Odpowiedź:
Rozbudowa wiejskiego domu mieszkalnego w ramach zabudowy zagrodowej nie wymaga wyłączenia gruntu z produkcji rolnej.
Uzasadnienie:
Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 4.12.2008 r., II OSK 1536/07 „pojęcie zabudowy zagrodowej należy zdefiniować jako zespół budynków obejmujący wiejski dom mieszkalny i zabudowania gospodarskie, położony w obrębie jednego podwórza.”
„Uzasadnione jest [...] żądanie od osób występujących z wnioskiem u ustalenie warunków zabudowy [dla zabudowy zagrodowej] nie tylko potwierdzenia faktu prowadzenia przez nie gospodarstwa rolnego o odpowiedniej powierzchni, ale także posiadania przez wnioskodawcę statusu rolnika.” – Kaczor Jacek. Artykuł. NZS.2013.2.12. Zabudowa zagrodowa – analiza podstawowych problemów.
W myśl art. 6 ust. 1 ustawy z 11.04.2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 2052) za rolnika indywidualnego uważa się osobę fizyczną będącą właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha, posiadającą kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat zamieszkałą w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i prowadzącą przez ten okres osobiście to gospodarstwo.
Jeśli chodzi o spełnienie warunków przewidzianych w powołanym przepisie:
Osobiste prowadzenie gospodarstwa rodzinnego
„Treść normy art. 6 ust. 2 ustawy z 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego nakazuje przyjąć, że warunek dotyczący osobistego prowadzenia gospodarstwa rodzinnego (art. 5 ustawy) oznacza obowiązek pracy osoby fizycznej w całym tym gospodarstwie, bądź w znaczącej jego części, w porównaniu do jego całości.” – wyrok Sądu Najwyższego z 13.11.2014 r., V CSK 52/14.
"Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, Dz.U. Nr 64, poz. 592] uważa się, że osoba fizyczna osobiście prowadzi gospodarstwo rolne, jeżeli podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej w tym gospodarstwie. Wydawanie zaświadczenia potwierdzającego tę okoliczność nie należy do spraw dotyczących nieruchomości czy prowadzenia zakładu pracy, a więc będzie do tego właściwy wójt miejsca zamieszkania nieruchomości rolnej (art. 21 § 1 pkt 3 k.p.a.).
Przepis o podejmowaniu wszelkich decyzji [art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, Dz.U. Nr 94, poz. 592] należy wykładać, kierując się przede wszystkim zdrowym rozsądkiem. Sytuacje wyjątkowe (krótkotrwały wyjazd, chwilowa niedyspozycja ) nie powinny być brane pod uwagę.” – Wierzbowski Błażej. Artykuł. Rzeczposp. PCD.2003.9.5 Wójt nie musi być detektywem, ale będzie geodetą.
Zamieszkanie w gminie
W myśl art. 25 k.c. miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16.09.2014 r., II OSK 2172/14 „o miejscu zamieszkania decydują występujące łącznie dwie przesłanki faktyczne: przebywanie w znaczeniu fizycznym w określonej miejscowości (corpus, tj. czynnik zewnętrzny) i zamiar stałego pobytu (animus, tj. czynnik wewnętrzny). Jeśli jedna z tych przesłanek nie jest spełniona, powoduje to utratę miejsca zamieszkania. Zamiar stałego pobytu może przejawiać się poprzez zlokalizowanie w danej miejscowości tzw. stałego ogniska domowego, co oznacza m.in. zakup domu, czy mieszkania. O miejscu zamieszkania nie przesądza wyłącznie samo zatrudnienie w danej miejscowości. Przy ustalaniu zamiaru stałego pobytu chodzi nie tylko o związki natury ekonomicznej, ale też emocjonalnej, czy rodzinnej. Faktyczne przebywanie w danej miejscowości nie może być rozumiane jedynie, jako pobyt wymuszony koniecznością wykonywania w niej swych obowiązków pracowniczych czy zarobkowych, ale musi mieć ono jednocześnie cechy założenia tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów. Przebywanie w miejscowości bowiem musi wiązać się ze skupieniem w niej życiowej aktywności, związanej nie tylko z pracą, ale również z rodziną.”
„Instytucja zameldowania ma charakter wyłącznie ewidencyjno-porządkowy. Nie można utożsamiać miejsca zamieszkania z miejscem zameldowania na pobyt stały, gdyż z czynnością zameldowania nie wiąże się nabycie jakichkolwiek praw bądź obowiązków.” – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 27.03. 2014 r., II SA/Po 137/14.
Powyższe organ winien ocenić w toku postępowania o wydanie decyzji o warunkach zabudowy na podstawie środków dowodowych przewidzianych kodeksem postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 75 k.p.a. jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny.
Jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia właściwego organu administracji, organ administracji publicznej odbiera od strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania.
Powierzchnia gospodarstwa
Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w danej gminie ogłaszana jest w uchwale danej rady gminy wydanej na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2016 r. poz. 446) w zw. z art. 61 ust. 4 ustawy z 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1073) – dalej u.p.z.p.
Żaden przepis prawa nie reguluje sposobu obliczania średniej powierzchni gospodarstwa rolnego w gminie na potrzeby art. 61 ust. 4 u.p.z.p.; logicznym wydaje się jednak wzięcie pod uwagę rzeczywistej liczby hektarów wynikającej z ewidencji gruntów i budynków.
Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 10.11.2015 r., II SA/Gd 360/15 „z treści przepisu art. 61 ust. 4 u.p.z.p. bezspornie wynika, że warunkiem do jego zastosowania jest jednoznaczne ustalenie, że – po pierwsze – inwestorzy planują zabudowę zagrodową i – po drugie – prowadzą gospodarstwo rolne, które – po trzecie – ma określoną powierzchnię (jest większe niż średnia powierzchnia gospodarstwa w gminie). Istotne znaczenie dla prawidłowej interpretacji art. 61 ust. 4 ma także pojęcie gospodarstwa rolnego, z którym ma być powiązana planowana przez inwestora zabudowa zagrodowa. W związku z tym, że u.p.z.p. nie zawiera pojęcia gospodarstwa rolnego, należy dokonać jego wykładni przy uwzględnieniu treści art. 553 k.c. Z kolei zabudowa zagrodowa to inaczej siedlisko, czyli funkcjonalnie zorganizowane w ramach jednego podwórka zabudowania o charakterze gospodarczym (w tym produkcyjnym) oraz mieszkaniowym służące prowadzeniu gospodarstwa rolnego.”
Magdalena Niewińska-Struszyńska, autorka współpracuje z publikacją Serwis Budowlany
Odpowiedzi udzielono 6.07.2017 r.
Czy budowa lub rozbudowa domu jednorodzinnego na działce rolnej w ramach siedliska wymaga decyzji wyłączającej grunty z produkcji rolnej?
Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Budowlany: Czy budowa lub rozbudowa domu jednorodzinnego na działce rolnej w ramach siedliska wymaga decyzji wyłączającej grunty z produkcji rolnej?
