a także mając na uwadze, co następuje:(1) Zgodnie z art. 2 i 7 decyzji nr 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiającej szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego 4 należy ustanowić wspólne ramy prawne dla zapewnienia zrównoważonego stosowania pestycydów, biorąc pod uwagę podejście zapobiegawcze i profilaktyczne.
(2) Niniejsza dyrektywa powinna mieć obecnie zastosowanie do pestycydów, które są środkami ochrony roślin. Przewidziane jest jednak rozszerzenie w przyszłości zakresu zastosowania niniejszej dyrektywy o produkty biobójcze.
(3) Środki przewidziane w niniejszej dyrektywie powinny mieć charakter uzupełniający i nie powinny wpływać na środki przewidziane w innych powiązanych przepisach prawnych Wspólnoty, w szczególności w dyrektywie Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa 5 , dyrektywie Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory 6 , dyrektywie 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej 7 , rozporządzeniu (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2005 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni 8 oraz rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin 9 . Środki te nie powinny również stanowić uszczerbku dla środków podejmowanych dobrowolnie w kontekście rozporządzeń dotyczących funduszy strukturalnych lub rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) 10 .
(4) Instrumenty ekonomiczne mogą odegrać kluczową rolę w osiągnięciu celów związanych ze zrównoważonym stosowaniem pestycydów. Należy zatem zachęcać do stosowania takich instrumentów na odpowiednim szczeblu, z jednoczesnym położeniem nacisku na to, że poszczególne państwa członkowskie mogą postanowić o ich stosowaniu bez uszczerbku dla stosowania przepisów dotyczących pomocy państwa.
(5) By ułatwić wprowadzanie niniejszej dyrektywy, państwa członkowskie powinny stosować krajowe plany działania mające na celu ustalenie celów ilościowych, środków, miar, harmonogramów i wskaźników zmierzających do zmniejszenia zagrożenia związanego ze stosowaniem pestycydów i wpływu ich stosowania na zdrowie ludzi i na środowisko oraz zachęcanie do opracowania i stosowania integrowanej ochrony roślin i alternatywnych podejść lub technik mających na celu zmniejszenie zależności od stosowania pestycydów. Państwa członkowskie powinny monitorować stosowanie środków ochrony roślin zawierających substancje czynne budzące szczególne obawy oraz stworzyć harmonogramy i wyznaczyć cele dotyczące zmniejszenia ich stosowania, zwłaszcza w przypadkach gdy jest to odpowiedni sposób na osiągnięcie celów dotyczących zmniejszenia zagrożenia. Krajowe plany działania powinny być skoordynowane z planami wdrożenia zgodnymi z innymi stosownymi przepisami prawnymi Wspólnoty i mogłyby posłużyć do zgrupowania celów, jakie mają zostać osiągnięte zgodnie z innymi przepisami prawnymi Wspólnoty odnoszącymi się do pestycydów.
(6) Wymiana informacji dotyczących celów i działań państw członkowskich, ustalonych w ramach krajowych planów działania, jest bardzo ważnym elementem realizacji celów niniejszej dyrektywy. Zasadne jest więc żądanie, by państwa członkowskie składały Komisji i innym państwom członkowskim regularne sprawozdania, w szczególności na temat wprowadzania i rezultatów krajowych planów działania oraz swoich doświadczeń. W oparciu o informacje przekazywane przez państwa członkowskie Komisja powinna przedstawiać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie odnośne sprawozdania wraz z odpowiednimi wnioskami legislacyjnymi, jeśli to konieczne.
(7) W celu przygotowania i modyfikacji krajowych planów działania zasadne jest zapewnienie stosowania dyrektywy 2003/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. przewidującej udział społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska 11 .
(8) Jest kwestią zasadniczą, by państwa członkowskie stworzyły systemy szkoleń, zarówno początkowych, jak i uzupełniających, dla dystrybutorów, doradców i profesjonalnych użytkowników pestycydów oraz systemy certyfikacji do rejestrowania takich szkoleń, tak by osoby, które stosują lub będą stosować pestycydy, były w pełni świadome potencjalnych zagrożeń dla zdrowia ludzi i dla środowiska oraz odpowiednich środków mających na celu zmniejszenie tych zagrożeń w możliwie największym stopniu. Działania szkoleniowe dla użytkowników profesjonalnych mogą być skoordynowane z działaniami zorganizowanymi w ramach rozporządzenia (WE) nr 1698/2005.
(9) Sprzedaż pestycydów, w tym sprzedaż internetowa, stanowi istotny element łańcucha dystrybucji, w związku z którym należy w chwili sprzedaży udzielić użytkownikowi końcowemu, zwłaszcza profesjonalnemu, konkretnych porad dotyczących zasad bezpieczeństwa dla zdrowia ludzi i dla środowiska. Użytkownikom nieprofesjonalnym, którzy zasadniczo nie posiadają takiego samego poziomu wykształcenia i przygotowania, należy udzielać zaleceń, zwłaszcza dotyczących bezpiecznego postępowania z pestycydami i ich składowania, a także utylizacji opakowań.
(10) Ze względu na ewentualne zagrożenia wynikające ze stosowania pestycydów opinia publiczna powinna być lepiej informowana o ogólnych skutkach stosowania pestycydów poprzez kampanie podnoszenia świadomości, informacje przekazywane przez sprzedawców detalicznych i inne odpowiednie środki.
(11) Należy promować na szczeblu europejskim i krajowym programy badawcze mające na celu zbadanie wpływu stosowania pestycydów na zdrowie ludzi i środowisko, w tym badania dotyczące grup wysokiego ryzyka.
(12) W zakresie, w jakim postępowanie z pestycydami i stosowanie pestycydów wymaga określenia minimalnych wymagań dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy obejmujących zagrożenia wynikające z narażenia pracowników na kontakt z takimi produktami, jak również ogólnych i szczególnych środków prewencyjnych mających na celu zmniejszenie takich zagrożeń, środki te są objęte dyrektywą Rady 98/24/WE z dnia 7 kwietnia 1998 r. w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami chemicznymi w miejscu pracy 12 i dyrektywą 2004/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych i mutagenów podczas pracy 13 .
(13) Ponieważ dyrektywa 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie maszyn 14 będzie zawierać przepisy dotyczące wprowadzania do obrotu sprzętu do aplikacji pestycydów zapewniające, że spełnione są wymogi środowiskowe, zasadne jest - w celu minimalizacji niekorzystnego wpływu pestycydów na zdrowie ludzi i środowisko spowodowanego przez taki sprzęt - stworzenie systemów regularnej kontroli technicznej będącego już w użyciu sprzętu do aplikacji pestycydów. Państwa członkowskie powinny opisać w swoich krajowych planach działania, w jaki sposób zapewnią spełnienie tych wymogów.
(14) Opryski pestycydami z powietrza potencjalnie mogą mieć znaczący, negatywny wpływ na zdrowie ludzi i na środowisko, w szczególności wskutek znoszenia cieczy roboczej. Z uwagi na powyższe, opryski z powietrza powinny być generalnie zabronione, a odstępstwa powinny być możliwe, jeśli przynosi to wyraźne korzyści polegające na zmniejszeniu wpływu na zdrowie ludzi i środowisko w porównaniu do innych metod opryskiwania lub w przypadku braku wykonalnych metod alternatywnych, pod warunkiem że stosowana jest najlepsza dostępna technologia ograniczania znoszenia cieczy roboczej.
(15) Środowisko wodne jest szczególnie wrażliwe na pestycydy. Stąd konieczność zwrócenia szczególnej uwagi na to, aby unikać zanieczyszczeń wód powierzchniowych i wód podziemnych przez podejmowanie odpowiednich środków, takich jak ustalanie stref buforowych i ochronnych lub sadzenie żywopłotów wzdłuż cieków wodnych tak, aby ograniczyć ekspozycję wód na znoszenie cieczy roboczej, przesiąkanie i spływanie. Wymiary stref buforowych powinny zależeć w szczególności od charakterystyki gleby i właściwości pestycydu, jak również charakterystyki rolniczej danych obszarów. Stosowanie pestycydów na obszarach ujęć wody pitnej, w obrębie lub wzdłuż szlaków transportowych, takich jak linie kolejowe, lub na powierzchniach uszczelnionych lub wysoce przepuszczalnych, może prowadzić do większego zagrożenia skażeniem środowiska wodnego. Na takich obszarach stosowanie pestycydów należy zatem ograniczyć w możliwie największym stopniu lub, o ile to stosowne, wyeliminować.
(16) Stosowanie pestycydów może być szczególnie niebezpieczne na obszarach bardzo wrażliwych, takich jak np. obszary chronione w ramach programu Natura 2000 zgodnie z dyrektywą 79/409/EWG i dyrektywą 92/43/EWG. W innych miejscach, takich jak parki i ogrody publiczne, tereny sportowe i rekreacyjne, tereny szkolne i place zabaw dla dzieci oraz obszary w bliskim sąsiedztwie obiektów służby zdrowia, zagrożenie związane z narażeniem na kontakt z pestycydami jest wysokie. Na takich obszarach stosowanie pestycydów powinno zostać ograniczone lub zabronione. Jeżeli stosuje się pestycydy, należy wprowadzić odpowiednie środki zarządzania zagrożeniem, a w pierwszej kolejności rozważyć zastosowanie pestycydów niskiego ryzyka oraz biologicznych metod zwalczania organizmów szkodliwych.
(17) Zwłaszcza przy posługiwaniu się pestycydami, w tym przy składowaniu, rozcieńczaniu i mieszaniu pestycydów oraz czyszczeniu sprzętu do aplikacji pestycydów po użyciu, a także podczas odzyskiwania i utylizacji mieszanek pozostałych w zbiorniku, pustych opakowań i pozostałości pestycydów może łatwo dojść do niepożądanego narażenia ludzi i środowiska. Wskazane jest zatem określenie szczególnych środków regulujących te działania jako środków uzupełniających środki przewidziane w dyrektywie 2006/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie odpadów 15 i w dyrektywie Rady 91/689/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie odpadów niebezpiecznych 16 . Środki te powinny również obejmować użytkowników nieprofesjonalnych, ponieważ bardzo prawdopodobne jest, że ta grupa użytkowników będzie niewłaściwie postępować z pestycydami wskutek braku wiedzy.
(18) Stosowanie ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin oraz wytycznych w zakresie integrowanej ochrony roślin dla poszczególnych upraw i sektorów przez wszystkich rolników doprowadziłoby do bardziej ukierunkowanego stosowania wszystkich dostępnych metod zwalczania szkodników, w tym pestycydów. Przyczyniłoby się ono zatem do dalszego zmniejszania zagrożeń dla zdrowia ludzi i dla środowiska oraz do zmniejszania zależności od stosowania pestycydów. Państwa członkowskie powinny działać na rzecz rolnictwa o niskim zużyciu pestycydów, w szczególności na rzecz integrowanej ochrony roślin, oraz stworzyć niezbędne warunki i środki umożliwiające wdrożenie technik integrowanej ochrony roślin.
(19) Na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 oraz niniejszej dyrektywy, wprowadzenie w życie zasad integrowanej ochrony roślin jest obowiązkowe, a zasada pomocniczości ma zastosowanie do sposobu ich wprowadzania w życie. Państwa członkowskie powinny opisać w ich krajowych planach działania, w jaki sposób zapewniają wprowadzanie w życie zasad integrowanej ochrony roślin, dając, tam gdzie to możliwe, pierwszeństwo niechemicznym metodom ochrony roślin, ochrony przed szkodnikami i zarządzania uprawami.
(20) Konieczny jest pomiar postępów osiąganych w zakresie zmniejszenia zagrożeń i negatywnego wpływu stosowania pestycydów na zdrowie ludzi i na środowisko. Właściwym środkiem do tego celu są zharmonizowane wskaźniki zagrożenia, które zostaną ustanowione na poziomie Wspólnoty. Państwa członkowskie powinny posługiwać się tymi wskaźnikami do celów zarządzania zagrożeniem na poziomie krajowym oraz do celów sprawozdawczości, zaś Komisja powinna obliczać wskaźniki w celu oceny postępów na poziomie Wspólnoty. Należy wykorzystywać dane statystyczne zebrane zgodnie z prawodawstwem wspólnotowym odnoszącym się do statystyk dotyczących środków ochrony roślin. Poza ujednoliconymi wspólnymi wskaźnikami należy umożliwić państwom członkowskim stosowanie ich wskaźników krajowych.
(21) Państwa członkowskie powinny określić sankcje za naruszanie przepisów krajowych przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy i zapewnić ich wdrożenie. Sankcje powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
(22) Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, a mianowicie ochrona zdrowia ludzi i środowiska przed ewentualnymi zagrożeniami związanymi ze stosowaniem pestycydów, nie może być osiągnięty w stopniu wystarczającym przez państwa członkowskie i w związku z tym, można go lepiej osiągnąć na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki, zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(23) Niniejsza dyrektywa uwzględnia prawa podstawowe i zgodna jest z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Niniejsza dyrektywa ma w szczególności na celu wspieranie włączenia do polityk Wspólnoty wysokiego poziomu ochrony środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, określoną w art. 37 tej Karty.
(24) Środki niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji 17 .
(25) W szczególności Komisji należy przyznać uprawnienia do sporządzania i aktualizacji załączników do niniejszej dyrektywy. Ponieważ środki te mają zasięg ogólny i mają na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej dyrektywy, między innymi poprzez jej uzupełnienie nowymi elementami innymi niż istotne, muszą one zostać przyjęte zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, określoną w art. 5a decyzji 1999/468/WE.
(26) Zgodnie z pkt 34 Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa 18 zachęca się państwa członkowskie do sporządzania, dla ich własnych celów i w interesie Wspólnoty, własnych tabel, które w możliwie najszerszym zakresie odzwierciedlają korelację pomiędzy niniejszą dyrektywą a środkami transpozycji, oraz do podania ich do publicznej wiadomości,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
1 Dz.U. C 161 z 13.7.2007, s. 48.
2 Dz.U. C 146 z 30.6.2007, s. 48.
3 Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 23 października 2007 r. (Dz.U. C 263 E z 16.10.2008, s. 158), wspólne stanowisko Rady z dnia 19 maja 2008 r. (Dz.U. C 254 E z 7.10.2008, s. 1) i stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 13 stycznia 2009 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym). Decyzja Rady z dnia 24 września 2009 r.
4 Dz.U. L 242 z 10.9.2002, s. 1.
5 Dz.U. L 103 z 25.4.1979, s. 1.
6 Dz.U. L 206 z 22.7.1992, s. 7.
7 Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1.
8 Dz.U. L 70 z 16.3.2005, s. 1.
9 Zob. s. 1 niniejszego Dziennika Urzędowego.
10 Dz.U. L 277 z 21.10.2005, s. 1.
11 Dz.U. L 156 z 25.6.2003, s. 17.
12 Dz.U. L 131 z 5.5.1998, s. 11.
13 Dz.U. L 158 z 30.4.2004, s. 50.
14 Dz.U. L 157 z 9.6.2006, s. 24.
15 Dz.U. L 114 z 27.4.2006, s. 9.
16 Dz.U. L 377 z 31.12.1991, s. 20.
17 Dz.U. L 184 z 17.7.1999, s. 23.
18 Dz.U. C 321 z 31.12.2003, s. 1.
19 Dz.U. L 123 z 24.4.1998, s. 1.
20 Dz.U. L 230 z 19.8.1991, s. 1.
21 Art. 4 ust. 2 zmieniony przez sprostowanie z dnia 29 czerwca 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.161.11).
22 Art. 4 ust. 3 zmieniony przez sprostowanie z dnia 29 czerwca 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.161.11).
23 Art. 5 ust. 2 zmieniony przez sprostowanie z dnia 29 czerwca 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.161.11).
24 Art. 5 ust. 3 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.
25 Dz.U. L 200 z 30.7.1999, s. 1.
26 Art. 6 ust. 4 zmieniony przez sprostowanie z dnia 29 czerwca 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.161.11).
27 Art. 7 ust. 3 zmieniony przez sprostowanie z dnia 29 czerwca 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.161.11).
28 Art. 8 ust. 2 zmieniony przez sprostowanie z dnia 29 czerwca 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.161.11).
29 Art. 8 ust. 7 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.
30 Dz.U. L 189 z 20.7.2007, s. 1.
31 Art. 14 ust. 4 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.
32 Art. 15 ust. 1 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.
33 Art. 17 zmieniony przez sprostowanie z dnia 29 czerwca 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.161.11).
34 Dz.U. L 204 z 21.7.1998, s. 37.
35 Art. 20a dodany przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.
36 Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1.
37 Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1.
38 Art. 21 ust. 2 uchylony przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.
39 Art. 22 uchylony przez art. 52 rozporządzenia nr 652/2014 z dnia 15 maja 2014 r. (Dz.U.UE.L.2014.189.1) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2014 r.
40 Art. 23 ust. 1 zmieniony przez sprostowanie z dnia 29 czerwca 2010 r. (Dz.U.UE.L.10.161.11).
41 Załącznik IV zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr (UE) 2019/782 z dnia 15 maja 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.127.4) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 5 czerwca 2019 r.
42 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 540/2011 z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 w odniesieniu do wykazu zatwierdzonych substancji czynnych (Dz.U. L 153 z 11.6.2011, s. 1).