(2010/182/UE)(Dz.U.UE L z dnia 30 marca 2010 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 126 ust. 9 w związku z art. 136,
uwzględniając zalecenie Komisji,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Zgodnie z art. 126 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) państwa członkowskie unikają nadmiernego deficytu budżetowego.
(2) Pakt na rzecz stabilności i wzrostu opiera się na dążeniu do zapewnienia solidnych finansów państwa jako środka służącego umocnieniu warunków stabilności cen oraz silnego, trwałego wzrostu, sprzyjającego tworzeniu nowych miejsc pracy.
(3) Przeprowadzona w roku 2005 reforma Paktu na rzecz stabilności i wzrostu miała na celu wzmocnienie jego skuteczności i podstaw gospodarczych oraz ochronę stabilności finansów publicznych w perspektywie długoterminowej. W szczególności jej celem było, by na wszystkich etapach procedury nadmiernego deficytu w pełni uwzględniono kontekst gospodarczy i budżetowy. W związku z powyższym Pakt na rzecz stabilności i wzrostu zawiera ramy wspierające realizację polityki rządu mającej na celu szybkie przywrócenie dobrego stanu finansów publicznych z uwzględnieniem sytuacji gospodarczej.
(4) W dniu 27 kwietnia 2009 r., zgodnie z art. 104 ust. 6 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE), Rada podjęła decyzję, w której stwierdziła istnienie nadmiernego deficytu w Grecji, oraz, zgodnie z art. 104 ust. 7 TWE oraz art. 3 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1467/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu(1), wydała zalecenia skorygowania nadmiernego deficytu najpóźniej do roku 2010. Rada wyznaczyła też dzień 27 października 2009 r. jako termin na podjęcie w tym celu skutecznych działań.
(5) Dane dotyczące rzeczywistego i planowanego poziomu deficytu i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych, przekazane przez Grecję w kwietniu 2009 roku, zostały znacząco skorygowane w górę w zgłoszeniu z października 2009 roku. Deficyt w roku 2008 wzrósł do 7¾ % PKB (z poziomu 5 % PKB zgłoszonego w kwietniu 2009 roku), natomiast wskaźnik zadłużenia osiągnął na koniec roku 2008 poziom 99 % PKB (w porównaniu z 97,6 % PKB w zgłoszeniu z kwietnia 2009 roku). Zgodnie z art. 15 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 479/2009 z dnia 25 maja 2009 r. o stosowaniu Protokołu w sprawie procedury dotyczącej nadmiernego deficytu załączonego do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską(2) Komisja (Eurostat) zgłosiła ogólne zastrzeżenia co do jakości danych przekazanych przez Grecję, wynikające ze "znacznych wątpliwości" dotyczących danych zawartych w zgłoszeniu Grecji. Zastrzeżenia Komisji (Eurostatu) dotyczące statystyk finansów publicznych Grecji nie zostały dotychczas wycofane, w związku z czym statystyki te pozostają niezatwierdzone i mogą zostać poddane kolejnym korektom. Zgodnie z prognozą służb Komisji z jesieni 2009 roku i aktualizacją programu stabilności Grecji ze stycznia 2010 roku (zwanego dalej "aktualizacją ze stycznia 2010 roku"), deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych osiągnął w roku 2009 12¾ % PKB, w porównaniu z wartością docelową wynoszącą 3,7 % PKB, określoną w aktualizacji ze stycznia 2009 roku. Przy założeniu prognozowanego oficjalnie spadku realnego PKB o ¼ % w roku 2010, docelowy poziom deficytu na rok 2010 wynosi 8,7 % PKB, co znacznie przekracza wartość referencyjną wynoszącą 3 % PKB.
(6) Dnia 2 grudnia 2009 r. Rada uznała zgodnie z art. 126 ust. 8 TFUE, że Grecja nie podjęła skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenie Rady na podstawie art. 104 ust. 7 TWE z dnia 27 kwietnia 2009 r. (zwane dalej "zaleceniem Rady z dnia 27 kwietnia 2009 r.").
(7) Dnia 11 lutego 2010 r. Rada Europejska rozważyła sytuację budżetową Grecji, wsparła starania rządu greckiego i jego zobowiązanie do podjęcia niezbędnych działań, w tym przyjęcia dodatkowych środków, w celu zapewnienia realizacji ambitnych celów określonych w programie stabilności, a także wezwała Grecję do wdrożenia w rygorystyczny i zdecydowany sposób wszelkich środków mających na celu efektywną obniżkę wskaźnika deficytu budżetowego o 4 punkty procentowe PKB w roku 2010.
(8) Zgodnie z art. 126 ust. 9 TFUE, jeżeli państwo członkowskie w dalszym ciągu nie realizuje zalecenia Rady, Rada może wezwać dane państwo członkowskie do zastosowania w wyznaczonym terminie środków służących ograniczeniu deficytu. Nie jest to pierwszy przypadek przyjęcia przez Radę decyzji w sprawie Grecji na podstawie art. 126 ust. 9. W dniu 17 lutego 2005 r. Rada, zgodnie z art. 104 ust. 9 Traktatu WE, podjęła decyzję wzywającą Grecję do zastosowania środków służących ograniczeniu deficytu uznanemu za niezbędne w celu likwidacji nadmiernego deficytu.
(9) Przy określaniu treści takiego wezwania zgodnie z art. 126 ust. 9 TFUE, w tym terminu korekty nadmiernego deficytu, należy uwzględnić następujące czynniki. Po pierwsze, szacunkowa wysokość deficytu w roku 2009 jest znacznie wyższa niż zakładano w chwili przyjmowania zalecenia Rady z dnia 27 kwietnia 2009 r., a odchylenia w realizacji planów dochodów i wydatków więcej niż zniwelowały efekty środków konsolidacji budżetowej wdrożonych w trakcie roku 2009. Łączna korekta budżetowa niezbędna dla skorygowania nadmiernego deficytu przekracza 9¾ punktu procentowego PKB. Po drugie, przewidziana w zaktualizowanym programie stabilności ze stycznia 2010 roku nominalna korekta budżetowa sięga 4 punktów procentowych PKB, z czego według władz Grecji dwie trzecie przypada na środki o charakterze trwałym.
(10) W związku z powyższym wydaje się, że w obliczu samego poziomu wymaganej konsolidacji konieczne jest przedłużenie o dwa lata, czyli do roku 2012, terminu na skorygowanie nadmiernego deficytu wyznaczonego w zaleceniu Rady z dnia 27 kwietnia 2009 r., zgodnie z tym, co przedstawiono w aktualizacji ze stycznia 2010 roku.
(11) W dniu 16 lutego 2010 r. Rada przyjęła zalecenie dla Grecji(3) mające na celu usunięcie niespójności z ogólnymi wytycznymi polityki gospodarczej w Grecji oraz likwidację zagrożeń dla prawidłowego funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej (zwane dalej "zaleceniem Rady z dnia 16 lutego 2010 r.").
(12) W związku z zakładanymi w prognozie służb Komisji z jesieni 2009 roku stopami wzrostu realnego PKB w latach 2010 i 2011, o odpowiednio - ¼ % i ¾ %, a także w obliczu ryzyka, jakim obarczone są perspektywy budżetowe, decydujące znaczenie dla skierowania rachunków sektora instytucji rządowych i samorządowych na ścieżkę prowadzącą do korekty nadmiernego deficytu do roku 2012 będzie miało rygorystyczne wykonanie budżetu na rok 2010. Aby osiągnąć poziom deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych nieprzekraczający 5,6 % w roku 2011 i 2,8 % PKB w roku 2012, konieczne będzie zastosowanie w tych latach konkretnych środków o trwałym charakterze. Konsolidacja budżetowa w kategoriach strukturalnych, niezbędna dla wkroczenia na wspomnianą ścieżkę redukcji deficytu, powinna osiągnąć poziom co najmniej 3½ % PKB w latach 2010 i 2011 oraz 2½ % PKB w roku 2012.
(13) Korekta nadmiernego deficytu wymaga dokonania szeregu konkretnych cięć w wydatkach publicznych (w tym w szczególności ograniczenia wynagrodzeń i transferów socjalnych oraz zmniejszenia zatrudnienia w sektorze publicznym) oraz zwiększenia dochodów (w tym w szczególności przeprowadzenia reformy podatkowej oraz podniesienia akcyzy i podatków od nieruchomości), a także wielu różnych udoskonaleń greckich ram budżetowych (takich jak budżetowanie średniookresowe, wprowadzenie zasad budżetowych i szereg zmian instytucjonalnych). Większość z tych środków została przedstawiona przez władze Grecji w aktualizacji ze stycznia 2010 roku. Należy wyraźnie domagać się pełnego wdrożenia wszelkich niezbędnych środków w ustalonych terminach, gdyż przywrócenie finansów publicznych w Grecji do dobrego stanu w sposób wiarygodny i trwały wydaje się ściśle niezbędne. W związku z ryzykiem związanym z planowaną scieżką konsolidacji finansów publicznych, Grecja, zgodnie z tym co zapowiedziano w programie stabilności, powinna być gotowa do uchwalenia dodatkowych środków i wdrożenia ich, aby zapewnić przestrzeganie ścieżki dostosowania.
(14) W związku z poważnymi i powtarzającymi się problemami dotyczącymi zestawiania statystyk finansów publicznych w Grecji, a także w celu umożliwienia odpowiedniego nadzorowania sytuacji finansów publicznych w tym kraju, konieczne jest zwiększenie wysiłków na rzecz poprawy gromadzenia i przetwarzania danych dotyczących sektora instytucji rządowych i samorządowych wymaganych na mocy obowiązujących ram prawnych, w szczególności poprzez ulepszenie mechanizmów służących zapewnieniu szybkiego udostępniania poprawnych danych. Obejmuje to kwartalne i roczne zestawianie statystyk dotyczących finansów sektora instytucji rządowych i samorządowych zgodnie z rozporządzeniami (WE) nr 2223/96(4), (WE) nr 264/2000(5), (WE) nr 1221/2002(6), (WE) nr 501/2004(7), (WE) nr 1222/2004(8), (WE) nr 1161/2005(9) oraz (WE) nr 479/2009, a także miesięczne publikowanie danych dotyczących wykonania budżetu państwa i szybkie udostępnianie danych finansowych dotyczących funduszy zabezpieczenia społecznego, samorządów lokalnych oraz funduszy pozabudżetowych. Jednakże w związku z faktem, iż dokonanie zmian administracyjnych wymaganych celem zestawiania wiarygodnych statystyk finansów publicznych może być długotrwałe, istotne jest regularne nadzorowanie zmian poziomu zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych oraz określenie celów politycznych w odniesieniu zarówno do poziomu deficytu, jak i zmiany poziomu zadłużenia.
(15) Szacuje się, że dług publiczny brutto na koniec roku 2009 przekroczył 113 % PKB. Jest to jedna z najwyższych relacji długu do PKB w Unii i oznacza znaczne przekroczenie wartości referencyjnej, określonej w TFUE na 60 % PKB. W połączeniu z rozwojem sytuacji na rynkach i dokonywaną w tym kontekście aktualizacją wyceny ryzyka, nie tylko zwiększa to koszty każdej kolejnej emisji obligacji rządowych, ale zwiększa również koszty refinansowania istniejącego zadłużenia publicznego. Na zmiany poziomów zadłużenia istotny wpływ wywierają ponadto czynniki inne niż zadłużenie netto. Grecja musi zatem podjąć dodatkowe działania celem kontroli tych czynników, tak aby obniżyć wskaźnik zadłużenia w zadowalającym tempie, w sposób spójny z prognozami dotyczącymi salda sektora instytucji rządowych i samorządowych oraz nominalnego wzrostu PKB. Roczna zmiana poziomu nominalnego długu sektora instytucji rządowych i samorządowych w latach 2010-2012 powinna być zgodna z docelowymi wartościami deficytu oraz łączną wartością rezydualną zmiany długu w wysokości ¼ % PKB rocznie w latach 2010, 2011 i 2012.
(16) Do dnia 16 marca 2010 r. Grecja powinna przedłożyć sprawozdanie przedstawiające środki służące osiągnięciu celów budżetowych na rok 2010, wraz z harmonogramem ich wdrożenia. Grecja powinna również przedkładać Radzie i Komisji okresowe sprawozdania omawiające wdrożenie środków określonych w niniejszej decyzji. W związku z poważną sytuacją finansów publicznych w Grecji sprawozdania te powinny być przedkładane regularnie począwszy od dnia 15 maja 2010 r. i powinny być podawane do wiadomości publicznej. Sprawozdania te powinny w szczególności zawierać opis wdrożonych środków, a także tych, które dopiero mają zostać wdrożone w roku 2010 celem konsolidacji finansów publicznych i zwiększenia ich stabilności w perspektywie długoterminowej. W obliczu wzajemnych zależności między konsolidacją budżetową a koniecznością wdrożenia reform strukturalnych i poprawy konkurencyjności, Grecja powinna również uwzględnić w tych sprawozdaniach środki zastosowane w odpowiedzi na zalecenie Rady z dnia 16 lutego 2010 r. Ponadto sprawozdania te powinny również zawierać informacje na temat miesięcznego wykonania budżetu państwa, wykonania budżetu przez fundusze zabezpieczenia społecznego i samorządy lokalne, emisji długu, zmian zatrudnienia w sektorze publicznym, nieuregulowanych płatności zaliczanych do wydatków rządowych oraz, co najmniej raz do roku, sytuacji finansowej przedsiębiorstw publicznych. W związku z wzajemnymi zależnościami między konsolidacją budżetową a koniecznością wdrożenia reform strukturalnych i poprawy konkurencyjności, Rada zwróciła się do Grecji o składanie sprawozdań na temat środków zastosowanych w odpowiedzi na zalecenie Rady z dnia 16 lutego 2010 r. w kontekście kwartalnych sprawozdań, o których mowa w niniejszej decyzji. Komisja i Rada będą analizować te sprawozdania w celu oceny postępów poczynionych w zakresie korekty nadmiernego deficytu.
(17) W oświadczeniu szefów państw lub rządów Unii Europejskiej z dnia 11 lutego 2010 r. wezwano Komisję do bliższego monitorowania wdrożenia niniejszej decyzji w powiązaniu z EBC oraz do zaproponowania dodatkowych środków.
(18) Po skorygowaniu nadmiernego deficytu Grecja powinna podjąć działania niezbędne dla zapewnienia jak najszybszego osiągnięcia celu średniookresowego, jakim jest zrównoważenie budżetu w kategoriach strukturalnych. W tym celu władze Grecji powinny zapewnić kontynuację wdrażania stałych środków kontroli bieżących wydatków pierwotnych, w tym w szczególności wynagrodzeń, transferów socjalnych, dotacji i innych transferów. Władze Grecji powinny również dopilnować, by konsolidacja budżetowa była także ukierunkowana na poprawę jakości finansów publicznych i przyczyniała się do odzyskania konkurencyjności przez gospodarkę, stanowiąc część kompleksowego programu reform, a jednocześnie powinny szybko wdrożyć kolejne etapy reformy administracji podatkowej. Z uwagi na wzrastający poziom długu oraz przewidywany wzrost wydatków związanych ze starzeniem się społeczeństwa, władze Grecji powinny kontynuować poprawę długoterminowej stabilności finansów publicznych,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Sporządzono w Brukseli dnia 16 lutego 2010 r.
|
W imieniu Rady |
|
E. SALGADO |
|
Przewodniczący |
______
(1) Dz.U. L 209 z 2.8.1997, s. 6.
(2) Dz.U. L 145 z 10.6.2009, s. 1.
(3) Zob. s. 65 niniejszego Dziennika Urzędowego.
(4)Rozporządzenie Rady (WE) nr 2223/96 z dnia 25 czerwca 1996 r. w sprawie europejskiego systemu rachunków narodowych i regionalnych we Wspólnocie (Dz.U. L 310 z 30.11.1996, s. 1).
(5)Rozporządzenie Komisji (WE) nr 264/2000 z dnia 3 lutego 2000 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 2223/96 w zakresie krótkoterminowych statystyk finansów publicznych (Dz.U. L 29 z 4.2.2000, s. 4).
(6)Rozporządzenie (WE) nr 1221/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie kwartalnych niefinansowych sprawozdań administracji publicznej (Dz.U. L 179 z 9.7.2002, s. 1).
(7)Rozporządzenie (WE) nr 501/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 marca 2004 r. w sprawie kwartalnych rachunków finansowych instytucji rządowych i samorządowych (Dz.U. L 81 z 19.3.2004, s. 1).
(8)Rozporządzenie Rady (WE) nr 1222/2004 z dnia 28 czerwca 2004 r. dotyczące opracowywania i przekazywania kwartalnych danych dotyczących długu publicznego (Dz.U. L 233 z 2.7.2004, s. 1).
(9)Rozporządzenie (WE) nr 1161/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 lipca 2005 r. w sprawie sporządzania kwartalnych niefinansowych sprawozdań przez sektor instytucjonalny (Dz.U. L 191 z 22.7.2005, s. 22).
(10)Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie statystyki europejskiej oraz uchylające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE, Euratom) nr 1101/2008 w sprawie przekazywania do Urzędu Statystycznego Wspólnot Europejskich danych statystycznych objętych zasadą poufności, rozporządzenie Rady (WE) nr 322/97 w sprawie statystyk Wspólnoty oraz decyzję Rady 89/382/EWG, Euratom w sprawie ustanowienia Komitetu ds. Programów Statystycznych Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 87 z 31.3.2009, s. 164).