a także mając na uwadze, co następuje:(1) Hodowla zwierząt gatunków bydła, świń, owiec, kóz i koniowatych zajmuje w unijnym rolnictwie strategiczne miejsce pod względem gospodarczym i społecznym oraz wnosi wkład w dziedzictwo kulturowe Unii. Ta działalność rolnicza, która przyczynia się do bezpieczeństwa żywnościowego Unii, jest źródłem dochodów dla ludności wiejskiej. Najlepszym wsparciem dla hodowli zwierząt tych gatunków jest zachęcanie do wykorzystywania do niej zwierząt hodowlanych czystorasowych lub mieszańców świni o udowodnionej wysokiej jakości genetycznej.
(2) W związku z powyższym, w ramach swojej polityki rolnej, państwa członkowskie starały się konsekwentnie promować produkcję zwierząt gospodarskich o szczególnych cechach genetycznych poprzez ustanawianie norm, niekiedy czyniąc to poprzez inwestycje publiczne. Rozbieżności między tymi normami mogą prowadzić do powstania barier technicznych w handlu zwierzętami hodowlanymi i ich materiałem biologicznym wykorzystywanym do rozrodu oraz w ich wprowadzaniu na terytorium Unii.
(3) Ramy prawne dla prawa Unii w zakresie hodowli zwierząt hodowlanych czystorasowych gatunków bydła, świń, owiec, kóz i koniowatych oraz mieszańców świni zostały określone w dyrektywach Rady 88/661/EWG 3 , 89/361/EWG 4 , 90/427/EWG 5 , 91/174/EWG 6 , 94/28/WE 7 oraz 2009/157/WE 8 . Celem tych dyrektyw był rozwój hodowli zwierząt gospodarskich w Unii przy jednoczesnym uregulowaniu handlu zwierzętami hodowlanymi i ich materiałem biologicznym wykorzystywanym do rozrodu oraz ich wprowadzania na terytorium Unii, a w rezultacie utrzymanie konkurencyjności unijnego sektora hodowli zwierząt.
(4) Dyrektywy Rady 87/328/EWG 9 , 90/118/EWG 10 oraz 90/119/EWG 11 zostały przyjęte, aby zapobiec utrzymywaniu lub przyjmowaniu przez państwa członkowskie przepisów krajowych dotyczących dopuszczania do celów hodowli zwierząt hodowlanych gatunków bydła i świń oraz produkcji i wykorzystywania ich nasienia, oocytów i zarodków, co mogłoby stanowić zakaz lub ograniczenie handlu lub przeszkodę w tym handlu w odniesieniu do krycia naturalnego, sztucznego unasienniania bądź pozyskiwania nasienia, oocytów lub zarodków.
(5) Na podstawie dyrektyw 88/661/EWG, 89/361/EWG, 90/427/EWG, 91/174/EWG, 94/28/WE oraz 2009/157/WE, po konsultacji z państwami członkowskimi za pośrednictwem Stałego Komitetu ds. Zootechniki ustanowionego decyzją Rady 77/505/EWG 12 , Komisja przyjęła szereg decyzji określających, w odniesieniu do poszczególnych gatunków, kryteria zatwierdzania lub uznawania organizacji hodowlanych i stowarzyszeń hodowców, wpisywania zwierząt hodowlanych do ksiąg hodowlanych i stadnych, dopuszczania zwierząt hodowlanych czystorasowych gatunków owiec i kóz do hodowli i sztucznego unasienniania, oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej zwierząt hodowlanych gatunków bydła, świń, owiec i kóz oraz określania świadectw hodowlanych lub zootechnicznych dla handlu zwierzętami hodowlanymi i ich materiałem biologicznym wykorzystywanym do rozrodu.
(6) Komisja ustanowiła również wykaz podmiotów zajmujących się hodowlą w państwach trzecich oraz wzory świadectw hodowlanych lub zootechnicznych do celów wprowadzania na terytorium Unii zwierząt hodowlanych oraz ich nasienia, oocytów i zarodków.
(7) Dyrektywy 88/661/EWG, 89/361/EWG, 90/427/EWG, 91/174/EWG, 94/28/WE i 2009/157/WE są do siebie bardzo podobne pod względem struktury i treści. Do kilku z nich wprowadzono z czasem zmiany. W celu uproszczenia i zapewnienia spójności prawa Unii należy zoptymalizować przepisy unijne ustanowione w tych dyrektywach.
(8) W ciągu ostatnich dwudziestu lat Komisja musiała odpowiadać na znaczną liczbę skarg, wniesionych przez hodowców i podmioty realizujące programy hodowlane, w odniesieniu do krajowej transpozycji i interpretacji aktów prawnych Unii w dziedzinie hodowli zwierząt w różnych państwach członkowskich. W celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów unijnych dotyczących hodowli zwierząt oraz uniknięcia przeszkód w handlu zwierzętami hodowlanymi i ich materiałem biologicznym wykorzystywanym do rozrodu, wynikających z rozbieżności w krajowej transpozycji tych dyrektyw, warunki zootechniczne i genealogiczne dotyczące handlu zwierzętami hodowlanymi i ich materiałem biologicznym wykorzystywanym do rozrodu oraz ich wprowadzania na terytorium Unii powinny zostać określone w rozporządzeniu.
(9) Ponadto z doświadczenia wynika, że aby ułatwić stosowanie przepisów przewidzianych we wspomnianych dyrektywach, w szeregu tych przepisów należy wprowadzić bardziej precyzyjne sformułowania i spójną terminologię, która jest standardowo stosowana we wszystkich państwach członkowskich. W celu zachowania jasności i spójności prawa Unii należy również wprowadzić większą liczbę definicji, w tym definicję "rasy".
(10) Dążenie do osiągnięcia konkurencyjności w sektorze hodowli zwierząt nie powinno prowadzić do zaniku ras o cechach dostosowanych do konkretnych kontekstów biofizycznych. Gdyby liczebność populacji ras lokalnych była zbyt niska, rasy te mogłyby być narażone na niebezpieczeństwo utraty różnorodności genetycznej. Zwierzęce zasoby genetyczne - będące ważną częścią bioróżnorodności w rolnictwie - stanowią zasadniczą podstawę zrównoważonego rozwoju sektora hodowlanego, a także stwarzają możliwości dostosowania zwierząt do zmieniających się warunków środowiskowych i produkcyjnych oraz zapotrzebowania rynku i potrzeb konsumentów. Akty prawne Unii w dziedzinie hodowli zwierząt powinny zatem przyczyniać się do zachowania zwierzęcych zasobów genetycznych, ochrony bioróżnorodności oraz produkcji typowych produktów regionalnych wysokiej jakości, opierających się na szczególnych dziedzicznych cechach lokalnych ras zwierząt gospodarskich. Akty prawne Unii powinny też wspierać rentowne programy hodowlane mające na celu doskonalenie ras oraz - w szczególności w przypadku ras zagrożonych i ras autochtonicznych, które nie są powszechnie spotykane w Unii - zachowanie ras, a także zachowanie różnorodności genetycznej w ramach jednej rasy i pomiędzy rasami.
(11) Poprzez selekcję i hodowlę osiągnięto znaczące postępy pod względem rozwijania cech związanych z wydajnością zwierząt utrzymywanych w warunkach fermowych, co doprowadziło do zmniejszenia kosztów produkcji na poziomie gospodarstw. Jednakże w niektórych przypadkach doprowadziło to do niepożądanych skutków ubocznych, wywołując wśród obywateli obawy o dobrostan zwierząt i środowisko. Stosowanie genomiki i wykorzystywanie zaawansowanych technologii informacyjnych, takich jak tzw. precyzyjna hodowla zwierząt, które pozwalają gromadzić duże zbiory danych na temat cech alternatywnych bezpośrednio lub pośrednio związanych z dobrostanem zwierząt i kwestiami dotyczącymi zrównoważonego użytkowania, mogą w znacznym stopniu przyczynić się do rozwiania wątpliwości obywateli i do osiągnięcia celów zrównoważonej hodowli
zwierząt pod względem bardziej oszczędnego gospodarowania zasobami oraz większej odporności i wytrzymałości zwierząt. Gromadzenie danych o tych cechach alternatywnych powinno nabrać znaczenia w ramach programów hodowlanych i powinno uzyskać większą wagę przy określaniu celów selekcji. W tym kontekście zasoby genetyczne zagrożonych ras należy uznać za zasób genów, które mogą potencjalnie przyczynić się do osiągnięcia wspomnianych celów w zakresie dobrostanu zwierząt i zrównoważonego użytkowania.
(12) Niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie do zwierząt hodowlanych gatunków bydła, świń, owiec, kóz i koniowatych oraz ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu, w przypadku gdy zwierzęta te lub potomstwo powstałe z ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu mają zostać wpisane do księgi hodowlanej jako zwierzęta hodowlane czystorasowe lub zarejestrowane w rejestrze hodowlanym jako mieszańce świni, w szczególności z myślą o handlu tymi zwierzętami hodowlanymi i ich materiałem biologicznym wykorzystywanym do rozrodu na terytorium Unii, w tym również w państwie członkowskim, lub o ich wprowadzeniu na terytorium Unii.
(13) Pojęć "zwierzę hodowlane" czy "zwierzę hodowlane czystorasowe" nie należy rozumieć jako obejmujących wyłącznie zwierzęta, które nadal posiadają zdolności rozrodcze. Wykastrowane zwierzęta - poprzez dotyczące ich dane genealogiczne i zootechniczne - mogłyby bowiem wnosić wkład w ocenę jakości genetycznej populacji hodowlanej i w konsekwencji przyczyniać się do wiarygodności rankingów zwierząt hodowlanych opartych na tych wynikach. W zależności od celów programu hodowlanego, brak lub utrata danych w wyniku wyraźnego wyłączenia wykastrowanych zwierząt z wpisywania do ksiąg lub rejestrów hodowlanych prawdopodobnie zniekształciłyby wyniki oceny genetycznej jakości zwierząt hodowlanych, które są powiązane genetycznie z tymi wykastrowanymi zwierzętami.
(14) Celem ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu przepisów dotyczących zwierząt hodowlanych czystorasowych powinno być umożliwienie dostępu do handlu w oparciu o uzgodnione zasady mające zastosowanie do uznawania związków hodowców zajmujących się rasami oraz zatwierdzania ich odpowiednich programów hodowlanych. W niniejszym rozporządzeniu należy również określić przepisy regulujące wpisywanie zwierząt hodowlanych czystorasowych do sekcji głównej księgi hodowlanej oraz do poszczególnych klas sekcji głównej, jeżeli takie istnieją. W niniejszym rozporządzeniu należy ponadto ustanowić przepisy dotyczące przeprowadzania oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej oraz przepisy dotyczące dopuszczania zwierząt hodowlanych do hodowli, a także treść świadectw zootechnicznych.
(15) Podobnie, celem ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu przepisów dotyczących mieszańców świni powinno być umożliwienie dostępu do handlu w oparciu o uzgodnione zasady mające zastosowanie do uznawania przedsiębiorstw hodowlanych zajmujących się różnymi rasami, liniami hodowlanymi lub krzyżówkami gatunków świń oraz zatwierdzania ich programów hodowlanych. W niniejszym rozporządzeniu należy również ustanowić przepisy regulujące rejestrowanie mieszańców świni w rejestrach hodowlanych. W niniejszym rozporządzeniu należy ponadto ustanowić przepisy dotyczące oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej oraz przepisy dotyczące dopuszczania mieszańców świni do hodowli, a także treść świadectw zootechnicznych.
(16) Nie jest właściwe, aby niniejsze rozporządzenie obejmowało kwestie związane z klonowaniem.
(17) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie zapewnienie zharmonizowanego podejścia do handlu zwierzętami hodowlanymi i ich materiałem biologicznym przeznaczonym do rozrodu oraz ich wprowadzania na terytorium Unii, a także do niezbędnych kontroli urzędowych w zakresie programów hodowlanych realizowanych przez związki hodowców i przedsiębiorstwa hodowlane, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na ich skutek, złożoność, transgraniczny i międzynarodowy charakter, możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(18) Jakość usług świadczonych przez związki hodowców i przedsiębiorstwa hodowlane oraz sposób, w jaki oceniają one i klasyfikują zwierzęta hodowlane, mają wpływ na jakość i dokładność informacji zootechnicznych i genealogicznych gromadzonych lub określonych w odniesieniu do tych zwierząt oraz ich wartości rynkowej. W związku z tym należy wprowadzić przepisy dotyczące uznawania związków hodowców i przedsiębiorstw hodowlanych oraz zatwierdzania ich programów hodowlanych w oparciu o zharmonizowane kryteria unijne. Przepisy te powinny również obejmować kwestie dotyczące nadzorowania ich przez właściwe organy państw członkowskich w celu zapewnienia, aby ustanowione przez związki hodowców i przedsiębiorstwa hodowlane zasady nie prowadziły do różnic między programami hodowlanymi, a w rezultacie do powstawania technicznych barier w handlu w Unii.
(19) W niniejszym rozporządzeniu należy przewidzieć procedury podobne do procedur ustanowionych w dyrektywach 88/661/EWG, 89/361/EWG, 90/427/EWG, 91/174/EWG, 94/28/WE oraz 2009/157/WE w odniesieniu do zamieszczania w wykazach uznanych związków hodowców i przedsiębiorstw hodowlanych, w tym również procedury w zakresie aktualizacji, przekazywania i publikowania tych wykazów.
(20) Realizacja programów hodowlanych dotyczących zwierząt hodowlanych czystorasowych ma ogólnie na celu udoskonalenie w sposób zrównoważony cech produkcyjnych i pozaprodukcyjnych zwierząt danej rasy lub zachowanie danej rasy. Te programy hodowlane powinny obejmować dostatecznie dużą liczbę zwierząt hodowlanych czystorasowych hodowanych przez hodowców, którzy - poprzez hodowlę i selekcję -wspierają i rozwijają u tych zwierząt pożądane cechy lub gwarantują zachowanie rasy zgodnie z celami przyjętymi powszechnie przez hodowców uczestniczących w tych programach. Podobnie, programy hodowlane dotyczące mieszańców świni, prowadzone są w celu rozwijania pożądanych cech w drodze planowego krzyżowania osobników świń różnych ras, linii hodowlanych lub krzyżówek. Zwierzęta hodowlane (czystorasowe lub mieszańce) uczestniczące w programie hodowlanym wpisuje się do księgi hodowlanej lub do rejestru hodowlanego z podaniem informacji o ich przodkach oraz poddaje się - w zależności od celów hodowlanych określonych w programie hodowlanym - ocenie wartości użytkowej lub innej ocenie, których efektem jest gromadzenie danych o cechach powiązanych z celami tego programu hodowlanego. W przypadku gdy przewiduje to dany program hodowlany, w celu ustalenia wartości hodowlanej zwierząt przeprowadza się ocenę genetyczną, dzięki czemu można sporządzić ranking zwierząt. Te wartości hodowlane oraz wyniki oceny wartości użytkowej, a także informacje genealogiczne stanowią podstawę hodowli i selekcji.
(21) Prawo do bycia uznanym za związek hodowców lub przedsiębiorstwo hodowlane spełniające określone kryteria powinno stanowić fundamentalną zasadę prawa Unii w zakresie hodowli zwierząt oraz fundamentalną zasadę rynku wewnętrznego. Ochrona działalności gospodarczej istniejącego uznanego związku hodowców nie powinna uzasadniać odmowy uznania przez właściwy organ kolejnego związku hodowców dla tej samej rasy ani naruszania zasad regulujących rynek wewnętrzny. To samo ma zastosowanie do zatwierdzenia kolejnego programu hodowlanego lub zatwierdzenia geograficznego rozszerzenia istniejącego programu hodowlanego realizowanego dla tej samej rasy lub dla zwierząt hodowlanych tej samej rasy, które mogą zostać pozyskane z populacji hodowlanej związku hodowców realizującego już program hodowlany dla tej rasy. Jednakże w przypadku gdy w państwie członkowskim jeden lub większa liczba uznanych związków hodowców realizują już zatwierdzony program hodowlany dla danej rasy, właściwy organ tego państwa członkowskiego powinien w pewnych określonych przypadkach mieć możliwość odmowy zatwierdzenia kolejnego programu hodowlanego dla tej samej rasy, nawet jeżeli ten program hodowlany spełnia wszystkie wymogi niezbędne do jego zatwierdzenia. Jednym z powodów odmowy może być sytuacja, w której zatwierdzenie kolejnego programu hodowlanego dla tej samej rasy zagrażałoby zachowaniu tej rasy lub różnorodności genetycznej w ramach tej rasy w tym państwie członkowskim. Zachowanie tej rasy mogłoby być w szczególności zagrożone w wyniku fragmentacji populacji hodowlanej mogącej prowadzić do większego chowu wsobnego, zwiększenia liczby przypadków odnotowanych wad genetycznych, strat w zakresie potencjału selekcyjnego lub do ograniczenia dostępu hodowców do zwierząt hodowlanych czystorasowych lub do ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu. Inny powód odmowy może być związany z niespójnościami w określonych cechach rasy lub w głównych celach tych programów hodowlanych. Niezależnie bowiem od celu programu hodowlanego, a mianowicie zachowania rasy czy doskonalenia rasy, właściwy organ powinien mieć możliwość odmowy zatwierdzenia kolejnego programu hodowlanego w odniesieniu do tej samej rasy, jeżeli różnice w głównych celach obu programów hodowlanych lub w zasadniczych cechach rasy określonych w tych programach hodowlanych spowodowałyby utratę skuteczności pod względem postępu genetycznego związanego z tymi celami lub pod względem tych cech lub powiązanych z nimi jakichkolwiek innych cech, lub jeżeli wymiana osobników między obiema populacjami hodowlanymi wiązałaby się z ryzykiem selekcji zewnętrznej lub krzyżowania tych zasadniczych cech w pierwotnej populacji hodowlanej. Wreszcie, w przypadku rasy zagrożonej lub rasy autochtonicznej niespotykanej powszechnie na jednym lub większej liczbie obszarów Unii, właściwy organ powinien mieć możliwość odmowy zatwierdzenia kolejnego programu hodowlanego dla tej samej rasy również na podstawie tego, że ten kolejny program hodowlany utrudniłby skuteczną realizację dotychczasowego programu hodowlanego, w szczególności z powodu braku koordynacji lub wymiany informacji genealogicznych i zootechnicznych, co powodowałoby utratę korzyści wynikających ze wspólnej oceny danych zgromadzonych na temat danej rasy. W przypadku odmowy zatwierdzenia programu hodowlanego właściwy organ powinien zawsze przedstawiać wnioskodawcom uzasadnione wyjaśnienie i dawać im prawo odwołania się od decyzji odmownej.
(22) Hodowcy powinni mieć prawo opracowywania i realizowania programu hodowlanego na własny użytek bez konieczności zatwierdzenia go przez właściwe organy. Każde państwo członkowskie lub jego właściwe organy powinny jednak zachować możliwość regulowania tych działań, w szczególności w momencie, gdy taki program hodowlany prowadzi do transakcji handlowych dotyczących zwierząt hodowlanych lub ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu lub zagraża zatwierdzonemu już programowi hodowlanemu dla tej samej rasy.
(23) Jeżeli celem programu hodowlanego jest zachowanie rasy, uzupełnieniem jego wymogów mogą być środki ochrony ex situ i in situ lub wszelkie inne narzędzia monitorowania statusu rasy, które zapewniłyby jej długotrwałą i zrównoważoną ochronę. Powinna istnieć możliwość określenia tych środków w programie hodowlanym.
(24) Stowarzyszenia hodowców, organizacje hodowlane, w tym również organizacje hodowlane będące prywatnymi przedsiębiorstwami, lub podmioty publiczne powinny być uznawane jako związki hodowców tylko wówczas, gdy w ich programach hodowlanych uczestniczą hodowcy i kiedy zapewniają one, aby ich hodowcy mieli swobodę wyboru w zakresie selekcji i hodowli swoich zwierząt hodowlanych czystorasowych, prawo wpisywania potomstwa pochodzącego od tych zwierząt do swoich ksiąg hodowlanych oraz możliwość posiadania prawa własności tych zwierząt.
(25) Przed wprowadzeniem zmian w zatwierdzonym programie hodowlanym, związek hodowców lub przedsiębiorstwo hodowlane powinno przedłożyć te zmiany właściwemu organowi, który uznał ten związek hodowców lub to przedsiębiorstwo hodowlane. Aby uniknąć niepotrzebnych obciążeń administracyjnych dla właściwego organu oraz związku hodowców lub przedsiębiorstwa hodowlanego, związek hodowców lub przedsiębiorstwo hodowlane powinno informować właściwy organ wyłącznie o zmianach, które mogą w znaczny sposób wpłynąć na program hodowlany. Zmiany takie powinny obejmować w szczególności rozszerzenie obszaru geograficznego, zmiany w celu programu hodowlanego lub zmiany w celach programu hodowlanego w zakresie selekcji i hodowli, zmiany w opisie cech rasy lub w zakresie przekazywania obowiązków osobom trzecim, jak również znaczne zmiany w systemie ewidencjonowania rodowodów lub w metodach wykorzystywanych do oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej, a także wszelkie inne zmiany uznane przez właściwy organ za stanowiące znaczną modyfikację programu hodowlanego. Niezależnie od obowiązkowego przedkładania znaczących zmian właściwemu organowi, związek hodowców lub przedsiębiorstwo hodowlane powinno - na wniosek właściwego organu - przekazywać mu aktualną wersję programu hodowlanego.
(26) W razie uznanej potrzeby zachowania lub promowania rozwoju rasy na określonym obszarze lub w przypadku rasy zagrożonej właściwy organ powinien sam mieć możliwość tymczasowego realizowania programu hodowlanego dla tej rasy, pod warunkiem że nie jest już skutecznie realizowany jakikolwiek inny program hodowlany dla tej rasy. Właściwy organ realizujący taki program hodowlany nie powinien już jednak mieć tej możliwości, jeżeli możliwe jest przekazanie tego programu hodowlanego podmiotowi spełniającemu wymogi niezbędne do jego prawidłowej realizacji.
(27) Ponieważ zachowanie zagrożonych ras wiąże się z zakładaniem i uznawaniem związków hodowców posiadających w swoich księgach hodowlanych ograniczoną liczbę zwierząt hodowlanych uczestniczących w ich programach hodowlanych, wielkość populacji hodowlanej zasadniczo nie powinna być uważana za podstawowy wymóg w zakresie uznawania związków hodowców zajmujących się zagrożonymi rasami ani zatwierdzenia ich programów hodowlanych, w szczególności z uwagi na fakt, że uznawanie dokonywane jest na poziomie krajowym.
(28) W niniejszym rozporządzeniu należy wprowadzić szczegółowe przepisy, w szczególności przepisy dotyczące podniesienia statusu z sekcji dodatkowej do sekcji głównej oraz odstępstw w zakresie oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej, aby uwzględnić szczególny status ras zagrożonych.
(29) Unia jest umawiającą się stroną Konwencji o różnorodności biologicznej, zatwierdzonej decyzją Rady 93/626/EWG 13 , której celem jest w szczególności ochrona różnorodności biologicznej, zrównoważone wykorzystywanie jej elementów oraz uczciwy i sprawiedliwy podział korzyści wynikających z wykorzystania zasobów genetycznych. Zgodnie z tą konwencją umawiające się strony mają suwerenne prawa do własnych zasobów biologicznych oraz są odpowiedzialne za ochronę swojej różnorodności biologicznej i za zrównoważone korzystanie ze swoich zasobów biologicznych. Unia jest także stroną Protokołu z Nagoi dotyczącego dostępu do zasobów genetycznych oraz uczciwego i sprawiedliwego podziału korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów, załączonego do Konwencji o różnorodności biologicznej, zatwierdzonego decyzją Rady 2014/283/UE 14 . Niniejsze rozporządzenie powinno zatem uwzględniać, w stosownych przypadkach, Konwencję o różnorodności biologicznej i protokół z Nagoi oraz powinny one być stosowane bez uszczerbku dla rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 511/2014 15 .
(30) Związki hodowców i przedsiębiorstwa hodowlane uznane w jednym państwie członkowskim powinny mieć możliwość wdrażania swoich zatwierdzonych programów hodowlanych w jednym lub większej liczbie innych państw członkowskich, aby zapewnić optymalne wykorzystanie w Unii zwierząt hodowlanych o wysokiej wartości genetycznej. W tym celu uproszczona procedura powiadamiania powinna zapewniać poinformowanie właściwego organu w innym państwie członkowskim o zamiarze prowadzenia działalności transgranicznej. Sezonowe przemieszczanie się zwierząt hodowlanych zarówno w granicach jednego państwa członkowskiego, jak i na terytorium większej liczby państw członkowskich nie powinno jednak obowiązkowo pociągać za sobą rozszerzenia obszaru geograficznego.
(31) Należy ułatwiać współpracę transgraniczną między związkami hodowców oraz między przedsiębiorstwami hodowlanymi, które chcą do tej współpracy przystąpić, zapewniając jednocześnie swobodę przedsiębiorczości i wyeliminowanie przeszkód utrudniających swobodny przepływ zwierząt hodowlanych i ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu.
(32) Ponieważ właściwy organ mógłby być zmuszony do zatwierdzenia większej liczby programów hodowlanych realizowanych przez jeden związek hodowców lub jedno przedsiębiorstwo hodowlane, które uznał, i ponieważ właściwy organ mógłby być zmuszony do rozszerzenia na swoich obszarach programów hodowlanych realizowanych przez związek hodowców lub przedsiębiorstwo hodowlane uznane w innym państwie członkowskim, uznanie związku hodowców lub przedsiębiorstwa hodowlanego należy oddzielić od zatwierdzenia jego programów hodowlanych. Jednakże złożeniu wniosku o uznanie za związek hodowców lub przedsiębiorstwo hodowlane, rozpatrywanemu przez właściwy organ, powinno towarzyszyć też dostarczenie wniosku o zatwierdzenie co najmniej jednego programu hodowlanego.
(33) Różnorodne skargi, które Komisja musiała rozpatrywać w ciągu minionych lat, wskazują na potrzebę ustanowienia w niniejszym rozporządzeniu jasnych przepisów regulujących relację między związkiem hodowców zakładającym księgę stadną filialną dla konkretnej rasy zwierząt hodowlanych czystorasowych z rodziny koniowatych a związkiem hodowców, który twierdzi, że założył księgę hodowlaną pochodzenia dla tej rasy.
(34) Niezbędne jest bardziej precyzyjne określenie relacji między hodowcami a związkami hodowców, w szczególności w celu zapewnienia im prawa do uczestniczenia w programie hodowlanym na obszarze geograficznym, dla którego jest on zatwierdzony oraz, jeżeli przewiduje się członkostwo, w celu zapewnienia, aby hodowcom tym przysługiwało prawo do członkostwa. W związkach hodowców powinny obowiązywać zasady umożliwiające rozstrzyganie sporów z hodowcami uczestniczącymi w ich programach hodowlanych oraz zapewniające równe tratowanie tych hodowców. Powinny one również określić swoje prawa i obowiązki, a także prawa i obowiązki hodowców uczestniczących w ich programach hodowlanych.
(35) Hodowcy, których zwierzęta hodowlane są sezonowo przemieszczane w granicach jednego państwa członkowskiego lub na obszarze wykraczającym poza granice krajowe, powinni zachować prawo do uczestniczenia w programie hodowlanym tak długo, jak siedziba ich gospodarstwa znajduje się na obszarze geograficznym objętym tym programem hodowlanym.
(36) W niniejszym rozporządzeniu należy uwzględnić szczególną sytuację panującą w sektorze hodowli mieszańców świni. Większość prywatnych przedsiębiorstw w sektorze hodowli mieszańców świni dysponuje zamkniętymi systemami produkcji, samemu zarządzając własnym stadem hodowlanym. Dla przedsiębiorstw tych należy zatem przewidzieć szereg odstępstw, w szczególności w odniesieniu do udziału hodowców w programie hodowlanym i prawa do rejestrowania mieszańców świni w rejestrach hodowlanych.
(37) Definicja "mieszańca świni" obejmuje zwierzęta ze wszystkich poziomów w piramidzie hodowli i selekcji, które wykorzystywane są do optymalizacji krzyżowania poprzez łączenie szczególnych właściwości ich różnych genotypów i wykorzystywanie efektów heterozji. W zależności od poziomu w piramidzie hodowli i selekcji definicja "mieszańca świni" obejmuje rasy, linie hodowlane lub krzyżówki. Niekoniecznie wszystkie zwierzęta są zatem "mieszańcami" w tradycyjnym znaczeniu.
(38) Doświadczenie zdobyte w szczególności w wyniku stosowania dyrektywy 90/427/EWG oraz, w mniejszym stopniu, dyrektyw 89/361/EWG i 2009/157/WE wskazuje, że dla skutecznego rozstrzygania sporów między hodowcami, z jednej strony, a związkami hodowców, z drugiej strony, konieczne są bardziej precyzyjne przepisy oparte na jasno określonym regulaminie oraz opisie praw i obowiązków hodowców. Cel ten można najlepiej osiągnąć, jeśli spory będą rozstrzygane w ramach systemu prawnego państwa członkowskiego, w którym powstały.
(39) Związki hodowców, które zakładają i prowadzą księgi hodowlane dla zwierząt hodowlanych czystorasowych gatunków bydła, świń, owiec, kóz i koniowatych, a także przedsiębiorstwa hodowlane, inne niż prywatne przedsiębiorstwa prowadzące działalność w zamkniętych systemach produkcji, które zakładają i prowadzą rejestry hodowlane dla mieszańców świni, powinny wpisywać zwierzęta hodowlane do swoich ksiąg hodowlanych lub rejestrować je w swoich rejestrach hodowlanych, bez stosowania dyskryminacji ze względu na państwo członkowskie pochodzenia tych zwierząt lub ich właścicieli oraz, jeżeli przewidziano to w programie hodowlanym, klasyfikować te zwierzęta zgodnie z ich cechami.
(40) Związkom hodowców należy również zezwolić na ustanawianie sekcji dodatkowych w celu rejestrowania zwierząt, które nie spełniają kryteriów pochodzenia, lecz wykazują, według związków hodowców, zgodność z charakterystyką rasy określoną w programie hodowlanym dotyczącym danej rasy, w celu krzyżowania tych zwierząt następnie ze zwierzętami hodowlanymi czystorasowymi należącymi do rasy objętej programem hodowlanym, aby podnieść status potomstwa poprzez wpis do sekcji głównej księgi hodowlanej. Szczegółowe przepisy dotyczące podniesienia statusu potomstwa tych zwierząt poprzez wpisanie ich do sekcji głównej księgi hodowlanej powinny zostać określone na poziomie Unii.
(41) Podniesienie statusu potomstwa przez wpisanie go do sekcji głównej księgi hodowlanej powinno być dopuszczalne wyłącznie w linii samicy, z wyjątkiem rodziny koniowatych. W odniesieniu do zagrożonej rasy gatunków bydła, świń, owiec i kóz oraz wytrzymałych ras owiec, w których przypadku nie ma wystarczającej liczby czystorasowych samców zarodowych, państwa członkowskie powinny jednak mieć możliwość zezwolenia związkom hodowców na stosowanie mniej surowych zasad podniesienia statusu potomstwa tych zwierząt zarejestrowanych w sekcjach dodatkowych poprzez wpisanie ich do sekcji głównej księgi hodowlanej, aby zapobiec dalszemu pogorszeniu się różnorodności genetycznej tych ras. Należy również ustanowić przepisy szczególne umożliwiające odtwarzanie ras, które wyginęły lub są poważnie zagrożone wyginięciem. Państwa członkowskie korzystające z tych odstępstw powinny dokonać dokładnej oceny statusu zagrożenia tych populacji hodowlanych i zapewnić bezpieczne zarządzanie zasobami genetycznymi.
(42) W razie potrzeby stworzenia nowej rasy poprzez łączenie cech zwierząt hodowlanych czystorasowych różnych ras lub przez gromadzenie zwierząt o dostatecznym stopniu podobieństwa fizycznego, które rozmnażają się już na poziomie stabilności genetycznej wystarczającym do uznania ich za przekształcone w nową rasę, związki hodowców powinny mieć możliwość założenia ksiąg hodowlanych i realizowania programów hodowlanych dotyczących tych nowych ras.
(43) Żaden przepis niniejszego rozporządzenia nie powinien uniemożliwiać objęcia zwierząt zarejestrowanych w sekcji dodatkowej księgi hodowlanej danej rasy zakresem zobowiązań dotyczących działań rolno-środowiskowo-klimatycznych, o których mowa w art. 28 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 16 , a tym samym kwalifikowania się do otrzymania wsparcia ze strony organów krajowych lub regionalnych w ramach realizowanych przez te organy programów rozwoju obszarów wiejskich.
(44) W przypadku zwierząt hodowlanych czystorasowych z rodziny koniowatych związki hodowców powinny móc określić w swoich programach hodowlanych zasady, które zabraniają stosowania niektórych technik rozrodu i wykorzystywania niektórych zwierząt hodowlanych czystorasowych, w tym również stosowania ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu, lub to stosowanie ograniczają. Związki hodowców powinny mieć na przykład możliwość żądania, aby potomstwo pochodziło wyłącznie z krycia naturalnego. Związki hodowców stosujące ten zakaz lub to ograniczenie powinny określić te zasady w swoim programie hodowlanym, zgodnie z zasadami określonymi przez związek hodowców prowadzący księgę hodowlaną pochodzenia.
(45) Zwierzęta hodowlane czystorasowe wpisane do ksiąg hodowlanych powinny być identyfikowane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 17 .
(46) W przypadku zwierząt hodowlanych czystorasowych z rodziny koniowatych rozporządzenie (UE) 2016/429 przewiduje, że organy właściwe w dziedzinie zdrowia zwierząt wydają, dla zwierząt z rodziny koniowatych, niepowtarzalny dożywotni dokument identyfikacyjny, co do którego Komisja, w drodze aktów delegowanych, wyda przepisy szczegółowe. W celu jak największego ujednolicenia, pod względem treści i procedury administracyjnej, świadectwa zootechnicznego z dożywotnim dokumentem identyfikacyjnym, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) w odniesieniu do formatu i treści niepowtarzalnego dożywotniego dokumentu identyfikacyjnego dla zwierząt z rodziny koniowatych.
(47) Kwestię kwalifikowania się zwierząt hodowlanych czystorasowych z rodziny koniowatych do udziału w konkursach międzynarodowych regulują międzynarodowe porozumienia prywatne. Z uwagi na międzynarodowy wymiar sektora koniowatych Komisja, przygotowując i opracowując odpowiednie akty delegowane i wykonawcze, powinna uwzględniać te porozumienia, tak aby utrzymać kwalifikowanie się tych zwierząt hodowlanych czystorasowych z rodziny koniowatych do udziału w konkursach międzynarodowych.
(48) Dopuszczanie zwierząt hodowlanych do celów hodowlanych, a w szczególności do krycia naturalnego lub wspomaganego rozrodu należy uregulować na poziomie Unii, aby zapobiec przeszkodom w handlu, zwłaszcza jeżeli takie zwierzęta hodowlane poddano ocenie wartości użytkowej lub ocenie genetycznej przeprowadzonym zgodnie z przepisami określonymi w niniejszym rozporządzeniu, a w szczególności w załączniku III.
(49) Przyjmuje się, że państwa członkowskie ani ich właściwe organy nie powinny stosować niniejszego rozporządzenia w celu zakazania, ograniczenia czy utrudnienia wykorzystywania zwierząt hodowlanych czystorasowych lub ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu do produkcji zwierząt, które nie mają zostać wpisane do księgi hodowlanej albo zarejestrowane w rejestrze hodowlanym jako zwierzęta hodowlane.
(50) Podczas gdy przepisy dotyczące oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej zwierząt hodowlanych gatunków bydła, świń, owiec i kóz ocenianych pod kątem pewnej liczby cech były ustanowione na poziomie Unii, liczne wymogi dla różnych ras, sposoby wykorzystania i selekcji zwierząt hodowlanych czystorasowych z rodziny koniowatych uniemożliwiały jak dotąd ich harmonizację. Zasady dotyczące oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej są obecnie ustalane odrębnie dla każdej rasy w księdze stadnej pochodzenia danej rasy.
(51) W celu uwzględnienia postępu technicznego i naukowego lub potrzeby zachowania cennych zasobów genetycznych, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do zmiany załącznika III do niniejszego rozporządzenia. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji także uprawnienia wykonawcze, upoważniając ją do ustanowienia jednolitych i bardziej szczegółowych przepisów dotyczących oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej zwierząt hodowlanych czystorasowych gatunków bydła, owiec i kóz.
(52) Powinna istnieć możliwość przeprowadzania oceny wartości użytkowej lub oceny genetycznej przez osobę trzecią wyznaczoną przez związek hodowców lub przedsiębiorstwo hodowlane bądź podmiot publiczny, w tym również organ pełniący tę funkcję jako niezależne zadanie. Właściwy organ mógłby udzielić zezwolenia tej osobie trzeciej i przeprowadzić jej ocenę w kontekście zatwierdzenia programu hodowlanego. Związek hodowców lub przedsiębiorstwo hodowlane zlecające przeprowadzenie oceny wartości użytkowej lub oceny genetycznej podmiotowi zewnętrznemu powinny, o ile dane państwo członkowskie lub jego właściwe organy nie postanowią inaczej, pozostać odpowiedzialne za zapewnienie zgodności z wymogami mającymi zastosowanie do tych działań oraz określić wyznaczoną osobę trzecią w swoim programie hodowlanym.
(53) W zależności między innymi od gatunku lub od rasy mogłaby wystąpić potrzeba zharmonizowania lub udoskonalenia metod przeprowadzania oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej zwierząt hodowlanych czystorasowych wykorzystywanych przez związki hodowców lub przez wyznaczone przez nie osoby trzecie. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze, upoważniając ją do wyznaczenia ośrodków referencyjnych Unii Europejskiej. W celu modyfikowania, w stosownych przypadkach, zadań tych ośrodków referencyjnych należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 TFUE. Takie ośrodki referencyjne Unii Europejskiej powinny kwalifikować się do otrzymania wsparcia finansowego Unii zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 652/2014 18 . W przypadku czystorasowych zwierząt hodowlanych z gatunku bydła zadania te realizuje Interbull Centre, tj. stała podkomisja Międzynarodowego Komitetu ds. Rejestracji Zwierząt (ICAR), która jest ośrodkiem referencyjnym Unii Europejskiej wyznaczonym na mocy decyzji Rady 96/463/WE 19 .
(54) Ponadto, w celu udzielania wsparcia związkom hodowców zajmującym się rasami zagrożonymi, w przypadku gdy uznano taką potrzebę, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze, upoważniając ją do wyznaczenia ośrodków referencyjnych Unii Europejskiej, których szczególnym zadaniem będzie wspieranie opracowania lub harmonizacji metod stosowanych przez te związki hodowców. W celu modyfikowania, w razie konieczności, zadań tych ośrodków referencyjnych należy także przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 TFUE. Przy wyznaczaniu tych ośrodków i opisywaniu ich zadań Komisja powinna uwzględniać działalność Europejskiego regionalnego punktu kontaktowego ds. zwierzęcych zasobów genetycznych (ERFP), ustanowionego w ramach globalnego planu działania na rzecz zwierzęcych zasobów genetycznych w Europie przy Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). Metody opracowane przez te ośrodki nie powinny być wiążące.
(55) Hodowcy uczestniczący w programie hodowlanym powinni mieć prawo do uzyskania świadectw zootechnicznych dla swoich zwierząt hodowlanych objętych tym programem hodowlanym oraz dla materiału biologicznego tych zwierząt wykorzystywanego do rozrodu. Świadectwa zootechniczne powinny towarzyszyć zwierzętom hodowlanym lub ich materiałowi biologicznemu wykorzystywanemu do rozrodu, w przypadku gdy są one przedmiotem handlu lub są wprowadzane na terytorium Unii z myślą o wpisaniu tych zwierząt lub potomstwa pochodzącego z ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu do innych ksiąg hodowlanych lub o zarejestrowaniu w innych rejestrach hodowlanych. Ze świadectw zootechnicznych hodowca powinien móc uzyskać informacje o jakości genetycznej i rodowodzie nabytego zwierzęcia. W razie konieczności świadectwa takie powinny być wystawiane na przykład do celów udziału zwierząt hodowlanych w wystawach lub przy okazji umieszczania ich w stacjach oceny czy w ośrodkach sztucznego unasienniania.
(56) Należy przyjąć, że niniejsze rozporządzenie nie zakazuje państwom członkowskim ani ich właściwym organom wymagania, aby będącemu przedmiotem handlu nasieniu zwierząt hodowlanych czystorasowych gatunków bydła, świń, owiec, kóz i koniowatych przeznaczonemu do sztucznego unasienniania w celu produkowania zwierząt, które nie mają być zwierzętami czystorasowymi, towarzyszyły informacje o jakości i rodowodzie tego zwierzęcia. Ogólnie zakłada się, że można by zwiększyć konkurencyjność unijnego sektora hodowli zwierząt poprzez udostępnianie materiału biologicznego zwierząt hodowlanych wykorzystywanego do rozrodu, zwłaszcza ich nasienia, oraz powiązanych z nimi informacji na świadectwach zootechnicznych także podmiotom, które rozmnażają zwierzęta bez zamiaru wpisania ich potomstwa do księgi hodowlanej.
(57) Wprowadzanie zwierząt hodowlanych i ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu na terytorium Unii oraz ich wywóz do państw trzecich są ważne dla unijnego rolnictwa. Wprowadzanie zwierząt hodowlanych i ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu na terytorium Unii powinno zatem odbywać się w warunkach ściśle porównywalnych z zasadami mającymi zastosowanie do handlu w Unii. Zwierzęta hodowlane i ich materiał biologiczny wykorzystywany do rozrodu powinny jednak kwalifikować się do wpisania do sekcji głównej księgi hodowlanej lub rejestru hodowlanego w Unii, jeśli poziom kontroli przeprowadzanych w państwie trzecim wywozu daje tę samą pewność w odniesieniu do informacji dotyczących rodowodu oraz wyników oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej jak w Unii, a także jeśli podmioty zajmujące się hodowlą dostarczające te informacje i wyniki znajdują się w wykazie prowadzonym przez Komisję. Ponadto podmioty zajmujące się hodowlą w państwach trzecich powinny dopuszczać, na zasadzie wzajemności, zwierzęta hodowlane i ich materiał biologiczny wykorzystywany do rozrodu pochodzące z odpowiedniego związku hodowców lub przedsiębiorstwa hodowlanego uznanego w Unii.
(58) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2658/87 20 przewiduje, że Komisja ustanawia nomenklaturę towarową, tj. "Nomenklaturę scaloną" lub w skrócie "CN", która spełnia jednocześnie wymogi Wspólnej Taryfy Celnej, statystyk w dziedzinie handlu zewnętrznego Wspólnoty i innych polityk Unii dotyczących przywozu lub wywozu towarów. W załączniku I do tego rozporządzenia znajduje się wykaz kodów CN dla zwierząt hodowlanych czystorasowych gatunków bydła, świń, owiec, kóz i koniowatych oraz nasienia bydła, a także wskazanie, że są one zwolnione z umownych stawek celnych. W takim przypadku zwierzętom tym oraz ich materiałowi biologicznemu wykorzystywanemu do rozrodu powinno towarzyszyć odpowiednie świadectwo zootechniczne potwierdzające ich klasyfikację jako zwierząt hodowlanych czystorasowych lub materiału biologicznego takich zwierząt wykorzystywanego do rozrodu. Zwierzętom hodowlanym czystorasowym powinien również towarzyszyć dokument wskazujący, że zostaną one wpisane do księgi hodowlanej prowadzonej przez związek hodowców lub zarejestrowane w rejestrze hodowlanym prowadzonym przez przedsiębiorstwo hodowlane.
(59) Po ich wprowadzeniu na terytorium Unii, zwierzęta hodowlane i ich materiał biologiczny wykorzystywany do rozrodu przechodzą kontrole weterynaryjne zgodnie z dyrektywami Rady 91/496/EWG 21 i 97/78/WE 22 . Zwierzęta hodowlane czystorasowe powinny również przechodzić niezbędne kontrole w celu zastosowania zwolnienia z umownej stawki celnej za zwierzęta hodowlane czystorasowe.
(60) Niezbędne jest ustanowienie przepisów dotyczących kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z przepisami przewidzianymi w niniejszym rozporządzeniu oraz innych czynności urzędowych przeprowadzanych przez właściwe organy zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, które są dostosowane do wymogów sektora hodowli zwierząt. Właściwe organy powinny mieć możliwość przeprowadzania kontroli urzędowych wszystkich podmiotów podlegających niniejszemu rozporządzeniu, w szczególności związków hodowców, przedsiębiorstw hodowlanych, osób trzecich przeprowadzających ocenę wartości użytkowej lub ocenę genetyczną oraz hodowców, a także - jeżeli wydają one świadectwa zootechniczne - centrów pozyskiwania i przechowywania nasienia, centrów przechowywania zarodków oraz zespołów pozyskiwania lub produkcji zarodków.
(61) Właściwe organy powinny przeprowadzać kontrole urzędowe w celu sprawdzenia zgodności z przepisami określonymi w niniejszym rozporządzeniu oraz z wymogami określonymi w zatwierdzonym programie hodowlanym. Kontrole te mogłyby obejmować inspekcję sprzętu wykorzystywanego do kontroli wartości użytkowej lub weryfikację obowiązujących procedur gromadzenia danych zootechnicznych i genealogicznych, lub badanie dokumentów lub systemów wykorzystywanych do przechowywania i przetwarzania takich danych zgromadzonych na temat zwierząt hodowlanych. Takie sprawdzenie mogłoby uwzględniać kontrole jakości lub systemy kontroli służące zapewnieniu dokładności gromadzonych danych, takie jak kontrola pochodzenia przeprowadzana w celu weryfikacji rodowodu zwierzęcia. Właściwe organy mogłyby przeprowadzać kontrole urzędowe w siedzibach, biurach i na sprzęcie hodowców, związków hodowców lub przedsiębiorstw hodowlanych oraz na zwierzętach hodowlanych i materiale biologicznym wykorzystywanym do rozrodu pozyskanym od tych zwierząt hodowlanych objętych programem hodowlanym.
(62) Ilekroć w niniejszym rozporządzeniu mowa jest o "innych czynnościach urzędowych", pojęcie to należy rozumieć jako obejmujące uznawanie związków hodowców i przedsiębiorstw hodowlanych, zatwierdzanie programów hodowlanych lub udzielanie pomocy innym państwom członkowskim oraz państwom trzecim.
(63) Aby ustanowione w niniejszym rozporządzeniu unijne przepisy dotyczące zwierząt hodowlanych i ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu były skutecznie stosowane, niezbędne jest, aby właściwe organy państw członkowskich w razie konieczności współpracowały ze sobą i udzielały sobie nawzajem pomocy administracyjnej. Zgodnie z powyższym, w niniejszym rozporządzeniu należy ustanowić ogólne przepisy dotyczące pomocy i współpracy administracyjnej, podobne do przepisów określonych w tytule IV rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 882/2004 23 , z niezbędnymi dostosowaniami.
(64) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjęcia - w przypadku gdy istnieją dowody na to, że w państwie trzecim dochodzi powszechnie do poważnych naruszeń prawa Unii w zakresie hodowli zwierząt - szczególnych środków w celu ograniczenia konsekwencji takich naruszeń.
(65) Właściwe organy państw członkowskich powinny również posiadać uprawnienia niezbędne do egzekwowania określonych w niniejszym rozporządzeniu przepisów zootechnicznych i genealogicznych dotyczących zwierząt hodowlanych, w tym dotyczących zawieszenia zatwierdzenia programu hodowlanego lub cofnięciu uznania związku hodowców lub przedsiębiorstwa hodowlanego w przypadku naruszenia przepisów określonych w niniejszym rozporządzeniu.
(66) W stosownych przypadkach Komisja powinna przeprowadzać kontrole w państwach członkowskich, między innymi w świetle wyników kontroli urzędowych przeprowadzanych przez państwa członkowskie, w celu zapewnienia stosowania przepisów określonych w niniejszym rozporządzeniu we wszystkich państwach członkowskich.
(67) W stosownych przypadkach Komisja powinna przeprowadzać kontrole w państwach trzecich w celu sporządzenia wykazu podmiotów zajmujących się hodowlą z państw trzecich, z których powinno być dozwolone wprowadzanie na terytorium Unii zwierząt hodowlanych, ich nasienia, oocytów i zarodków, w celu określania warunków takiego wprowadzania na terytorium Unii oraz w celu uzyskiwania informacji zootechnicznych i genealogicznych na temat funkcjonowania umów o równoważności. Komisja powinna ponadto przeprowadzać kontrole w państwach trzecich w przypadku gdy jest to uzasadnione jakimkolwiek powracającym lub pojawiającym się problemem związanym ze zwierzętami hodowlanymi lub ich materiałem biologicznym wykorzystywanym do rozrodu.
(68) Sprawdzenie zgodności z przepisami przewidzianymi w niniejszym rozporządzeniu przeprowadzane w drodze kontroli urzędowych ma podstawowe znaczenie dla zapewnienia skutecznego osiągnięcia celów niniejszego rozporządzenia w całej Unii. Zakłócenia funkcjonowania systemu kontroli państwa członkowskiego mogłyby w niektórych przypadkach poważnie utrudnić osiągnięcie tych celów oraz prowadzić do sytuacji poważnego i powszechnego naruszania tych przepisów. Komisja powinna zatem być w stanie reagować na poważne zakłócenia funkcjonowania systemu kontroli państwa członkowskiego poprzez przyjmowanie środków mających zastosowanie do czasu podjęcia przez dane państwo członkowskie działań niezbędnych w celu usunięcia zakłócenia. Środki takie obejmują zakaz handlu zwierzętami hodowlanymi lub ich materiałem biologicznym wykorzystywanym do rozrodu, wprowadzanie szczególnych warunków w odniesieniu do handlu nimi lub wszelkie inne środki, które Komisja uzna za stosowne w celu zaradzenia temu powszechnemu naruszaniu.
(69) Ponieważ dyrektywy 88/661/EWG, 89/361/EWG, 90/427/EWG, 94/28/WE oraz 2009/157/WE mają zostać uchylone i zastąpione niniejszym rozporządzeniem, niezbędne jest również uchylenie aktów Komisji przyjętych na podstawie tych dyrektyw oraz zastąpienie ich w razie konieczności aktami delegowanymi albo wykonawczymi przyjętymi na podstawie odpowiednich uprawnień powierzonych na mocy niniejszego rozporządzenia. W związku z powyższym, wspomniane akty Komisji powinny zostać uchylone a w razie konieczności zastąpione.
(70) W celu zapewnienia odpowiedniego stosowania niniejszego rozporządzenia oraz uzupełniania go lub wprowadzania zmian do załączników do niniejszego rozporządzenia należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do ustanawiania wymogów dotyczących oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej, zadań ośrodków referencyjnych Unii Europejskiej i dotyczących ich wymogów oraz treści i formatu świadectw zootechnicznych.
(71) Przygotowując i opracowując akty delegowane, szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. 24 . W szczególności, aby zapewnić udział na równych zasadach Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie, co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie uczestniczyć w spotkaniach ekspertów Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(72) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania przepisów niniejszego rozporządzenia dotyczących wzorów formularzy, na których państwa członkowskie mają przekazywać do wiadomości publicznej informacje dotyczące wykazu uznanych związków hodowców i przedsiębiorstw hodowlanych, metod weryfikacji tożsamości zwierząt hodowlanych czystorasowych, oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej, wyznaczania ośrodków referencyjnych Unii Europejskiej, wzorów formularza niepowtarzalnego dożywotniego dokumentu identyfikacyjnego zwierząt z rodziny koniowatych, wzorów świadectw zootechnicznych towarzyszących zwierzętom hodowlanym i ich materiałowi biologicznemu wykorzystywanemu do rozrodu, uznawania równoważności środków stosowanych w państwach trzecich, poważnych zakłóceń działania systemu kontroli państwa członkowskiego oraz ustanowienia szczególnych środków dotyczących wprowadzania na terytorium Unii zwierząt hodowlanych i ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 25 . W przypadku, gdy Stały Komitet ds. Zootechniki nie wyda żadnej opinii, Komisja nie powinna przyjąć aktu wykonawczego.
(73) Przepisy ustanowione w dyrektywach 87/328/EWG, 88/661/EWG, 89/361/EWG, 90/118/EWG, 90/119/EWG, 90/427/EWG, 91/174/EWG, 94/28/WE i 2009/157/WE oraz w decyzji 96/463/WE mają zostać zastąpione przepisami ustanowionymi w niniejszym rozporządzeniu oraz w aktach delegowanych i wykonawczych Komisji przyjętych na mocy uprawnień powierzonych na podstawie niniejszego rozporządzenia. W związku z powyższym należy uchylić wspomniane akty prawne.
(74) Następujące decyzje Komisji dotyczące między innymi odrębnych dla poszczególnych gatunków kryteriów zatwierdzania lub uznawania związków hodowców i przedsiębiorstw hodowlanych, wpisywania zwierząt hodowlanych do ksiąg hodowlanych, dopuszczania do hodowli i sztucznego unasienniania oraz oceny wartości użytkowej i oceny genetycznej zostały przyjęte zgodnie z dyrektywami 88/661/EWG, 89/361/EWG, 90/427/EWG, 94/28/WE i 2009/157/WE: decyzje Komisji 84/247/EWG 26 , 84/419/EWG 27 , 89/501/EWG 28 , 89/502/EWG 29 , 89/504/EWG 30 , 89/505/EWG 31 , 89/507/EWG 32 , 90/254/EWG 33 , 90/255/EWG 34 , 90/256/EWG 35 , 90/257/EWG 36 , 92/353/EWG 37 , 96/78/WE 38 oraz 2006/427/WE 39 . W niniejszym rozporządzeniu należy ustanowić przepisy zastępujące przepisy ustanowione we wspomnianych decyzjach Komisji.
(75) W niniejszym rozporządzeniu należy ustanowić również przepisy podobne do przepisów określonych w decyzji Komisji 92/354/EWG 40 .
(76) Następujące akty prawne Komisji zostały przyjęte zgodnie z dyrektywami 88/661/EWG, 89/361/EWG, 90/427/EWG, 94/28/WE i 2009/157/WE: decyzje Komisji 89/503/EWG 41 , 89/506/EWG 42 , 90/258/EWG 43 , 96/79/WE 44 , 96/509/WE 45 , 96/510/WE 46 oraz 2005/379/WE 47 , a także rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/262 48 . W niniejszym rozporządzeniu należy ustanowić przepisy zastępujące przepisy ustanowione we wspomnianych aktach prawnych Komisji.
(77) W celu zapewnienia jasności prawa i uniknięcia powielania, akty prawne Komisji, o których mowa w motywach 74, 75 i 76, powinny zostać uchylone z dniem rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia. Ponadto Komisja powinna, co najmniej 18 miesięcy przed dniem rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia, przyjąć akty wykonawcze określające wzory formularzy, na których przedstawiane mają być informacje umieszczane w wykazie uznanych związków hodowców i przedsiębiorstw hodowlanych, który państwa członkowskie mają podać do wiadomości publicznej, oraz wzory formularzy świadectw zootechnicznych dotyczących zwierząt hodowlanych i ich materiału biologicznego wykorzystywanego do rozrodu. Należy rozpocząć stosowanie tych aktów wykonawczych do dnia rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia.
(78) Aby zapewnić sprawne przejście organizacjom hodowców, organizacjom hodowlanym, stowarzyszeniom hodowców, prywatnym przedsiębiorstwom lub innym organizacjom czy zrzeszeniom zatwierdzonym lub uznanym z ograniczeniem czasowym lub bez takiego ograniczenia zgodnie z aktami uchylonymi niniejszym rozporządzeniem i w odniesieniu do programów hodowlanych realizowanych przez te podmioty, należy uznać, że podmioty te oraz ich programy hodowlane zostały uznane lub zatwierdzone zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. W związku z powyższym, podmioty te nie powinny podlegać procedurom uznawania, zatwierdzania i powiadamiania o rozszerzeniu obszaru geograficznego na inne państwa członkowskie określonym w niniejszym rozporządzeniu, natomiast pozostałe przepisy niniejszego rozporządzenia powinny mieć do nich zastosowanie. Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby podmioty te stosowały się do wszystkich przepisów przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu, w szczególności przeprowadzając w stosunku do nich urzędowe kontrole oparte na analizie ryzyka. W przypadku naruszenia przepisów, właściwe organy powinny zapewnić, aby podmioty te podjęły niezbędne środki w celu zaradzenia tej sytuacji, a w razie konieczności, zawiesić lub cofnąć uznanie tych podmiotów lub zatwierdzenie ich programów hodowlanych.
(79) Komisja przyjęła niedawno wniosek dotyczący nowego rozporządzenia w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych. To nowe rozporządzenie ma uchylić rozporządzenie (WE) nr 882/2004, dyrektywę Rady 89/608/EWG 49 , dyrektywę Rady 90/425/EWG 50 oraz dyrektywy 91/496/EWG i 97/78/WE. Ma też ono zawierać, z niezbędnymi dostosowaniami, niektóre przepisy określone w rozporządzeniu (WE) nr 882/2004 i w wymienionych dyrektywach. Jednak nie jest przewidziane, aby objąć zakresem stosowania tego nowego rozporządzenia hodowlę zwierząt. Dla jasności i pewności prawa oraz do czasu uchylenia dyrektyw 89/608/EWG, 90/425/EWG, 91/496/EWG oraz 97/78/WE przez to nowe rozporządzenie, niezbędne jest skreślenie odniesień do terminu "zootechniczny" z dyrektyw 89/608/EWG i 90/425/EWG, natomiast dyrektywy 91/496/EWG i 97/78/WE nie wymagają takiej zmiany. Dlatego też należy odpowiednio zmienić dyrektywy 89/608/EWG i 90/425/EWG.
(80) Do dnia rozpoczęcia stosowania art. 110 rozporządzenia (UE) 2016/429 związki hodowców realizujące zatwierdzone programy hodowlane dotyczące zwierząt hodowlanych czystorasowych z rodziny koniowatych powinny móc nadal wystawiać dokumenty identyfikacyjne dla tych zwierząt hodowlanych czystorasowych zgodnie z art. 8 ust. 1 dyrektywy 90/427/EWG.
(81) Niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie od pierwszego dnia dwudziestego ósmego miesiąca po dniu jego wejścia w życie,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
