Pełna treść komentarza dostępna jest w  programie Serwis Budowlany .



Zasadę powyższą potwierdza art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa, zgodnie z którym prawo wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie oraz samodzielnego projektowania przestrzeni w skali regionalnej i lokalnej lub kierowania zespołem prowadzącym takie projektowanie przysługuje wyłącznie osobom wpisanym na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego.

Potwierdzenie powyższego znajduje się w art. 12 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane. W myśl przywołanego przepisu podstawę do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie stanowi wpis, w drodze decyzji, do centralnego rejestru prowadzonego przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego oraz – zgodnie z odrębnymi przepisami – wpis na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego, potwierdzony zaświadczeniem wydanym przez tę izbę z określonym w nim terminem ważności.

1. Wstęp
Obowiązek członkostwa w izbie samorządu zawodowego dotyczy wszystkich posiadających uprawnienia budowlane i planujących wykonywać samodzielne funkcje wynikające z posiadanych decyzji. Natomiast obowiązek uzyskania wpisu do centralnego rejestru, o którym mowa w przywołanym przepisie art. 12 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane - dalej pr. bud., dotyczy wyłącznie osób posiadających uprawnienia budowlane uzyskane po dniu 1 stycznia 1995 r.

Przepisy ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych - dalej ustawa deregulacyjna, dokonały istotnej zmiany w zakresie zasad funkcjonowania izb samorządu zawodowego, jak i zasad przynależności do izb.

Ustawa o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa przewiduje istnienie równolegle dwóch izb samorządu zawodowego.

Są nimi:
1. izba architektów, zrzeszająca osoby:
posiadające uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej:
• do projektowania bez ograniczeń
• do projektowania w ograniczonym zakresie
• do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń
• do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie
• do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń
• do projektowania i kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie
uzyskane na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane - czyli po 1 stycznia 1995 r.
posiadające uprawnienia w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń oraz w zakresie odpowiadającym takim uprawnieniom uzyskane przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane - czyli przed 1 stycznia 1995 r.

2. izba inżynierów budownictwa, zrzeszająca osoby:
posiadające uprawnienia budowlane we wszystkich rodzajach i zakresach specjalności:
• konstrukcyjno-budowlanej
• inżynieryjnej:
a) mostowej
b) drogowej
c) kolejowej
d) hydrotechnicznej
e) wyburzeniowej
• instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń:
a) telekomunikacyjnych
b) cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych
c) elektrycznych i elektroenergetycznych
uzyskane na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane - czyli po 1 stycznia 1995 r.
posiadające uprawnienia budowlane odpowiadającym zakresowi specjalności, o których mowa powyżej uzyskane przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane - czyli przed 1 stycznia 1995 r.
posiadające uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej odpowiadające uprawnieniom:
• do projektowania w ograniczonym zakresie
• do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń
• do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie
uzyskane przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane - czyli przed 1 stycznia 1995 r.

Z dniem 10 sierpnia 2014 r., czyli z dniem wejścia w życie przepisów ustawy deregulacyjnej, przestała istnieć izba urbanistów. Konsekwencją powyższego jest brak reprezentacji grupy zawodowej urbanistów przez samorząd zawodowy zawodu zaufania publicznego. Zdaniem Ministerstwa Sprawiedliwości, które sprawowało nadzór nad zmianami w tym zakresie, nie ma wystarczających przesłanek do zaliczenia samorządu zawodowego urbanistów do wskazanych w art. 17 ust. 1 Konstytucji RP, a tym samym brak podstaw do ograniczenia zagwarantowanej w art. 65 Konstytucji RP wolności wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Powyższe z kolei skutkuje również zniesieniem obowiązku przynależności do samorządu zawodowego urbanistów, co mimo licznych protestów, stało się faktem.

2. Procedura uzyskiwania wpisu członkowskiego

Procedura uzyskiwania wpisu członkowskiego nie oznacza weryfikacji czy aktualizacji posiadanych uprawnień budowlanych. Każda osoba posiadająca uprawnienia budowlane ma prawo należeć do właściwej izby, jeżeli posiada odpowiedni rodzaj uprawnień budowlanych.

Zrzeszenie w izbach samorządu zawodowego następuje na zasadzie dobrowolności, dlatego też uzyskanie członkostwa we właściwej izbie samorządu zawodowego następuje wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej.

Od zasady powyższej przewidziano wyjątek określony w art. 33a ust. 10 u.s.z.a., zgodnie z którym, właściwa Krajowa Rada Izby wydaje decyzję o uznaniu kwalifikacji zawodowych po spełnieniu warunków określonych w ustawie oraz zobowiązuje okręgową izbę wskazaną przez zainteresowanego do dokonania wpisu na listę członków w przypadku, gdy osoba ta posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.

3. Prawa i obowiązki członków izb

3.1. Prawa członków izb

Podstawowym zadaniem izb jest realizacja zadań wynikających z ustawy o samorządach zawodowych, w tym m.in. sprawowanie nadzoru nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu przez członków izb oraz reprezentacja i ochrona interesów zawodowych swoich członków.
Członkostwo w izbie samorządu zawodowego łączy się w pewnymi uprawnieniami, które skorelowane są ściśle z obowiązkami określonymi w przepisach przywołanej ustawy. Zgodnie z powyższym, członek izby ma prawo do:
1) korzystania z pomocy w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz zapewnienia właściwych warunków wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie – w tym celu izby organizują lub współorganizują różnego rodzaju szkolenia, często dofinansowując je, jak również przyczyniają się do rozpowszechniania wśród członków izby prasy fachowej. Znakomicie sprawdzają się w tym zakresie także szkolenia E-learningowe, do których dostęp mają czynni członkowie izby;
2) korzystania z ochrony i pomocy prawnej izby – przedmiotowa pomoc polega na udzielaniu odpowiedzi na zapytania związane z zakresem uprawnień budowlanych członków, jak również w rozwiązywaniu problemów prawnych i w kontaktach z innymi organami;
3) korzystania z działalności samopomocowej – która przejawia się w udzielaniu przez samorządy różnego rodzaju pomocy materialnej członkom izb znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej bądź życiowej. Udzielanie tej pomocy jest rozstrzygane każdorazowo w izbie okręgowej, której członkiem jest osoba zainteresowana, ale też na szczeblu krajowym;
4) zaskarżenia uchwały okręgowej izby do właściwych organów Krajowej Izby, a uchwały Krajowej Izby do sądu administracyjnego - jest to istotne prawo każdego członka samorządu zawodowego, które daje możliwość wpływania na działania organów izb i ingerencji w podejmowane przez nie decyzje;
5) wybierania i bycia wybieranym - czyli czynne i bierne prawo wyborcze, co zapewnia bezpośredni udział w zarządzaniu i działaniu w izbach samorządu zawodowego.

Uprawnienia powyższe wynikają z art. 40 i 13 u.s.z.a.

Pełna treść komentarza dostępna jest w programie Serwis Budowlany .