Pytanie:
Z wnioskiem o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew wystąpiła gmina, która jest właścicielem nieruchomości, na której rosną drzewa planowane do usunięcia. Jednocześnie nieruchomość ta jest w użytkowaniu wieczystym Rodzinnego Ogrodu Działkowego. Gmina planuje inwestycję w miejscu lokalizacji drzew, za co w konsekwencji za ich usunięcie zostanie naliczona opłata.

Czy gmina może być wnioskodawcą pomimo tego, że oddała w użytkowanie wieczyste ww. teren? Czy ROD będzie stroną postępowania? Czy ROD musi wyrazić zgodę na usunięcie drzew?

Sprawę komplikuje również fakt, że omawiana gmina to miasto na prawach powiatu. Prezydent miasta byłby w tej sytuacji jednocześnie wnioskodawcą i organem rozpatrującym sprawę, albowiem marszałek określił siebie jako niewłaściwego w sprawie, powołując się na art. 90 ustawy z 16.04.2004 r. o ochronie przyrody i to, że nieruchomość jest w użytkowaniu wieczystym innego podmiotu.

Kto powinien być wnioskodawcą w danej sprawie i kto powinien ją rozpatrzyć, aby zezwolenie na usunięcie drzew zostało prawidłowo wydane?

Odpowiedź:
Gmina nie może złożyć wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew z terenu nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste ROD. Podmiotem uprawnionym do złożenia jest wyłącznie ROD.

Organem właściwym do rozpoznania sprawy jest prezydent miasta. W tym przypadku fakt, że jednocześnie sprawuje funkcje starosty nie ma znaczenia, bowiem nie będzie stroną tego postępowania.

Uzasadnienie:
Zezwolenie na usuwanie drzew z nieruchomości będącej przedmiotem własności gminy i pozostającej w użytkowaniu wieczystym innych podmiotów (w analizowanym przypadku ROD) wydaje wójt, burmistrz, prezydent miasta, zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy z 16.04.2004 r. o ochronie przyrody - dalej u.o.p. Natomiast zezwolenie na usuwanie drzew z działki gminnej wydaje starosta na podstawie wyżej przywołanego przepisu. Marszałek województwa byłby organem właściwym gdyby gmina - miasto na prawach powiatu wystąpiła o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew do prezydenta.

Gmina - jako właściciel terenu nie może występować z wnioskiem o usunięcie drzew z nieruchomości pozostającej w użytkowaniu wieczystym ROD, bowiem wszelkie działania użytkownika wieczystego podejmowane są z pominięciem osób trzecich (a więc właściciela również) i użytkownik wieczysty nie musi zgodzić się na usunięcie drzew. Gmina mogłaby wystąpić z wnioskiem wtedy, gdyby posiadała pełnomocnictwo użytkownika wieczystego. Wtedy działałaby jako jego pełnomocnik, co oznacza, że wniosek byłby złożony w imieniu użytkownika wieczystego, który w takim przypadku byłby stroną postępowania.

Prawo użytkowania wieczystego regulują przepisy art. 232 - 243 ustawy z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny - dalej k.c. Zgodnie z art. 233 k.c., w granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik wieczysty może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych podmiotów. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać. Jak wynika z powyższego gmina nie jest uprawniona do występowania o usunięcie drzew z nieruchomości stanowiącej przedmiot jej własności.

Prezydent miasta, aby mógł występować w imieniu użytkowników wieczystych, musi posiadać pełnomocnictwo, upoważniające wprost do wystąpienia z wnioskiem o usunięcie drzew, z tym że w takim przypadku nie mógłby jednocześnie reprezentować interesów użytkowników wieczystych i wydawać zezwolenia na wycinkę drzew z nieruchomości pozostającej w użytkowaniu wieczystym. Oznacza to, że - będąc pełnomocnikiem użytkowników wieczystych - musiałby z takiego postępowania wyłączyć się i zwrócić się do SKO o rozpoznanie sprawy lub wyznaczenie innego równorzędnego podmiotu do rozpoznania wniosku.