uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 292,
(1) Niezależne usługi medialne odgrywają wyjątkową rolę na rynku wewnętrznym. Stanowią one szybko zmieniający się sektor o istotnym znaczeniu gospodarczym, a jednocześnie zapewniają osobom fizycznym i przedsiębiorstwom dostęp do różnorodnych poglądów i wiarygodnych źródeł informacji, spełniając tym samym funkcję "publicznego nadzoru" pełnioną w interesie ogólnym.
(2) Usługi medialne odgrywają kluczową rolę w społeczeństwach demokratycznych, ponieważ dostarczają informacji stanowiących dobro publiczne. Aby wypełnić tak istotną rolę społeczną i prosperować na rynku, dostawcy usług medialnych muszą być w stanie swobodnie i niezależnie świadczyć swoje usługi na otwartym i przejrzystym rynku, który umożliwia pluralizm podmiotów medialnych i poglądów.
(3) Dostawcy usług medialnych korzystają nie tylko z ochrony na mocy przepisów Unii regulujących rynek wewnętrzny, ale również na mocy art. 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej ("Karta"), ponieważ ich działalność jest istotna dla możliwości korzystania z prawa do wolności wypowiedzi i informacji. Art. 11 Karty stanowi również, że szanuje się wolności i pluralizm mediów oraz że prawo do wolności wypowiedzi obejmuje wolność otrzymywania i przekazywania informacji bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państw członkowskich. Należyte funkcjonowanie wewnętrznego rynku usług medialnych ma ponadto bezpośredni wpływ na państwo prawne i demokrację, które są podstawowymi wartościami Unii zapisanymi w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej.
(4) Utrata dochodów z reklam w ostatnim dziesięcioleciu, w szczególności ze względu na wzrost rozpowszechniania treści medialnych w internecie i zmianę nawyków konsumpcyjnych, spowodowała utratę zasobów finansowych przez tradycyjny sektor mediów, co zagroziło jego zrównoważoności, jak również wpłynęło na jakość i różnorodność oferowanych treści. Tendencja ta wskazuje na to, że rynek nie zapewnia trwałych korzyści niezależnemu dziennikarstwu informacyjnemu i dziennikarstwu wysokiej jakości, które są dobrami publicznymi i pomagają przeciwdziałać dezinformacji.
(5) Jak wskazano w europejskim planie działania na rzecz demokracji 1 , Komisja przedstawiła szereg inicjatyw mających na celu wspieranie wolności i pluralizmu mediów. Przyjęła zalecenie w sprawie zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa dziennikarzom i innym pracownikom sektora mediów oraz wzmocnienia ich pozycji w Unii Europejskiej 2 . Komisja przedstawiła również wniosek dotyczący dyrektywy 3 i zalecenie 4 w sprawie ochrony osób, które angażują się w debatę publiczną, przed ewidentnie bezzasadnymi lub stanowiącymi nadużycie postępowaniami sądowymi ("strategiczne powództwa zmierzające do stłumienia debaty publicznej"). Ponadto w ramach planu działania na rzecz mediów i sektora audiowizualnego Komisja wdrożyła szereg działań mających na celu wsparcie odbudowy i transformacji sektora mediów i sektora audiowizualnego 5 . Komisja ściśle monitoruje również transpozycję i wdrażanie ważnych aktów prawnych dotyczących sektora mediów, w szczególności dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych 6 i dyrektywy w sprawie prawa autorskiego 7 .
(6) Komisja przedstawiła wniosek ustawodawczy dotyczący rozporządzenia ustanawiającego wspólne ramy dla usług medialnych na rynku wewnętrznym (europejski akt o wolności mediów). Wniosek ten przewiduje szereg zabezpieczeń w prawie Unii w celu ochrony pluralizmu mediów i niezależności redakcyjnej na rynku wewnętrznym. Niniejsze zalecenie towarzyszy proponowanemu rozporządzeniu jako narzędzie o bezpośrednim skutku służące wspieraniu niezależności redakcyjnej i przejrzystości własności mediów.
(7) Jednocześnie, jako uzupełnienie prawodawstwa i jak podkreślono w europejskim planie działania na rzecz demokracji, Komisja aktywnie wspiera inicjatywy samoregulacji podejmowane przez sektor mediów. Niniejsze zalecenie jest częścią tych starań.
(8) Przemysł medialny ma długą tradycję samoregulacji i podjął szereg inicjatyw w tej dziedzinie. Opierając się na tych inicjatywach i biorąc pod uwagę różnorodność tradycji i podejść prawnych w państwach członkowskich, można określić dobrowolne praktyki, które dostawcy usług medialnych mogliby stosować, aby zwiększyć swoją odporność i lepiej opierać się naciskom politycznym i gospodarczym Sektor mógłby zaangażować się w dyskusję na temat takich dobrowolnych praktyk, pozostawiając dostawcom usług medialnych swobodę decydowania, które praktyki mogą odpowiadać ich indywidualnym potrzebom i modelom biznesowym, biorąc zwłaszcza pod uwagę szczególne potrzeby mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw w rozumieniu art. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE 8 .
(9) Ludzie muszą być w stanie ufać informacjom, które otrzymują, aby móc korzystać z przysługujących im demokratycznych praw. Muszą mieć dostęp do różnorodnych poglądów i wiarygodnych źródeł informacji, aby formułować własne opinie i wnosić wkład w procesy demokratyczne. Dostęp do wiarygodnych informacji jest równie ważny dla przedsiębiorstw, aby mogły one podejmować świadome decyzje.
(10) Europejscy dostawcy usług medialnych w coraz większym stopniu podlegają nadmiernej ingerencji w indywidualne decyzje redakcyjne, w tym ze strony prywatnych właścicieli i udziałowców, co ma negatywny wpływ na wolność redakcyjną, zdolność do dostarczania niezależnych wiadomości, a tym samym na dostępność wiarygodnych informacji dla odbiorców mediów. W monitorze pluralizmu mediów z 2022 r. wykazano wysokie ryzyko nadmiernego wpływu komercyjnego i właścicielskiego w kilku państwach członkowskich 9 . W epoce cyfrowej, ze względu na zwiększoną możliwość łatwego dostępu do informacji dostarczanych przez dostawców usług medialnych mających siedzibę w innych państwach członkowskich, konieczne jest wspieranie dobrych praktyk na szczeblu UE w celu zapewnienia, aby mieszkańcy i przedsiębiorstwa Unii otrzymywali niezależne i zróżnicowane wiadomości i treści dotyczące bieżących wydarzeń, które pozwolą im formułować poglądy i dokonywać świadomych wyborów, przyczyniając się do rozwoju sfery publicznej na rynku wewnętrznym.
(11) Niezależność redakcyjna chroni redaktorów i dziennikarzy przed konfliktami interesów i pomaga im w odpieraniu nadmiernej ingerencji i nacisków. W związku z tym jest ona warunkiem wstępnym tworzenia i obiegu bezstronnych informacji oraz niezbędnym aspektem wolności mediów. Umożliwia świadczenie i odbiór niezależnych i pluralistycznych usług medialnych przez mieszkańców i przedsiębiorstwa w całej Unii. Ma to szczególne znaczenie dla dostawców usług medialnych dostarczających wiadomości i treści dotyczące bieżących wydarzeń, bez względu na ich format (w tym filmy dokumentalne lub czasopisma dotyczące takich kwestii). Zalecenia dotyczące dobrowolnych środków w zakresie niezależności redakcyjnej kieruje się w związku z tym do takich dostawców.
(12) W tym kontekście niektórzy dostawcy usług medialnych wprowadzili już środki, normy lub mechanizmy ładu korporacyjnego, takie jak karty redakcyjne, kodeksy lub komitety etyczne, w celu ochrony niezależności redakcyjnej. W niektórych serwisach informacyjnych dziennikarze mają wpływ na wybór redaktorów naczelnych lub nawet na zmiany własności mediów. W niektórych przedsiębiorstwach medialnych dziennikarze mają status akcjonariuszy i mogą uczestniczyć w podejmowaniu strategicznych decyzji i w podziale zysków gospodarczych. W kilku państwach członkowskich niektóre z tych środków korporacyjnych są prawnie wymagane w odniesieniu do określonych rodzajów dostawców usług medialnych 10 . Te i inne przykłady zabezpieczeń powinny być wykorzystywane jako źródło inspiracji dla dobrowolnych środków i jako podstawa do kontynuowania prowadzonych przez zainteresowane strony dyskusji na temat sposobów poprawy ochrony niezależności redakcyjnej.
(13) Chociaż prywatni właściciele mediów mają prawo wybierać i decydować o długoterminowym kierunku redakcyjnym, ważne jest zapewnienie, aby redaktorzy mogli w swojej codziennej pracy niezależnie relacjonować wiadomości i sprawy bieżące. Redaktorzy powinni bowiem opierać indywidualne decyzje redakcyjne na badaniach i ocenach dziennikarskich oraz na znaczeniu informacji dla czytelników. Powinni oni również mieć możliwość swobodnego wyrażania krytycznych poglądów bez obawy przed odwetem. Istnieje potrzeba zrównoważonego podejścia sterowanego przez sektor w celu wspierania niezależności redakcyjnej, przy jednoczesnym uznaniu uzasadnionych praw i interesów prywatnych właścicieli dostawców usług medialnych zarówno z punktu widzenia wolności prowadzenia działalności gospodarczej, jak i ich własnej wolności wypowiedzi.
(14) Samoregulacja mediów i standardy etyki dziennikarskiej to skuteczne narzędzia wzmacniające pozycję dziennikarzy i pomagające im w odpieraniu nadmiernych nacisków, w tym o charakterze politycznym i komercyjnym, zwiększając tym samym zaufanie publiczne do mediów 11 . W całej Unii można jednak poprawić stosowanie standardów dziennikarskich. W monitorze pluralizmu mediów z 2022 r. zwrócono uwagę na niedociągnięcia w skutecznym wprowadzaniu w życie samoregulacji 12 .
(15) Ponadto, jak wskazano w finansowanym przez Unię projekcie "Rady ds. mediów w epoce cyfrowej", rady ds. mediów lub prasy działają jedynie w ponad połowie państw członkowskich 13 . We wspomnianych państwach członkowskich różnią się one pod względem wielkości, zakresu działalności, a także rodzaju tożsamości prawnej lub uznawania na mocy prawa krajowego, co może mieć wpływ na ich rzeczywistą rolę. W państwach członkowskich, w których nie ustanowiono jeszcze rad ds. mediów lub prasy, przedstawicielom społeczności medialnej brakuje zachęt do ich powołania.
(16) W niniejszym zaleceniu zaproponowano dostawcom usług medialnych niewyczerpujący katalog dobrowolnych środków i strategii służący zagwarantowaniu niezależnego procesu tworzenia treści informacyjnych. Zalecane środki dotyczą kluczowych elementów tego procesu, począwszy od warunków niezależnego tworzenia treści redakcyjnych poprzez umożliwienie dziennikarzom udziału w kluczowych decyzjach dotyczących funkcjonowania mediów, aż po strategie zapewniające długoterminową stabilność produkcji treści informacyjnych.
(17) Żadnego z zapisów niniejszego zalecenia, które z definicji nie jest wiążące, nie należy interpretować jako naruszające swobodę świadczenia usług na rynku wewnętrznym lub wolność wypowiedzi i informacji, w tym wolność prasy, ani ingerujące w wolność redakcyjną lub wolność prowadzenia działalności gospodarczej. Nie należy uznawać, że wewnętrzne zabezpieczenia w jakikolwiek sposób pozbawiają właścicieli mediów ich roli w wyznaczaniu celów strategicznych oraz wspieraniu wzrostu i rentowności finansowej ich przedsiębiorstw. Ponadto należy uznać wiodącą rolę, jaką odgrywają dostawcy usług medialnych i dziennikarze w opracowywaniu wewnętrznych zabezpieczeń i instrumentów samoregulacji.
(18) Niniejsze zalecenie jest wynikiem wymiany poglądów z zainteresowanymi stronami, w szczególności dziennikarzami, przedsiębiorstwami medialnymi i ich stowarzyszeniami. Opiera się ono na dyskusjach na Europejskim Forum Mediów Informacyjnych 14 , w szczególności na jego drugiej edycji z 29 listopada 2021 r., podczas której omówiono transformację sektora mediów i związane z nią wyzwania 15 . Uwzględniono w nim również istniejące inicjatywy branżowe, w tym inicjatywę na rzecz zaufania do dziennikarstwa podjętą przez organizację Reporterzy bez Granic i jej partnerów, której celem jest promowanie zdrowszej przestrzeni informacyjnej wspieranej przez normy branżowe.
(19) Zalecane środki opierają się na inicjatywach testujących nowe modele biznesowe i współpracę, takich jak inicjatywy finansowane w ramach partnerstwa dziennikarskiego wspieranego przez program "Kreatywna Europa" 16 . Opierają się one również na programach wsparcia finansowego i priorytetach określonych w planie działania na rzecz mediów i sektora audiowizualnego w ramach działań na szczeblu UE służących wspieraniu ekosystemu sektora mediów informacyjnych. Ponadto niektórzy dostawcy usług medialnych posługują się strukturami zarządzania, w których podmioty nienastawione na zysk, takie jak fundusze powiernicze lub fundacje, posiadają całość lub część swojego kapitału, a w niektórych przypadkach odgrywają ważną rolę w wyznaczaniu zarządów i redaktorów naczelnych, co uznaje się za służące zachowaniu niezależności redakcyjnej dostawcy w perspektywie długoterminowej. Inne mechanizmy zarządzania mające podobne cele obejmują ustalenia dotyczące akcjonariatu dziennikarskiego, w ramach których członkowie kadry redakcyjnej lub ich organów przedstawicielskich kontrolują część akcji lub posiadają uprawnienia do zablokowania przystąpienia nowego akcjonariusza posiadającego pakiet kontrolny, który może mieć wpływ na niezależność redakcyjną. Na tej podstawie zalecane środki odnoszą się do możliwych podejść, które dostawcy usług medialnych mogą rozważyć, aby zwiększyć swoją zrównoważoność, a tym samym odporności na naciski polityczne i rynkowe, podkreślając, że nadal są oni najbardziej odpowiedni jako podmioty gospodarcze do opracowania modeli biznesowych odpowiadających ich celom i zdolnościom, zgodnie z segmentami rynku, w których działają.
(20) Niniejsze zalecenie ma również na celu dalsze promowanie przejrzystości własności mediów w całej Unii. Obecnie, w oparciu o normy międzynarodowe 17 i unijne przepisy dotyczące mediów zachęca się państwa członkowskie do przyjmowania środków sektorowych, aby zwiększyć przejrzystość własności mediów. W szczególności w art. 5 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE 18 uznano, że państwa członkowskie mogą wymagać od dostawców usług medialnych podlegających ich jurysdykcji udostępniania informacji o swojej strukturze właścicielskiej, w tym rzeczywistych właścicielach (beneficjentach rzeczywistych), zgodnie z ogólnymi przepisami dotyczącymi przejrzystości informacji o beneficjentach rzeczywistych określonymi w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 19 . W zaleceniu Rady Europy z 2018 r. w sprawie pluralizmu mediów i przejrzystości własności mediów wezwano państwa członkowskie do wprowadzenia ram ujawniania dokładnych i aktualnych informacji dotyczących bezpośredniej i rzeczywistej własności mediów. Komisja współfinansuje ponadto opracowywanie monitora własności mediów, którego celem jest stworzenie możliwej do przeszukiwania i skorygowania bazy danych służącej dostarczaniu bezpłatnych i przyjaznych dla użytkownika informacji na temat własności mediów w całej Unii.
(21) Środki zwiększające przejrzystość własności mediów dla ogółu społeczeństwa byłyby istotne ze względu na szczególny charakter usług medialnych jako dobra publicznego 20 . Ponieważ media odgrywają rolę w relacjonowaniu i rozliczaniu kwestii politycznych i gospodarczych, przejrzystość własności mediów jest niezbędnym elementem każdego ekosystemu mającego na celu wspieranie dziennikarstwa śledczego, różnorodności mediów i zaufania publicznego do relacji medialnych. Podczas konsultacji przeprowadzonych w związku z przygotowaniem niniejszego zalecenia zainteresowane strony zwróciły uwagę na brak informacji na temat przejrzystości mediów.
(22) Z powyższego wynika, że właściwe jest kompleksowe podejście do przejrzystości własności mediów. Promowałoby ono udostępnianie informacji na temat własności mediów (lub sposobu wykonywania tego prawa własności) przez rząd, instytucję państwową, przedsiębiorstwo państwowe lub inny organ publiczny, na temat interesów, powiązań lub aktywności właścicieli w innych mediach lub przedsiębiorstwach niebędących mediami, a także wszelkich innych interesów, które mogłyby wpłynąć na strategiczne podejmowanie decyzji przez przedsiębiorstwo medialne lub na linię programową jego redakcji. Należy również zalecić publikowanie informacji na temat wszelkich zmian w zakresie własności mediów lub kontroli nad nimi, gdyż duże znaczenie mają aktualne informacje dotyczące struktury własnościowej usługobiorców. Zalecane podejście należy dostosować w zależności od rodzaju mediów i charakteru ich własności. W szczególności w przypadku mediów będących własnością dziennikarzy należy udostępniać wyłącznie informacje na temat właścicieli pełniących wiodącą rolę, na przykład członków zarządu.
(23) W związku z tym niniejsze zalecenie służy promowaniu wysokiego poziomu przejrzystości własności mediów w całej Unii poprzez dobrowolne działania, które mogłyby być podejmowane zarówno bezpośrednio przez dostawców usług medialnych, jak i przez państwa członkowskie, bez uszczerbku dla horyzontalnych zasad przejrzystości własności na szczeblu unijnym na mocy dyrektywy (UE) 2015/849 oraz przepisów dotyczących ujawniania informacji przez spółki na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 21 , a także dla istniejących na szczeblu unijnym systemów integracji rejestrów.
(24) Aby wspierać działania następcze w związku z niniejszym zaleceniem, Komisja ułatwi regularny dialog z państwami członkowskimi oraz przedstawicielami dostawców usług medialnych i dziennikarzy na odpowiednich forach, w szczególności na Europejskim Forum Mediów Informacyjnych. Komisja będzie ściśle monitorować działania podejmowane przez państwa członkowskie i śledzić odpowiednie środki podjęte przez dostawców usług medialnych na podstawie zalecenia. W tym celu należy zwrócić się do państw członkowskich o dostarczenie Komisji odpowiednich informacji, których dostarczenia można zasadnie oczekiwać, aby umożliwić Komisji monitorowanie zgodności z odpowiednimi częściami skierowanego do nich zalecenia. Wyniki monitorowania można uwzględnić w dyskusjach prowadzonych przez zainteresowane strony,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ZALECENIE:
Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.
27.02.2025Już nie 30 tys. zł, a 50 tys. zł ma grozić maksymalnie pracodawcy, który zawrze umowę cywilnoprawną, choć powinien - umowę o pracę. Podobnie temu, który nie wypłaca w terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi jego rodziny. A jeśli nie wypłaca przez okres co najmniej 3 miesięcy, to kara ma wynieść nawet 60 tys. złotych - zdecydował Sejm, przyjmując poprawkę Lewicy, zmieniającą Kodeks pracy w... ustawie dotyczącej cudzoziemców.
25.02.2025500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia
20.01.20251 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.
02.01.2025W 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie tylko raz. Obniżeniu ulegnie natomiast minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej płaconej przez przedsiębiorców. Grozi nam za to podwyżka podatku od nieruchomości. Wzrosną wynagrodzenia nauczycieli, a prawnicy zaczną lepiej zarabiać na urzędówkach. Wchodzą w życie zmiany dotyczące segregacji odpadów i e-doręczeń. To jednak nie koniec zmian, jakie czekają nas w Nowym Roku.
31.12.20241 stycznia 2025 r. zacznie obowiązywać nowa Polska Klasyfikacja Działalności – PKD 2025. Jej ostateczny kształt poznaliśmy dopiero w tygodniu przedświątecznym, gdy opracowywany od miesięcy projekt został przekazany do podpisu premiera. Chociaż jeszcze przez dwa lata równolegle obowiązywać będzie stara PKD 2007, niektórzy już dziś powinni zainteresować się zmianami.
31.12.2024Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2022.245.56 |
Rodzaj: | Zalecenie |
Tytuł: | Zalecenie 2022/1634 w sprawie wewnętrznych gwarancji niezależności redakcyjnej i przejrzystości własności w sektorze mediów |
Data aktu: | 16/09/2022 |
Data ogłoszenia: | 22/09/2022 |
Data wejścia w życie: | 16/09/2022 |