastrzeżeń i wyjaśnień ma natomiast podmiot poddany kontroli podatkowej - który jest kontrahentem podmiotu poddanego czynnościom sprawdzającym (kontroli krzyżowej) - o ile w protokole kontroli zostaną powołane ustalenia zawarte w protokole czynności sprawdzających (kontroli krzyżowej). Wówczas osoba poddana kontroli podatkowej (w ramach której doszło do czynności sprawdzających - kontroli krzyżowej u innego podmiotu) może złożyć do nich zastrzeżenia na zasadach ogólnych wynikających z przepisów o kontroli podatkowej. Takiej możliwości nie ma oczywiście sam podmiot poddany czynnościom sprawdzającym - kontroli krzyżowej.
W sytuacji opisanej w pytaniu ewentualnie może on skorzystać z możliwości złożenia ogólnej skargi na działanie pracownika organu administracji. Skarga ta jest składana na podstawie przepisów k.p.a. Zgodnie z przepisem art. 227 k.p.a. przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw. W sytuacji opisanej w pytaniu można ewentualnie mówić o naruszeniu praworządności (działanie z przekroczeniem upoważnienia).
Skargę taką należałoby złożyć do właściwego Dyrektora Izby Skarbowego (organu wyższego stopnia nad naczelnikiem urzędu skarbowego).
Należy się jednak zastanowić nad składaniem powyższego środka. Jest to środek, który nie dotyczy samego protokołu z czynności sprawdzających (kontroli krzyżowej). Nie można zatem w ten sposób wpłynąć na jego treść. Ewentualne kwestionowanie protokołu z czynności sprawdzających (kontroli krzyżowej) będzie następowało w głównym postępowaniu, czy też kontroli, które właśnie trwa u kontrahenta. Skarga, o której mowa, dotyczy działania urzędnika i może zakończyć się co najwyżej karą dyscyplinarną oraz ewentualnie pouczeniem danego urzędnika, że działał z przekroczeniem uprawnień.

[Uwaga! Odpowiedź na to pytanie jest już nieaktualna od 7 III 2012 r.]