Raport „Kto i jak okrada polskie firmy?”, przygotowany na podstawie 8. badania przestępczości gospodarczej wskazuje także na rosnącą skalę nadużyć w Europie Środkowo-Wschodniej, gdzie z nieprawidłowościami zmaga się 43% firm (12% więcej niż w 2016), a średnia na świecie wynosi 49% (wzrost o 13% w porównaniu z 2016).

- Wzrostowy trend liczby nadużyć w firmach na całym świecie jest zjawiskiem niezwykle niepokojącym, nawet jeśli część tego wzrostu wiąże się z coraz lepszymi sposobami wykrywania nieprawidłowości. Musimy pamiętać, że etyka w biznesie powinna być wartością nadrzędną, ponieważ jest podstawą zdrowej i stabilnej gospodarki. Aby ją wzmacniać, musimy jeszcze mocniej postawić na edukację w tym zakresie, promować uczciwe praktyki, a z drugiej strony piętnować, karać i eliminować nieprawidłowe zachowania – mówi Marcin Klimczak, partner w PwC, lider zespołu usług śledczych w Polsce, na Ukrainie i w krajach bałtyckich.

Kradzież, nadużycie podatkowe, konflikt interesów
Najczęściej dochodzi do kradzieży majątku przedsiębiorstwa (47%), nieetycznego prowadzenia biznesu i konfliktu interesów (43%) oraz nadużyć podatkowych i transakcyjnych (40%). Wysoko na liście nadużyć znajduje się również cyberprzestępczość (33%). Dodatkowo, 17% respondentów zetknęło się z prośbą o łapówkę, a 18% jest zdania, że straciło kontrakt na rzecz konkurenta, który wręczył łapówkę.

W wyniku wykrytych oszustw i nieprawidłowości co drugie przedsiębiorstwo w Polsce w ostatnich 24 miesiącach straciło ponad 400 tys. zł. - Wielkość strat ponoszonych przez przedsiębiorców wskazuje, że firmy nie zmagają się z drobnymi kradzieżami biurowymi, ale poważnymi przestępstwami. Warto wskazać, że co czwarty przedsiębiorca stracił w wyniku nadużyć ponad 4 miliony złotych. W dzisiejszej, wysoce konkurencyjnej gospodarce takie kwoty mogą być decydujące w wyścigu o zdobywanie nowych rynków czy klientów. Zamiast je tracić, lepiej zastanowić się jak je zainwestować – mówi Piotr Szymankiewicz, menedżer w zespole usług śledczych w PwC.

Oszust w firmie
Z raportu PwC wynika, że za 55% nadużyć odpowiadały osoby z wewnątrz firmy, z czego 54% było efektem działań przedstawicieli kadry kierowniczej. Na uwagę zasługuje rosnąca rola sygnalistów – w tegorocznym badaniu aż 45% oszustw w polskich przedsiębiorstwach udało się wykryć dzięki sygnalistom (w 2016 r. wskaźnik ten był na poziomie zaledwie 9%). Średnia na świecie dla przestępstw wykrytych z udziałem sygnalistów wynosi 27%.
- Rosnąca rola sygnalistów to dowód na to, że firmy są coraz bardziej dojrzałe i coraz więcej uwagi poświęcają na właściwe kształtowanie kultury organizacyjnej – przejrzystej i opartej na etycznych zasadach. Zgłaszanie nadużyć przestaje być traktowane jak donosicielstwo, jest realnym narzędziem kształtowania postaw i zachowań w organizacji. Warto pamiętać o tym, że opracowanie procedur i regulacji to za mało, by mówić o skutecznym przeciwdziałaniu nieprawidłowościom. Konieczne jest ich efektywne wdrożenie poprzez komunikację wewnętrzną i szkolenia wszystkich pracowników – dodaje Angelika Ciastek-Zyska, menedżer w zespole usług śledczych w PwC.

Eksperci PwC podkreślają, że nowe technologie są coraz częściej obecne w obszarze wykrywania nieprawidłowości. 52% polskich przedsiębiorców już teraz wykorzystuje technologię jako narzędzie do monitorowania nadużyć związanych z cyberatakami (72% na świecie), a 75% dostrzega możliwość wykorzystania technologii do monitorowania organizacji w czasie rzeczywistym pod kątem zwalczania oszustw i przestępczości gospodarczej.